Οι ΗΠΑ έθεσαν προθεσμία μίας εβδομάδας στην Ουκρανία για να αποδεχτεί το σχέδιο των 28 σημείων, κι έτσι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιχειρούν να κερδίσουν χρόνο. Το σχέδιο προβλέπει παραχώρηση εδαφών στη Ρωσία, περιορισμό του ουκρανικού στρατού και σταδιακή άρση κυρώσεων, δημιουργώντας ένα νέο σκηνικό για τη διαπραγμάτευση που έρχεται.
Η προθεσμία που όρισε η κυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζεται με ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε αποφασισμένος, δηλώνοντας πως αν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν συμφωνήσει, «θα συνεχίσουν να πολεμούν». Την ίδια ώρα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης, υπονοώντας ότι οι προθεσμίες μετακινούνται όταν υπάρχει πρόοδος. Αυτό το διπλό μήνυμα έκανε τους Ευρωπαίους να διερευνούν πόσο σκληρή είναι τελικά η αμερικανική απαιτητικότητα.
Στο Βερολίνο, ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς μίλησε με τον Τραμπ και συμφώνησε να συνεχιστούν οι συζητήσεις σε επίπεδο συμβούλων εθνικής ασφάλειας. Σημαντικό ρόλο πάντως έχει και ο Μάρκο Ρούμπιο, που έχει αναλάβει ταυτόχρονα τον ρόλο του συμβούλου εθνικής ασφάλειας και του υπουργού εξωτερικών. Αυτή η διπλή θέση τον καθιστά κεντρικό παίκτη στη διαμόρφωση της τελικής γραμμής των ΗΠΑ και σίγουρα έναν από τους ανθρώπους που ψάχνουν οι Ευρωπαίοι.
Το σχέδιο που έχει στα χέρια της η Ευρώπη είναι σαρωτικό. Η Κριμαία, το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν ως ντε φάκτο ρωσικά, ακόμη και από την Ουάσιγκτον. Η Ουκρανία θα πρέπει να μειώσει σημαντικά τις ένοπλες δυνάμεις της, να εγκαταλείψει την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ και να πραγματοποιήσει εκλογές σε 100 ημέρες. Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα λάβουν το 50% των μελλοντικών κερδών από την ανοικοδόμηση και θα ανοίξει ο δρόμος για οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία αφού αρθούν οι κυρώσεις. Για τις κυβερνήσεις της Ευρώπης, η προθεσμία και οι όροι του σχεδίου συνιστούν ένα δύσκολο μίγμα.
Ωστόσο, καθώς η αρχική έκπληξη για το σχέδιο ξεθώριασε την Παρασκευή, ορισμένοι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι επρόκειτο για μια επανάληψη του παρελθόντος, όταν ο Τραμπ έθεσε ένα αίτημα, ο Ζελένσκι και η Ευρώπη αντιστάθηκαν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ έκανε πίσω.
Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί καθώς συζητούσε ιδιωτικές διαβουλεύσεις, δήλωσε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ζελένσκι βρίσκεται σε δύσκολη θέση με τον Τραμπ. Ο αξιωματούχος υποστήριξε ότι νέες αμερικανικές κυρώσεις τίθενται σε ισχύ και, ενώ η Ουκρανία βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση, συνεχίζει να χτυπά στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία και να προκαλεί βαριές απώλειες στις ρωσικές δυνάμεις.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι συζήτησε εκτενώς το θέμα με τον αμερικανό αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς και τον υπουργό στρατού Νταν Ντρίσκολ. Την ίδια ώρα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει ότι το Κίεβο εμποδίζει την ειρήνη, ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι η νέα πρόταση προήλθε πρωτίστως από τις ΗΠΑ και όχι από τη Μόσχα. Για τον ουκρανό πρόεδρο, η πίεση έχει δύο κατευθύνσεις: από την Ουάσιγκτον και από τη Ρωσία, με ελάχιστο χώρο ελιγμών.
Αναλυτές που παρακολουθούν στενά το ζήτημα εκτιμούν ότι η προθεσμία δύσκολα θα τηρηθεί. Όπως λένε όσοι βρίσκονται στις συνομιλίες, πολλές από τις προβλέψεις του σχεδίου έχουν απορριφθεί ήδη από το Κίεβο και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Μια καθηγήτρια του Χάρβαρντ χαρακτήρισε «αδιανόητο» το ενδεχόμενο να υπάρξει συνολική συμφωνία μέχρι την Πέμπτη. Η αντίδραση του ΝΑΤΟ είναι επίσης κρίσιμη.
AP/Aleksandar Furtula
Η προσοχή θα στραφεί τώρα στο περιθώριο της συνόδου της G-20 στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής, το Σάββατο, όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα χαράξουν τα επόμενα βήματα, όπως δήλωσε νωρίτερα πρόσωπο που είναι εξοικειωμένο με το θέμα.
«Η Ευρώπη έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να καταλήξει σε μια σταθερή και ενιαία στάση επί του θέματος. Και νομίζω ότι αυτό που ενδεχομένως θα επιτύχει αυτό το σχέδιο είναι να καταστρέψει όλες αυτές τις προσπάθειες και να δημιουργήσει ένα σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ξαναρχίσουν από την αρχή», δήλωσε η Rachel Rizzo, μη μόνιμη ανώτερη ερευνήτρια στο Κέντρο Ευρώπης του Atlantic Council.
Η κεντρική ανησυχία είναι ότι η προθεσμία για την Ουκρανία μπορεί να ανατρέψει την εύθραυστη ευρωπαϊκή γραμμή και να οδηγήσει ξανά τις χώρες της ηπείρου σε εσωτερικές αποκλίσεις.
