Η Παλαιστίνια ποιήτρια Fedaa Zeyad αντιστάθηκε στην έξωση από το προσωρινό της σπίτι στο στρατόπεδο προσφύγων Shati στα δυτικά της πόλης της Γάζας για όσο περισσότερο μπορούσε. Στις αρχές Σεπτεμβρίου υπέμεινε επί μέρες δυνατές εκρήξεις και ένιωθε το έδαφος να τρέμει κάτω από τα πόδια της καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις σφυροκοπούσαν και κατεδάφιζαν γειτονικές περιοχές στην πόλη που μαστιζόταν από τον λιμό – το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του θύλακα, το οποίο στέγαζε τότε έως και 1 εκατομμύριο ανθρώπους.
Η Zeyad ήλπιζε σε «ένα θαύμα» ώστε να μην εκτοπιστεί ξανά κατά τη διάρκεια του διετούς πολέμου. Αλλά όταν οι βομβαρδισμοί έφτασαν στον δρόμο της, συμμετείχε σε μια έξοδο εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων της Γάζας που κατευθύνονταν νότια για να ξεφύγουν από την επικείμενη προέλαση ισραηλινών αρμάτων μάχης. «Αυτή τη φορά δεν θα υπάρξει επιστροφή στην Πόλη της Γάζας», λέει η Zeyad, η οποία έχει μετακομίσει στην μέχρι στιγμής σχετικά άθικτη πόλη Ντέιρ αλ-Μπαλάχ στο κέντρο της Λωρίδας. «Αν ποτέ επιστρέψω, δεν θα είναι η ίδια πόλη που γνώριζα. Ήδη μεγάλο μέρος της έχει σβηστεί και εξαφανιστεί».
Η πρόβλεψή της αποτελεί ένδειξη για το τι μέλλει γενέσθαι, σε περίπτωση που ο πόλεμος που πυροδοτήθηκε από την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023 τελειώσει. Πάνω από δύο χρόνια αδιάκοπων βομβαρδισμών και επαναλαμβανόμενων χερσαίων εισβολών από το Ισραήλ έχει κονιορτοποιήσει τη Λωρίδα της Γάζας, μετατρέποντας τεράστιες εκτάσεις της σε ερείπια και καταστρέφοντας τη γεωργική γη και τα συστήματα τροφίμων της.
AP
Την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ υπέβαλαν σχέδιο κατάπαυσης του πυρός και μια μεταπολεμική συμφωνία που υποστηρίζεται από το Ισραήλ και τα αραβικά κράτη. Προϋπόθεση είναι ο αφοπλισμός των μαχητών της Χαμάς και προβλέπει ότι ο έλεγχος της περιοχής θα περάσει σε ένα εποπτικό όργανο, που ονομάζεται «συμβούλιο ειρήνης», το οποίο θα επιβλέπει μια παλαιστινιακή επιτροπή που θα διαχειρίζεται τις καθημερινές υποθέσεις. Η Χαμάς, η οποία κυβερνά τη Γάζα από το 2007, δεν έχει ακόμη απαντήσει επίσημα στην πρόταση.
«Ξεριζωνόμαστε, δεν εκτοπιζόμαστε απλά»
Ακόμα όμως κι αν το σχέδιο υιοθετηθεί και τηρηθεί η κατάπαυση του πυρός, θα μπορούσε να κοστίσει δισεκατομμύρια δολάρια και να χρειαστούν πολλά χρόνια για να καθαριστούν περίπου 54 εκατομμύρια τόνοι από τσιμεντένια συντρίμμια και να ανοικοδομηθούν οι ζωτικές υποδομές της Γάζας και οι κατεστραμμένες πόλεις, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος ανθρωπιστικής βοήθειας που παρακολουθεί στενά την καταστροφή λέει ότι πέρυσι υπήρχε ελπίδα να χρησιμοποιηθεί «ένα σταδιακό μοντέλο» για να επισκευασθούν και να αναβαθμιστούν οι υπάρχουσες γειτονιές και εγκαταστάσεις. Αλλά η έκταση της ζημιάς τους μήνες που ακολούθησαν απαιτεί μια προσέγγιση από τη βάση προς τα πάνω.
