H ξεχασμένη πίσω πόρτα του κόσμου…

Στην ξένοιαστη αλλά χρεοκοπημένη Ελλάδα του 2009 είχε δημιουργηθεί ένα κλίμα πολιτικής και οικονομικής εξωστρέφειας, ουσιαστικά όμως οίησης και ψευδαίσθησης, όπου μερίδα πεφωτισμένων ακαδημαϊκών κύκλων προσκαλούσε την επιχειρηματική κοινότητα να στραφεί για επενδύσεις προς την Αφρική, καθ’ όσον για τους εν Ελλάδι ιλλουμινάτι η Αφρική ήταν η επόμενη αναπτυσσόμενη τίγρης. Λίγα χρόνια αργότερα, η χρεοκοπημένη Ελλάδα γλείφει τις πληγές της και η αφρικανική ήπειρος αντιμετωπίζει το φάσμα της ισλαμικής (και όχι μόνο) τρομοκρατίας.

Οι επιθέσεις στο Μπαμάκο του Μάλι (που ακολούθησαν αυτές στο Παρίσι) χτύπησαν το καμπανάκι για την πίσω πόρτα του πλανήτη μας: την Αφρική. Ήδη στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία και το Μπουρούντι τα σπέρματα των εμφυλιοπολεμικών εποχών γονιμοποιούνται ξανά. Όμως, το πρόβλημα της ηπείρου δεν είναι μόνο αυτό.  Η Αφρική φαίνεται ότι είναι το εργαστήρι των περισσότερων θυμάτων της ισλαμογενούς τρομοκρατίας.

Η δημοσίευση του αμφισβητούμενου μεν αλλά εγκύρου ως προς τις τάσεις GlobalTerrorismIndex κατέδειξε την απόλυτη αλήθεια: η Μπόκο Χαράμ είναι το πιο θανάσιμο τρομοκρατικό δημιούργημα του καιρού μας με απολογισμό της δράσης της, περίπου 6.000 νεκρούς το 2014. Βεβαίως το Ισλαμικό Κράτος είναι ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα, αλλά τι γίνεται με τα κορίτσια του Chibokπου απήχθησαν πριν από περίπου ενάμισι  χρόνο; Το πρόβλημα μεγαλώνει ακόμη περισσότερο αν στην εξίσωση βάλουμε και τις επιθέσεις της Μπόκο Χαράμ στο γειτονικό Καμερούν και στον Νίγηρα. Εν αντιθέσει μάλιστα με τους Ταλιμπάν παλαιότερα, και τώρα με το ισλαμοφασιστικό Ισλαμικό Κράτος, η Μπόκο Χαράμ δεν δείχνει καμιά διάθεσης δημιουργίας έστω υποτυπωδών δομών διακυβέρνησης στις περιοχές που ελέγχει. Ένα άλλο γκρουπ, οι μαχητές Φουλάνι στη Νιγηρία, έχουν προκαλέσει περί τους 1.200 νεκρούς από τις αρχές του 2015. Η Μπόκο Χαράμ θέλει απλά το χάος, και το επιτυγχάνει.

Στο γειτονικό Μάλι, η κατάσταση φαίνεται να είναι σε αντίστοιχα επίπεδα. Τουλάχιστον εκεί δεν φαίνεται να υπάρχει η Μπόκο Χαράμ ή το Ισλαμικό Κράτος, αλλά οπαδοί της Αλ Καιντα στο Μαγκρέμπ, που ανταγωνίζονται με άλλες ισλαμικές και φυλετικές ομάδες. Το Μάλι, από το 2011, είναι σε συνεχή αστάθεια. Στα μέσα του 2012, μεγάλο μέρος του Βορρά της χώρας είχε πέσει στα χέρια τζιχαντιστών προτού γαλλικές δυνάμεις τους εκτοπίσουν, το 2013. Η πρόσφατη επίθεση στο ξενοδοχείο Raddissonαπό την ομάδα Αλ Μουραμπίτουμ, συγγενούς της τοπικής Αλ Κάιντα, ήταν άλλη μια υπενθύμιση της τζιχαντιστικής απειλής που βιώνουν η Δυτική και η  Βόρεια Αφρική. Η κατάσταση στο Μάλι είναι ασφαλώς μπερδεμένη, διότι υπάρχουν τοπικές φυλετικές ομάδες, χωρίς σαφείς διασυνδέσεις με το παγκόσμιο τζιχαντιστικό κίνημα, που αντιμάχονται για τον έλεγχο διαφόρων περιοχών. Η ουσία ωστόσο είναι ότι, μόνο το 2014, 342 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Μάλι από τρομοκρατικές ενέργειες.

