Η Ελλάδα xωρίς οργανωμένο απόθεμα και με το υψηλότερο κόστος στέγασης επί σειρά ετών, βρίσκεται αντιμέτωπη με μεγάλη στεγαστική κρίση. Ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, μιλά για το χάσμα ανάμεσα στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, αναδεικνύοντας το φαινόμενο των «οικονομικά άστεγων» και την ανάγκη για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πολιτικής στέγασης.
«Η Ελλάδα παραμένει, αν όχι η μοναδική, σίγουρα μία από τις ελάχιστες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν διαθέτουν κοινωνικές κατοικίες», τονίζει ο κ. Μπάκας, επισημαίνοντας ότι ταυτόχρονα «καταγράφουμε εδώ και 7-8 συνεχόμενα χρόνια το υψηλότερο κόστος στέγασης μεταξύ των κρατών-μελών».
Όπως σημειώνει, την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κοινωνικών κατοικιών ανέρχεται στο 9% του συνολικού στεγαστικού αποθέματος με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ολλανδία στο 30% και την Αυστρία στο 24% η Ελλάδα παραμένει ουσιαστικά εκτός πλαισίου.
Οι «οικονομικά άστεγοι»
Ο κ. Μπάκας κάνει λόγο για ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο: «Στην Ελλάδα εμφανίζεται πλέον η κατηγορία των “οικονομικά άστεγων” εργαζόμενων που, παρότι απασχολούνται, αδυνατούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες». Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει, «το 47,3% των πολιτών ζει σε νοικοκυριά με οφειλές σε ενοίκιο, δόση στεγαστικού δανείου ή λογαριασμούς ΔΕΚΟ, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι μόλις 8,3%».
Το πρόβλημα, όπως λέει, αφορά κυρίως τους νέους: «Το 71,9% των νέων ηλικίας 18-34 ετών εξακολουθεί να ζει με τους γονείς του, εγκλωβισμένο ουσιαστικά στο παιδικό δωμάτιο, στερούμενο τη δυνατότητα να οικοδομήσει μια αυτόνομη ζωή».
Εξαγγελίες χωρίς αντίκρισμα
Αναφερόμενος στις κυβερνητικές πρωτοβουλίες, ο κ. Μπάκας υπογραμμίζει πως «παρά τις εξαγγελίες του 2022 και τη συζήτηση στη φετινή ΔΕΘ, η εφαρμογή των μέτρων βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο». Μέχρι σήμερα, όπως αναφέρει, «δεν έχει ολοκληρωθεί κανένας διαγωνισμός, ενώ η πρόσφατη ανακοίνωση για 2.000 διαμερίσματα σε πρώην στρατόπεδα δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες που δημιούργησαν οι περίπου 180.000 κατοικίες που χάθηκαν λόγω πλειστηριασμών την περίοδο 2019-2023».
Για την εξαγγελία της δημιουργίας 20.000 κατοικιών μέσω κοινωνικής αντιπαροχής, ο ίδιος αναγνωρίζει ότι «είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα, τρία χρόνια μετά», αλλά προειδοποιεί πως «δεν έχει ακόμη καθοριστεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ενώ το ποσοστό των κατοικιών που θα παραμείνει στο Δημόσιο περιορίζεται μόλις στο 30%».
.webp?t=O49fYUvnJMZjPR6uZ6JrWw)
Το παράδειγμα της Ευρώπης
Ο κ. Μπάκας παρουσιάζει και τους αριθμούς: «Για να φτάσει η Ελλάδα στο 50% του μέσου όρου των κοινωνικών κατοικιών της Ε.Ε., χρειάζονται τουλάχιστον 286.735 κοινωνικές κατοικίες, όταν οι σημερινές εξαγγελίες περιορίζονται σε μερικές δεκάδες χιλιάδες».
«Στην Ολλανδία σχεδόν μία στις τρεις κατοικίες είναι κοινωνική. Στη Βιέννη το 62% των κατοίκων ζει σε επιδοτούμενη κατοικία. Στη Δανία, στη Γαλλία, στο Λουξεμβούργο, η κοινωνική στέγαση αποτελεί θεμελιωμένη πολιτική», εξηγεί ο κ. Μπάκας. «Η Ελλάδα, αντίθετα, δεν έχει ακόμα διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής».
Η «δυναμική» της κοινωνικής κατοικίας στην Ευρώπη
| Χώρα | Στεγαστικό Απόθεμα (2023) | Κοινωνική Κατοικία / Κατοικίες με Προσιτό Κόστος Στέγασης (Δημόσιες & Συνεταιριστικές)
Ποσοστό επί του Στεγαστικού Αποθέματος |
| Αυστρία | 3.988.900 | 944.100 – (24%) |
| Βέλγιο | 5.381.600 | 322.896 – (6%) |
| Δανία | 2.748.569 | 577.199 – (21%) |
| Φιλανδία | 2.816.206 | 309.782 – (11%) |
| Γαλλία | 37.400.000 | 5.200.000 – (13,9%) |
| Γερμανία | 43.100.000 | 1.724.000 – (4%) |
| Ελλάδα | 6.371.901 | 0% |
| Ιρλανδία | 2.081.000 | 187.290 – (9%) |
| Ιταλία | 25.690.057 | 899.151 – (3,5%) |
| Ολλανδία | 8.045.850 | 2.333.296 – (29%) |
| Πορτογαλία | 5.968.000 | 130.000 – (2%) |
| Σλοβενία | 698.747 | 34.937 – (5%) |
| Σουηδία | 5.158.699 | 1.238.087 – (24%) |
| Νορβηγία | 2.694.000 | 377.160 – (14%) |
| Ελβετία | 3.804.777 | 172.885 – (5%) |
| Αγγλία | 24.414.000 | 590.000 – (17%) |
| Σκοτία | 2.495.623 | 590.000 – (24%) |
| Ουαλία | 1.437.567 | 229.902 – (16%) |
| Β. Ιρλανδία | 822.083 | 106.870 – (13%) |
Πηγή/Επεξεργασία: Eurostat, Housing Europe 2019 & 2023, ΟΟΣΑ, GBV, Στατιστικές αρχές, Εθνικές Τράπεζες & Κρατικοί Οργανισμοί, Βάσεις δεδομένων μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημόσιας – Συνεταιριστικής και Κοινωνικής Στέγασης / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates
Ο πρόεδρος του E-Real Estates υπογραμμίζει την ανάγκη για μια πολυεπίπεδη προσέγγιση: «Ένα αποτελεσματικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει προστασία της πρώτης κατοικίας, ενίσχυση της μακροχρόνιας μίσθωσης, ανάπτυξη κοινωνικών κατοικιών, αξιοποίηση κλειστών ακινήτων και στρατηγική διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν βιώσιμες συνθήκες για όλους».
Κλείνοντας, ο κ. Μπάκας υπενθυμίζει το πλαίσιο που θέτει η διεθνής κοινότητα: «Ο ΟΗΕ αναγνωρίζει τη στέγη ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Η Ε.Ε. έχει επίσης δεσμευτεί για την προώθηση της πρόσβασης σε προσιτή και κατάλληλη στέγαση. Η Ελλάδα δεν μπορεί άλλο να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα».