Το σχέδιο για τη Γάζα που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, το οποίο περιλαμβάνει μια σταδιακή ισραηλινή αποχώρηση χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα άφηνε επίσης το Ισραήλ να ελέγχει μια ζώνη ασφαλείας εντός του θύλακα. «Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην πρόταση», λέει ο Amjad Shawa, διευθυντής του Δικτύου Παλαιστινιακών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (PNGO) «Αλλά εμείς οι Παλαιστίνιοι προσκολλόμαστε σε κάθε ίχνος ελπίδας. Προτεραιότητα είναι να σταματήσουμε τις δολοφονίες».
Αν και το σχέδιο των ΗΠΑ αναφέρει ρητά ότι δεν θα υπάρξει αναγκαστικός εκτοπισμός, πολλοί κάτοικοι της Γάζας φοβούνται ότι η καταστροφή αποτελεί προοίμιο για την απέλασή τους από τον θύλακα ή για τον εξαναγκασμό τους σε αυτό που Ισραηλινοί αξιωματούχοι αποκαλούν «εθελοντική μετανάστευση» επειδή η πατρίδα τους έχει καταστεί ακατοίκητη.
«Νιώθω ότι ξεριζωνόμαστε, όχι απλώς [προσωρινά] εκτοπιζόμαστε», λέει ο Shawa. «Αυτή η ολοκληρωτική καταστροφή της Γης στοχεύει στη διακοπή της σύνδεσής μας με αυτήν, ώστε να μπορέσουν να φυτέψουν την ιδέα ότι δεν υπάρχει τίποτα να επιστρέψουμε».
Το πραγματικό τίμημα του πολέμου
Το τίμημα του πολέμου στην κοινωνία της Γάζας μπορεί να γίνει κατανοητό όχι μόνο με βάση τον αριθμό των νεκρών, τραυματιών ή εκτοπισμένων, αλλά αντικατοπτρίζεται και στην καταστροφή ζωτικών υποδομών και πόρων που στήριζαν τη ζωή στη Λωρίδα.
Η τελευταία αξιολόγηση του ΟΗΕ, βασισμένη σε δορυφορικές εικόνες που δημοσιεύθηκαν στις 6 Αυγούστου, δείχνει ότι το 78% των κτηρίων στη Λωρίδα της Γάζας έχει υποστεί ζημιές και περισσότερα από τα μισά εξ’αυτών έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Σχεδόν όλες οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις έχουν υποστεί κάποιο επίπεδο καταστροφής και θα χρειαστούν αποκατάσταση για να γίνουν ξανά παραγωγικές. Μεγάλες εκτάσεις γεωργικής γης έχουν επίσης καταστεί απρόσιτες επειδή βρίσκονται σε στρατιωτικές ζώνες που ελέγχονται από το Ισραήλ.
Η πλειονότητα των σχολείων έχει είτε καταστραφεί είτε έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και κανένα πανεπιστήμιο δεν έχει μείνει όρθιο. Οι φοιτητές έχουν χάσει ένα δεύτερο έτος εκπαίδευσης και κανείς δεν ξέρει πώς ή πότε θα μπορούσε να ξαναρχίσει η μάθηση. Εκτός από την καταστροφή, περισσότερο από το 80% του εδάφους της Λωρίδας της Γάζας έχει ενταχθεί σε ισραηλινές στρατιωτικές ζώνες αποκλεισμού ή καλύπτεται από εντολές αναγκαστικής εκτόπισης.
AP
Από αυτήν την περιοχή, η μισή εκτιμάται ότι έχει καταστραφεί ολοσχερώς, λένε αξιωματούχοι. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού των 2,1 εκατομμυρίων έχει συνωστιστεί σε σκηνές στην κεντρική Γάζας ή στη νότια παράκτια λωρίδα Μαουάσι, όπου δεν υπάρχουν δημόσιες υπηρεσίες όπως τρεχούμενο νερό ή κατάλληλη αποχέτευση.
Τον Φεβρουάριο, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτίμησε ότι η αποκατάσταση και η ανοικοδόμηση για τις ζημιές που προκλήθηκαν κατά το πρώτο έτος του πολέμου έως τον Οκτώβριο του 2024 θα κοστίσει περίπου 53 δισεκατομμύρια δολάρια.
Δεν έχει ακόμη ενημερώσει την εκτίμησή της, αλλά από τότε σχεδόν καμία γωνιά της λωρίδας δεν έχει γλιτώσει τον άγριο βομβαρδισμό των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ.
