Η αρχαιολογική ανακάλυψη που πολλοί ήδη αποκαλούν «του αιώνα» δεν έγινε στην Ευρώπη, ούτε στη Μέση Ανατολή, αλλά στο νησί Σουλαουέζι της Ινδονησίας. Εκεί, στο σπήλαιο Leang Karampuang, οι επιστήμονες έφεραν στο φως μια σπηλαιογραφία ηλικίας τουλάχιστον 51.200 ετών, η οποία θεωρείται πλέον το αρχαιότερο γνωστό εικονογραφημένο έργο τέχνης που αφηγείται μια ιστορία.
Η τοιχογραφία απεικονίζει έναν άγριο χοίρο και τρία υβρίδια ανθρώπου και ζώων. Δεν πρόκειται απλώς για μεμονωμένες μορφές, αλλά για μια σκηνή με αλληλεπίδραση, κάτι που μέχρι σήμερα θεωρούνταν πολύ πιο μεταγενέστερο επίτευγμα της ανθρώπινης σκέψης. Το εύρημα είναι σχεδόν 6.000 χρόνια παλαιότερο από τον προηγούμενο «κάτοχο του ρεκόρ», επίσης έναν χοίρο, από κοντινό σπήλαιο της ίδιας περιοχής.
Όταν οι άνθρωποι άρχισαν να λένε ιστορίες με εικόνες
Οι ερευνητές από τα πανεπιστήμια Griffith και Southern Cross, σε συνεργασία με την Εθνική Υπηρεσία Έρευνας και Καινοτομίας της Ινδονησίας, χρησιμοποίησαν τη μέθοδος χρονολόγησης ουρανίου και θορίου για να υπολογίσουν την ηλικία των στρωμάτων ανθρακικού ασβεστίου που σχηματίστηκαν πάνω από τη σπηλαιογραφία. Με απλά λόγια, μέτρησαν τον χρόνο που χρειάστηκε για να «κλειδώσει» η τέχνη μέσα στο πέτρωμα.
Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης, Adhi Agus Oktaviana, καμία από τις διάσημες ευρωπαϊκές σπηλαιογραφίες της εποχής των παγετώνων δεν πλησιάζει αυτή την ηλικία, με εξαίρεση κάποια αμφιλεγόμενα ευρήματα στην Ισπανία που δεν έχουν γίνει ευρέως αποδεκτά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι οι πρώιμοι άνθρωποι απεικόνιζαν τα ζώα με εντυπωσιακή ανατομική ακρίβεια, ενώ οι ανθρώπινες μορφές εμφανίζονται μεταμορφωμένες, υβριδικές, σχεδόν μυθικές. Ένα από τα πλάσματα φαίνεται να έχει κεφάλι πουλιού, ένα άλλο ουρά που θυμίζει μοσχογαλή. Για τους επιστήμονες, αυτό ίσως δείχνει συμβολική ή πνευματική σκέψη.
Ο χοίρος, μάλιστα, εμφανίζεται συχνά στις σπηλαιογραφίες της περιοχής, κάτι που υποδηλώνει ότι δεν ήταν απλώς θήραμα, αλλά ζώο με ιδιαίτερη σημασία. Το πιο σημαντικό όμως είναι αλλού. Αν αυτή η σκηνή όντως αφηγείται μια ιστορία, τότε η ανάγκη του ανθρώπου να δημιουργεί μύθους και αφηγήσεις ξεκινά πολύ νωρίτερα απ’ όσο πιστεύαμε. Και ίσως εκεί, μέσα σε ένα σκοτεινό σπήλαιο της Ινδονησίας, να γεννήθηκε για πρώτη φορά το storytelling.
