Η Σινδόνη του Τορίνο εξακολουθεί να διχάζει επιστήμονες, ιστορικούς και πιστούς. Πρόκειται για ένα λινό ύφασμα μήκους 4,4 μέτρων και πλάτους 1,1 μέτρου, πάνω στο οποίο αποτυπώνεται -σαν φωτογραφικό αρνητικό- η μορφή ενός άνδρα που φέρει τα σημάδια της σταύρωσης: πληγές στους καρπούς και τα πόδια, αιμάτωμα στο πλευρό, μώλωπες από μαστίγωμα και τραύματα στο κεφάλι που θυμίζουν αγκάθινο στεφάνι. Είναι το σάβανο που τύλιξε το σώμα του Ιησού ή ένα αριστοτέχνημα μεσαιωνικής απάτης;
Από τη Γαλλία του 14ου αιώνα στις αμφιβολίες της Εκκλησίας
Η πρώτη καταγεγραμμένη εμφάνιση της Σινδόνης χρονολογείται γύρω στο 1355, στην εκκλησία του Λιρέ της Γαλλίας, όταν η οικογένεια του Ζοφρουά ντε Σαρνί την παρουσίασε ως ιερό κειμήλιο. Από την αρχή προκάλεσε σκεπτικισμό. Το 1389, ο επίσκοπος Πιερ ντ’ Αρκίς κατήγγειλε πως πρόκειται για ζωγραφικό έργο, ενώ ο Πάπας Κλήμης Ζ΄ επέτρεψε την έκθεσή της μόνο ως «αναπαράσταση», όχι ως αυθεντικό σάβανο του Χριστού. Την ίδια εποχή, ο φιλόσοφος Νικολά Ορέμ κατέγραψε ότι κληρικοί χρησιμοποιούσαν τέτοιες «απάτες» για να συγκεντρώνουν προσφορές.
Η χρονολόγηση του άνθρακα και οι νέες έρευνες
Το 1988, τρία ανεξάρτητα εργαστήρια χρονολόγησαν δείγμα της Σινδόνης με άνθρακα-14 (ένα ραδιοϊσότοπο του άνθρακα το οποίο χρησιμοποιείται για την μέτρηση ηλικίας διάφορων οργανισμών και μη). Τα αποτελέσματα τοποθέτησαν το ύφασμα μεταξύ 1260 και 1390 μ.Χ., ενισχύοντας τη θεωρία μιας μεσαιωνικής «κατασκευής». Ωστόσο, αμφισβητίες επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το δείγμα προήλθε από σημείο που είχε επισκευαστεί μετά από πυρκαγιά το 1532, αλλοιώνοντας τα δεδομένα.
Το 2022, ο Ιταλός ερευνητής Λιμπεράτο ντε Κάρο χρησιμοποίησε τη μέθοδο WAXS για να αναλύσει τη γήρανση της κυτταρίνης (η πιο διαδεδομένη οργανική ένωση στον πλανήτη) του λινού. Η εκτίμησή του; Το ύφασμα θα μπορούσε να είναι έως και 2.000 ετών -χρονικά συμβατό με την εποχή του Ιησού.
Η εικόνα που δεν εξηγείται
Πέρα από την ηλικία, το μεγαλύτερο αίνιγμα είναι η ίδια η εικόνα. Δεν έχουν εντοπιστεί χρωστικές ουσίες ή πινελιές, ενώ η αποτύπωση περιορίζεται στην επιφάνεια των ινών, σχηματίζοντας ένα τρισδιάστατο αρνητικό. Το 1976, επιστήμονες της NASA διαπίστωσαν ότι η ένταση της εικόνας μεταβάλλεται ανάλογα με την απόσταση του σώματος από το ύφασμα – κάτι που καμία γνωστή τεχνική του Μεσαίωνα δεν μπορεί να αναπαράγει. Επιπλέον, η εικόνα δημιουργήθηκε μετά τις κηλίδες αίματος, στοιχείο που υποδηλώνει ότι το σώμα τύλιξε το ύφασμα πριν εμφανιστεί το αποτύπωμα.
Γύρη από την Παλαιστίνη και σπάνιο λινό
Στις ίνες της Σινδόνης βρέθηκαν κόκκοι γύρης από φυτά που ευδοκιμούν αποκλειστικά στην Παλαιστίνη, όπως τα Zygophyllum dumosum και Gundelia tournefortii. Ισραηλινοί βοτανολόγοι επιβεβαίωσαν ότι η κατανομή τους αντιστοιχεί σε μια στενή γεωγραφική ζώνη γύρω από την Ιερουσαλήμ. Παράλληλα, ανιχνεύτηκαν ίχνη αρωματικών ελαίων ταφής, όπως ελίχρυσος (φυτό αιώνιας νεότητας) και μύρο, που χρησιμοποιούνταν στη Μικρά Ασία τον 1ο αιώνα.
Το ίδιο το ύφασμα είναι λινό με ύφανση «ψαροκόκαλο», τύπος σπάνιος στη μεσαιωνική Ευρώπη, αλλά γνωστός από αρχαιολογικά ευρήματα της Ιουδαίας. Σε ορισμένα σημεία βρέθηκε και αραγωνίτης, πέτρωμα χαρακτηριστικό της Ιερουσαλήμ.
Αόρατες επιγραφές και το Ιερόν Μανδήλιον
Το 1997, Γάλλοι ερευνητές επεξεργάστηκαν ψηφιακά εικόνες υψηλής ανάλυσης της Σινδόνης και εντόπισαν αχνές επιγραφές γύρω από το πρόσωπο, σε ελληνικά, λατινικά και αραμαϊκά, με φράσεις όπως «Ιησούς Ναζωραίος» και «INRI». Οι λέξεις αυτές είναι ενσωματωμένες στις ίνες, χωρίς ίχνη μελανιού, και δεν αναφέρονται σε κανένα μεσαιωνικό έγγραφο.
Ιστορικοί, όπως ο Ίαν Γουίλσον, συνδέουν τη Σινδόνη με το Άγιον Μανδήλιον, ένα κειμήλιο το οποίο τιμούσαν στην Ανατολή και έδειχνε μόνο το πρόσωπο του Χριστού. Η υπόθεση βασίζεται στον τρόπο που διπλωνόταν το ύφασμα, αφήνοντας ορατό μόνο το πρόσωπο, και σε βυζαντινές περιγραφές ενός παρόμοιου κειμηλίου που χάθηκε μετά το 1204.
Ένα μυστήριο χωρίς τέλος
Παρά τις αμέτρητες έρευνες, η Σινδόνη του Τορίνο παραμένει αναπάντητο αίνιγμα. Για τους πιστούς είναι απτό τεκμήριο της Ανάστασης και για τους σκεπτικιστές ένα αριστούργημα μεσαιωνικής ευλάβειας. Κανένα επιστημονικό πείραμα ή έρευνα δεν έχει κατορθώσει να αναπαραγάγει την εικόνα ή να εξηγήσει πώς δημιουργήθηκε. Όπως είχε πει ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β΄, η Σινδόνη είναι «πρόκληση για τη νοημοσύνη» – και όσο η έρευνα προχωρά, τόσο το μυστήριο βαθαίνει.