«Όλα έχουν χαθεί και πολύ λίγα έχουν απομείνει», λέει ο Shawa του PNGO. «Η ζημιά αυτή τη φορά είναι διαφορετική από οποιονδήποτε προηγούμενο πόλεμο στη Γάζα. Το μέρος πρέπει να ξαναχτιστεί από την αρχή.»
Το τραύμα και η απώλεια ζωών, ο συχνός αναγκαστικός εκτοπισμός εξαντλημένων ανθρώπων, μαζί με τους περιορισμούς στην είσοδο βοήθειας, έχουν τροφοδοτήσει μια ανθρωπιστική καταστροφή. Ο λιμός έχει πλήξει την πόλη της Γάζας και την γύρω περιοχή, δήλωσε τον Αύγουστο ένα παρατηρητήριο πείνας που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, και είναι πιθανό να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του θύλακα.
Μια ομάδα που διορίστηκε από τον ΟΗΕ και ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν το Ισραήλ ότι διέπραξε γενοκτονία στη Γάζα, ισχυρισμούς που απορρίπτονται από τους Ισραηλινούς ηγέτες που επιμένουν ότι διεξάγουν έναν απαραίτητο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Το Ισραήλ λέει ότι ξεριζώνει τις υποδομές που χρησιμοποιεί η Χαμάς για να κρύβει σήραγγες, να εξαπολύει επιθέσεις σε ισραηλινά στρατεύματα και να κρύβει όπλα. Έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι κατεδαφίζει ολόκληρες παλαιστινιακές πόλεις και γειτονιές προκειμένου να εμποδίσει τους πολίτες να επιστρέψουν μετά τη λήξη των εχθροπραξιών.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε στον ΟΗΕ την περασμένη εβδομάδα ότι το Ισραήλ «εξαλείφει το τρομοκρατικό καθεστώς της Χαμάς» σε όλη τη Γάζα και αντιμετωπίζει «εκατοντάδες χιλιόμετρα σηράγγων τρομοκρατίας υπόγεια και αμέτρητους πύργους τρομοκρατίας πάνω από το έδαφος». Η επίθεση του Ισραήλ έχει σκοτώσει περισσότερους από 66.000 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με τις τοπικές υγειονομικές αρχές. Οι επιθέσεις της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023 στο νότιο Ισραήλ σκότωσαν 1.200 ανθρώπους, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Η Χαμάς συνέλαβε επίσης 250 ομήρους και εξακολουθεί να κρατά 48 αιχμαλώτους, εκ των οποίων μόνο 20 πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί.
Η μέθοδος «Kung Fu Panda» για την καταστροφή κτηρίων
Στην Πόλη της Γάζας, όπως και αλλού στη Λωρίδα της Γάζας, ολόκληρα οικιστικά οικοδομικά τετράγωνα έχουν ισοπεδωθεί, βομβαρδιστεί ή ανατιναχθεί από τηλεχειριζόμενα θωρακισμένα οχήματα γεμάτα εκρηκτικά. Οι συστηματικές κατεδαφίσεις ξεκίνησαν στις ανατολικές και νότιες πλευρές της πόλης μήνες πριν το Ισραήλ διατάξει την πλήρη εκκένωση των κατοίκων στις 9 Σεπτεμβρίου και, μια εβδομάδα αργότερα, ξεκινήσει την χερσαία επίθεσή του. Εάν δεν επιτευχθεί εκεχειρία και προχωρήσει η πλήρης εκκένωση, η Πόλη της Γάζας είναι πιθανό να «καταστραφεί ολοσχερώς», λέει ο αξιωματούχος της βοήθειας
Την Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας Ίσραελ Κατζ δήλωσε ότι το Ισραήλ σφίγγει τον κλοιό στην πόλη της Γάζας και διέταξε όλους τους εναπομείναντες κατοίκους να φύγουν. Όσοι αρνηθούν θα αντιμετωπίζονται ως «τρομοκράτες και υποστηρικτές της τρομοκρατίας», προειδοποίησε.
Καταστροφές έχουν χρησιμοποιηθεί σε διάφορα μέρη της Λωρίδας για την ισοπέδωση κτηρίων και την εκκαθάριση της γης από κάθε είδους κατασκευή. Ένας Ισραηλινός έφεδρος που υπηρέτησε στη Γάζα και κατέθεσε στο Breaking the Silence, μια ισραηλινή ΜΚΟ αφιερωμένη στον τερματισμό της κατοχής των παλαιστινιακών εδαφών, αφηγείται στους FT πώς χρησιμοποιήθηκε μια μέθοδος, που ονομάζεται «Kung Fu Panda», για την ανατίναξη κτηρίων.
