Ο εξωπλανήτης TRAPPIST-1e, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός από τη Γη, τραβά το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, καθώς οι πρώτες παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο James Webb υποδηλώνουν την πιθανότητα ύπαρξης ατμόσφαιρας.
Αυτή η προοπτική ενισχύει τις ελπίδες για την ανακάλυψη ενός πλανήτη με συνθήκες που ίσως να υποστηρίζουν ζωή.
Το σύστημα TRAPPIST-1 και η σημασία του TRAPPIST-1e
Ανακαλυφθέν το 2016 από Βέλγους αστρονόμους, το σύστημα TRAPPIST-1 αποτελείται από επτά βραχώδεις πλανήτες που περιστρέφονται γύρω από έναν ερυθρό νάνο. Τρεις από αυτούς τους πλανήτες βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη, όπου θεωρητικά μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή. Ο TRAPPIST-1e, ο τέταρτος πλανήτης στη σειρά από το άστρο του, αποτελεί το επίκεντρο των πρόσφατων μελετών.
Ανακαλύψεις από το James Webb και τα επόμενα βήματα
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν στο The Astrophysical Journal Letters, οι τέσσερις παρατηρήσεις του 2023 δεν απέκλεισαν την ύπαρξη ατμόσφαιρας στον TRAPPIST-1e. Ο αστρονόμος Νέστορ Εσπίνοζα τόνισε πως «το όνειρο παραμένει ζωντανό» και ότι έχουν ήδη προγραμματιστεί άλλες 15 παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα. Μέχρι στιγμής, το James Webb έχει αποκλείσει την ύπαρξη ατμόσφαιρας μόνο στον κοντινότερο πλανήτη TRAPPIST-1b.
Οι ενδείξεις δείχνουν ότι ο TRAPPIST-1e δεν διαθέτει μια πρωτογενή, υδρογονοβασισμένη ατμόσφαιρα, ούτε φαίνεται να έχει ατμόσφαιρα πλούσια σε διοξείδιο του άνθρακα, όπως η Αφροδίτη ή ο Άρης. Αντίθετα, οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό να έχει ατμόσφαιρα πλούσια σε άζωτο, παρόμοια με αυτή της Γης ή του δορυφόρου Τιτάνα.
Τεχνικές παρατήρησης και η σημασία των μελλοντικών ευρημάτων
Οι έρευνες βασίζονται στη μέτρηση της μείωσης της φωτεινότητας του άστρου, όταν ο πλανήτης περνά μπροστά του. Οι μεταβολές στο φως που φτάνει στο τηλεσκόπιο παρέχουν στοιχεία για τη σύσταση της ατμόσφαιρας. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι μελλοντικές παρατηρήσεις θα ανιχνεύσουν αέρια όπως το μεθάνιο, το οποίο στη Γη σχετίζεται άμεσα με τη βιολογική δραστηριότητα.
Σημασία για την αναζήτηση ζωής στο σύμπαν
Η επιβεβαίωση της ύπαρξης ατμόσφαιρας στον TRAPPIST-1e θα ήταν ορόσημο, καθώς θα απέδειχνε ότι πλανήτες γύρω από ερυθρούς νάνους μπορούν να διατηρήσουν ατμόσφαιρα και, ενδεχομένως, να υποστηρίξουν ζωή. Η καθηγήτρια Σάρα Σίγκερ από το MIT σχολίασε πως τα τρέχοντα δεδομένα αποκλείουν ατμόσφαιρες τύπου Αφροδίτης ή Άρη, εστιάζοντας πλέον σε πιο γήινα σενάρια κατοίκησης.
Η ολοκλήρωση των νέων παρατηρήσεων αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους, με πιθανότητα επέκτασης των μελετών, ενώ ακόμα και αν ο TRAPPIST-1e αποδειχθεί ότι δεν διαθέτει ατμόσφαιρα, οι πληροφορίες που θα συλλεχθούν θα συμβάλλουν σημαντικά στην κατανόηση των συνθηκών ζωής σε άλλους πλανήτες και θα προετοιμάσουν το έδαφος για την επόμενη γενιά διαστημικών τηλεσκοπίων.