Αρκετά χιλιόμετρα παραπάνω, αλλά στην ίδια Ήπειρο, στη Λιβύη, το Ισλαμικό Κράτος έχει κάνει ήδη την εμφάνισή του. Στο λιμάνι της Σύρτης, περίπου 400 χιλιόμετρα από τη Σικελία, το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να ελέγχει την περιοχή. Μετά την πτώση του Καντάφι, το 2011, η κατάσταση φαίνεται να είναι χειρότερη από πριν. Σχεδόν, υπάρχουν δυο κυβερνήσεις, απομεινάρια κανταφικών στοιχείων στην χώρα, η μια στη Μισουράτα και η άλλη στο Τομπρούκ. Το Ισλαμικό Κράτος εκμεταλλεύτηκε όποια κενά εξουσίας δημιουργήθηκαν και επεκτάθηκε. Στη γενικότερη αναρχία έρχονται να προστεθούν τζιχαντιστές από την Τυνησία που επιστρέφουν από τη Συρία για τη γειτονική τους Λιβύη. Οι ενωμένοι τζιχαντιστές, Λίβυοι, Τυνήσιοι και Αλγερινοί, επιτίθενται και στις δυο κυβερνήσεις σε μια μάχη όπου όλοι μάχονται εναντίον όλων. Παρά το γεγονός ότι οι τοπικές σουνιτικές ομάδες στη Λιβύη έχουν αρκετή δύναμη και το Ισλαμικό Κράτος δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί διχασμούς ανάμεσα σε φυλές, όπως το πράττει σε άλλες χώρες, το γεγονός ότι η κατάσταση δεν βελτιώνεται δημιουργεί ανησυχίες για την ευρύτερη περιοχή αλλά και για την Ευρώπη.

Στην Ανατολική Αφρική, στην Κένυα και στη Σομαλία φαίνεται το Ισλαμικό Κράτος να μην μπορεί να υπερσκελίσει ακόμα την Αλ Κάιντα. Για πολλά χρόνια, βεβαίως, η περιοχή είναι εκ των κυριότερων σημείων επέκτασης της Σαμπάαμπ και γκρουπούσκουλων φιλικών προς τη μητρική Αλ Κάιντα. Είναι νωπές οι μνήμες από την πολύνεκρη επίθεση σε πολυκατάστημα στην Κένυα, με δεκάδες νεκρούς, πριν από περίπου δυο χρόνια, καθώς  και της επίθεσης στο τοπικό πανεπιστήμιο της Γκαρίσα, που άφησε πίσω 150 νεκρούς.

Παρ’ ότι Αλ Κάιντα και Ισλαμικό Κράτος ανταγωνίζονται για το πόσους αφρικανούς τζιχαντιστές θα προσεταιριστούν, στην περίπτωση της Μπόκο Χαράμ και της Σαμπααμπ τα κίνητρα των τρομοκρατών φαίνεται να είναι κυρίως η αναστάτωση και η τοπική ή η περιφερειακή αναρχία. Η μεγαλύτερη εικόνα είναι όμως ότι ο ανταγωνισμός των τρομοκρατικών αυτών ομάδων διαλύει και αποσυνθέτει αργά και βασανιστικά την πίσω πόρτα του κόσμου, την Αφρική. Παρ’ ότι δεν έχουμε καραβάνια προσφύγων, όπως στην περίπτωση της Συρίας, οι εσωτερικοί μετανάστες από τον Νίγηρα, το Τσαντ και τη Νιγηρία δημιουργούν μια ανείπωτη ανθρωπιστική -πραγματική- κρίση (όχι όπως εννοεί την ανθρωπιστική κρίση η ελληνικη μυθοπλασία).

Η Δύση έχει τρομακτικές ευθύνες για την κρίση στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Κατά καιρούς, αμερικανοί στρατηγοί έχουν εκφράσει αμφιβολίες για το πόσο βελτίωσε την κατάσταση η πτώση αφ’ ενός του Σανταμ Χουσεϊν, αφ’ ετέρου του Μουαμάρ Καντάφι. Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Νιγηρίας, Μαχαμαντού Μπουχάρι, δήλωσε πως η πτώση του Καντάφι απελευθέρωσε χιλιάδες τόνους οπλικού υλικού. Δυστυχώς, μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, όσα χρήματα και να επενδύσει η Δύση σε υλική υποστήριξη (στρατιωτική και οικονομική) ο ασκός του Αιόλου για τα τεχνητά κράτη στην Αφρική έχει ανοίξει.

Πάντως, και για να μη συγχέουμε έννοιες, η κρίση στην Αφρική και ασφαλώς στη Μέση Ανατολή δεν είναι κρίση του επάρατου καπιταλισμού  αλλά κρίση της εξωτερικής πολιτικής, πρωτίστως του δυτικού κόσμου.

φωτο:.20 Nοεμβρίου 2015, Μπαμάκο, Μάλι. Τρέχοντας απομακρύνονται από το ξενοδοχείο Radisson Blu, πελάτες του, για να γλιτώσουν από την ισλαμική τρομοκρατία

booksjournal.gr