«Είναι ένα είδος τεθωρακισμένου οχήματος μεταφοράς προσωπικού – που δεν χρησιμοποιείται πλέον στρατιωτικά – που έχει γεμίσει με πολλά εκρηκτικά και ένα μείγμα. Το εισάγεις σε ένα σπίτι, το πυροδοτείς και δεν υπάρχει σπίτι», λέει ο έφεδρος. «Το τοπίο ισοπεδώθηκε εντελώς – βλέπεις μόνο ερείπια».
Ο Gomaa Salama, δάσκαλος από τη Ράφα στα νότια σύνορα με την Αίγυπτο, επέστρεψε στο σπίτι του τον Ιανουάριο όταν κηρύχθηκε κατάπαυση του πυρός. Θυμάται μια τεταμένη ατμόσφαιρα, με drones να επιβλέπουν τους Παλαιστίνιους κατοίκους και στρατεύματα να πραγματοποιούν στοχευμένες κατεδαφίσεις σπιτιών.
Προς ανακούφισή του, το σπίτι του ήταν ακόμα όρθιο. Είχε υποστεί μόνο «επιφανειακές ζημιές» τους προηγούμενους επτά μήνες, αφότου οι ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις εισέβαλαν στη Ράφα και εκδίωξαν περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους.
Αλλά ήταν μια σύντομη ανάπαυλα. Το Ισραήλ έσπασε την εκεχειρία στις 18 Μαρτίου και διέταξε μια ακόμη αναγκαστική εκκένωση. Ο στρατός προχώρησε στην κατεδάφιση των υπολοίπων κτηρίων στη Ράφα και κήρυξε το μεγαλύτερο μέρος της ζώνη αποκλεισμού που συνορεύει στα βόρεια με τον νέο στρατιωτικό διάδρομο Morag, ισραηλινό ελεγχόμενο άξονα που διασχίζει από ανατολικά προς δυτικά τη Λωρίδα της Γάζας και χωρίζει τη Ράφα από το Χαν Γιουνίς στα βόρεια.
Το 98,5% της καλλιεργήσιμης Γης καταστράφηκε
Ο Salama παρακολουθούσε το σπίτι του μέσω δορυφορικών εικόνων που μοιράστηκε ένας φίλος. «Μέχρι τον τρίτο μήνα αφότου φύγαμε ήταν μισοκαταστραφεί και ένα μήνα αργότερα ολόκληρη η περιοχή είχε εξαλειφθεί», λέει. «Είμαι πικραμένος επειδή αυτό είναι το έργο της ζωής μου που χάθηκε. Το έχτισα σε διάστημα 12 ετών επειδή δεν μπορούσα να το πληρώσω όλο μονομιάς».
Γύρω από την περίμετρο της Γάζας, ο ισραηλινός στρατός έχει κατεδαφίσει πολιτικές κατασκευές σε μια διευρυμένη ζώνη ασφαλείας, με μέσο βάθος ένα χιλιόμετρο μέσα στον θύλακα. Όλες οι κατασκευές έχουν επίσης ισοπεδωθεί σε τουλάχιστον τέσσερις ευρείς στρατιωτικούς διαδρόμους που διασχίζουν τον θύλακα, συμπεριλαμβανομένου του Μorag, όπως δείχνουν δορυφορικές εικόνες.
Η Μπέιτ Λαχία, ένας γεωργικός κόμβος στα βόρεια που συνορεύει με το Ισραήλ και τη Μεσόγειο, έχει επίσης περικλειστεί από μια ζώνη αποκλεισμού και δεν είναι πλέον προσβάσιμη από τους Παλαιστίνιους. Γνωστή κάποτε για τις φράουλες, τα εσπεριδοειδή και τα παλιά πλατάνια της, τώρα είναι απαγορευμένη για τους αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη της.
Ο Άσραφ Σαφάι και οι τέσσερις αδελφοί του καλλιεργούσαν τα χωράφια και τους οπωρώνες της οικογένειάς τους στην Μπέιτ Λαχία μέχρι που οι διαταγές βομβαρδισμού και εκκένωσης τους έδιωξαν τον πρώτο μήνα του πολέμου. Για ένα χρόνο, μετέφεραν χρήματα σε συγγενείς, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να παραμείνουν παρά τον κίνδυνο, ώστε να μπορούν να αγοράσουν καύσιμα για να συνεχίσουν το αγρόκτημα. Αλλά όταν επέστρεψαν κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, και τα πέντε οικογενειακά σπίτια στη γη είχαν κατεδαφιστεί, λέει ο Σαφάι. Οι οπωρώνες, τα χωράφια και ο γεωργικός εξοπλισμός τους είχαν όλα καταστραφεί.
«Ο στρατός εισέβαλε στη γη μας τον Οκτώβριο του 2024 και έριξε τα δέντρα», λέει. «Ξερίζωσαν με μπουλντόζες τις τοπικές μηλιές και τα εσπεριδοειδή που φύτεψαν οι παππούδες μας. Ό,τι έμεινε όρθιο μαράθηκε λόγω έλλειψης νερού. Προσπαθήσαμε να επισκευάσουμε το σύστημα άρδευσης, αλλά τα πηγάδια καταστράφηκαν».
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών δημοσίευσε μια αξιολόγηση δορυφορικών εικόνων τον Αύγουστο, η οποία, όπως λέει, αποκαλύπτει την «σοκαριστική πραγματικότητα» ότι καθώς ο λιμός πλησιάζει στη Γάζα, το 98,5% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων είναι είτε κατεστραμμένο, είτε απρόσιτο, είτε και τα δύο. Από τα 15.000 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης στη Γάζα πριν από τον πόλεμο, μόνο 232 εκτάρια είναι ακόμα διαθέσιμα για καλλιέργεια, αναφέρει ο FAO. Επιπλέον, περίπου το 83% των πηγαδιών άρδευσης έχουν υποστεί ζημιές και ο αριθμός των ζώων έχει αποδεκατιστεί.
383 κιλά από συντρίμμια για κάθε τετραγωνικό μέτρο στη Γάζα
Η καταστροφή της γεωργικής γης, λέει ο Neil Marsland, ανώτερος τεχνικός υπεύθυνος του FAO, δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της καύσης καλλιεργειών και της εκρίζωσης δέντρων, αλλά και αποτέλεσμα βομβαρδισμών και μόλυνσης από κατεστραμμένες υποδομές υγιεινής. Τάνκς και κινήσεις βαρέων όπλων έχουν υποβαθμίσει το έδαφος σε ορισμένα σημεία, καθιστώντας αδύνατη τη γεωργική παραγωγή, προσθέτει.
Ο ΟΗΕ έχει εκτιμήσει ότι για κάθε τετραγωνικό μέτρο στη Γάζα υπάρχουν κατά μέσο όρο 383 κιλά συντριμμιών.
«Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η σύγκρουση έχει μολύνει το έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα», λέει «Ωστόσο, πριν από οποιαδήποτε αποκατάσταση του εδάφους και των υδάτων, πρέπει να απομακρυνθούν τα συντρίμμια».
Παρόλο που πολλοί κάτοικοι της Γάζας βασίζονταν στην επισιτιστική βοήθεια ακόμη και πριν από τον πόλεμο, σχεδόν το 15% των θερμίδων που κατανάλωναν προερχόταν από την εγχώρια παραγωγή, κυρίως πρωτεΐνες από ζώα, πουλερικά και γαλακτοκομικά, λέει. Τώρα μόνο το 1,4% των πουλερικών έχει επιβιώσει, το 3,8% των βοοειδών και το 26% των προβάτων. «Η γεωργία δεν ήταν σημαντική μόνο για τα τρόφιμα, ήταν επίσης σημαντική για τα μέσα διαβίωσης», εξηγεί. «Οι άνθρωποι κέρδιζαν εισόδημα».
Ο FAO εκτιμά ότι πριν από τον πόλεμο το ένα τέταρτο των κατοίκων της Γάζας βιοπορίζονταν πλήρως ή μερικώς από τη γεωργία και την αλιεία. Τον Φεβρουάριο, ο οργανισμός εκτίμησε το κόστος ανάκαμψης για τον τομέα στα 7,4 δισεκατομμύρια δολάρια, το οποίο είναι σιγουρα υψηλότερο τώρα. «Μετά τη σύγκρουση θα μπορούσε να υπάρξει κάποια σταδιακή αποκατάσταση της γεωργίας κατά την επόμενη δεκαετία, αλλά η μεγάλης κλίμακας, ασφαλής καλλιέργεια και η πλήρης ανάκαμψη θα μπορούσαν να διαρκέσουν αρκετές δεκαετίες», λέει ο Marsland.
Ο Χατζ Αμπού Χάνι, ένας αγρότης από την Καράρα, μια μικρή πόλη βόρεια του Χαν Γιουνίς, έχει επίσης χάσει τη γη του λόγω ζώνης αποκλεισμού. «Είχα ελιές, 17 πρόβατα και δύο αγελάδες, αλλά τώρα δεν υπάρχει τίποτα», λέει. «Μερικά από τα ζώα σκοτώθηκαν στους βομβαρδισμούς και άλλα πέθαναν από την πείνα και τη δίψα αφού φύγαμε. Το σπίτι έχει κατεδαφιστεί και η γη ισοπεδώθηκε».
Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα δεν ζουν μόνο σε διαρκές τραύμα, πείνα και την καταστροφή της κοινωνίας τους, αλλά η μελλοντική τους ύπαρξη στην κατεστραμμένη πατρίδα τους παραμένει αβέβαιη. Η κυβέρνηση του Ισραήλ υιοθέτησε ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από τον Τραμπ τον Φεβρουάριο, ζητώντας τη μαζική εκδίωξη του πληθυσμού στην Αίγυπτο και την Ιορδανία και την αναδιαμόρφωση της Λωρίδας ως Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής.
Το «Ισραήλ θα τελειώσει τη δουλειά στη Γάζα»
Ωστόσο, ο Τραμπ έκτοτε απέσυρε την αλλόκοτη πρότασή του. Η πιο πρόσφατη πρότασή του για την κατάπαυση του πυρός αποκλείει ρητά την ισραηλινή κατοχή ή προσάρτηση. Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για οικονομική ανάπτυξη και ανοικοδόμηση. Ωστόσο, όλα τα χρονοδιαγράμματα είναι ασαφή, συμπεριλαμβανομένου του εάν και πότε οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν από τον θύλακα. Το Ισραήλ θα διατηρήσει την περιμετρική ζώνη ασφαλείας γύρω από τη Λωρίδα της Γάζα
Πριν από την ανακοίνωση του σχεδίου Τραμπ, ο Νετανιάχου μιλούσε συχνά για την «εθελοντική μετανάστευση» των Παλαιστινίων και τις τελευταίες εβδομάδες είχε κατακεραυνώσει την Αίγυπτο επειδή στερούσε από τους κατοίκους της Γάζας το «ανθρώπινο δικαίωμα» να εγκαταλείψουν μια εμπόλεμη ζώνη. Πριν από δύο εβδομάδες, ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών που είχε επιτεθεί στον Νεντάνιαχου επειδή συναίνεσε στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, χαρακτήρισε τη Γάζα ως μια πιθανή πήγή «πλούτου ακινήτων» που θα μπορούσε να μοιραστεί με τις ΗΠΑ.
Ο Νετανιάχου έχει επίσης ορκιστεί ότι το Ισραήλ θα «τελειώσει τη δουλειά» στη Γάζα εάν η Χαμάς δεν συμφωνήσει με τη συμφωνία. Με τόση καταστροφή και αβεβαιότητα, η σκέψη για το μέλλον είναι συγκεχυμένη και αποθαρρυντική για τους νέους Παλαιστίνιους. «Απλώς πρέπει να ξεχάσουμε το μέλλον προς το παρόν, επειδή όλες οι οδοί φαίνονται μπλοκαρισμένες», λέει η Σαχντ Γασάν, φοιτήτρια οδοντιατρικής πέμπτου έτους.
Παλεύει εδώ και δύο χρόνια με κακές συνδέσεις στο διαδίκτυο για να παρακολουθεί διαδικτυακές διαλέξεις που προσφέρει το πανεπιστήμιό της, αλλά αυτές καλύπτουν μόνο θεωρητικά μαθήματα, όχι τα πρακτικά μαθήματα που θα χρειαζόταν για να γίνει οδοντίατρος. «Σε μια κανονική κατάσταση θα αποφοιτούσα φέτος», λέει. «Αυτό που θέλω πολύ τώρα είναι μια ευκαιρία να φύγω από τη Γάζα με την οικογένειά μου και να ξεφύγω από αυτή τη γενοκτονία».
