Ο «Aρκτικός δρόμος του μεταξιού» είναι πλέον πραγματικότητα. Το κινεζικό πλοίο Istanbul Bridge ολοκλήρωσε για πρώτη φορά ταξίδι από την Κίνα προς την Ευρώπη, ανοίγοντας μια θαλάσσια οδό που μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν αδιανόητη.
Η διαδρομή αυτή, που διέρχεται από παγωμένες θάλασσες και περιοχές στρατηγικής σημασίας, συντόμευσε το ταξίδι κατά δύο εβδομάδες σε σχέση με τη Διώρυγα του Σουέζ και στο μισό χρόνο σε σχέση με τη Νότια Αφρική.
Η ολοκλήρωσή της δεν σηματοδοτεί απλώς μια τεχνολογική πρόοδο, αλλά μια γεωπολιτική βόμβα που όλοι περίμεναν να «σκάσει». Καθώς το ενδιαφέρον των μεγάλων δυνάμεων μετατοπίζεται στην Αρκτική, η νέα αυτή διαδρομή αλλάζει τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου.
Η διαδρομή και οι σταθμοί
Το Istanbul Bridge, υπό λιβεριανή σημαία και διαχείριση της κινεζικής εταιρείας Sea Legend, απέπλευσε στις 23 Σεπτεμβρίου από το λιμάνι Ningbo-Zhoushan της ανατολικής Κίνας. Μετά από 26 ημέρες, έφτασε στα ευρωπαϊκά λιμάνια του Felixstowe στη Βρετανία, του Αμβούργου στη Γερμανία και του Γκντανσκ στην Πολωνία, ενώ αναμένεται να καταπλεύσει σύντομα στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας. Σύμφωνα με την κρατική Xinhua, το πλοίο χρειάστηκε μόλις 20 ημέρες για να φτάσει στο πρώτο του ευρωπαϊκό λιμάνι, ταχύτερα ακόμη και από τον σιδηρόδρομο Κίνας–Ευρώπης που ενώνει τις δύο πλευρές της Ευρασίας σε περίπου 25 ημέρες.
Sea Legend Shipping
Το «Arctic Express» και η νέα εποχή
Κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ονόμασαν ήδη τη διαδρομή «Arctic Express», υποστηρίζοντας ότι αποτελεί την τρίτη μεγάλη θαλάσσια αρτηρία που συνδέει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου με την Ευρώπη. Ειδικοί αναφέρουν ότι η διαδρομή αυτή θα μειώσει τον χρόνο μεταφοράς ευαίσθητων και υψηλής αξίας εμπορευμάτων, προσφέροντας στις κινεζικές εταιρείες ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ο επικεφαλής της Sea Legend σημείωσε ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες της Αρκτικής είναι ιδανικές για τη μεταφορά ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, στα οποία οι κινεζικές εταιρείες έχουν κυρίαρχη θέση στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η συμφωνία Μόσχας – Πεκίνου
Την ώρα που το παγκόσμιο ενδιαφέρον στρέφεται στα αρκτικά ύδατα, η Ρωσία και η Κίνα ανακοίνωσαν την πιο στενή συνεργασία τους μέχρι σήμερα στην περιοχή. Η νέα συμφωνία για την κοινή ανάπτυξη και εμπορική αξιοποίηση της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού (Northern Sea Route – NSR) υπογράφηκε στην πόλη Χαρμπίν από τον επικεφαλής της Rosatom, Αλεξέι Λιχάτσεφ, και τον Κινέζο υπουργό Μεταφορών, Λιου Γουέι. Η Rosatom, που διαχειρίζεται τον ρωσικό στόλο πυρηνικών παγοθραυστικών, θεωρεί τη Βόρεια Οδό «κομβική αρτηρία του 21ου αιώνα», ικανή να συνδέσει ταχύτερα και αποδοτικότερα την Ασία με την Ευρώπη. «Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα θα δώσουν νέα ώθηση στη ρωσοκινεζική συνεργασία για την ανάπτυξη του δυναμικού της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού και θα τη μετατρέψουν σε μεγάλα κεφαλαιουχικά έργα. Η συνεργασία μας επιτρέπει να διαφοροποιήσουμε τις παγκόσμιες εμπορικές οδούς», δήλωσε ο Λιχάτσεφ.
Γεωπολιτικές προεκτάσεις και ενεργειακά συμφέροντα
Η συμφωνία Ρωσίας–Κίνας για την ανάπτυξη της NSR έρχεται σε μια περίοδο που η Μόσχα επιδιώκει νέους εμπορικούς διαύλους, μετά την αποχώρηση σχεδόν όλων των δυτικών ναυτιλιακών εταιρειών από την περιοχή λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Πλέον, σχεδόν το σύνολο της διεθνούς αρκτικής ναυσιπλοΐας προέρχεται από κινεζικές εταιρείες, με το 95% του διαμετακομιστικού φορτίου να κατευθύνεται από τη Ρωσία προς την Κίνα.
Το Πεκίνο έχει μετατραπεί και σε βασικό αγοραστή ρωσικού πετρελαίου της Αρκτικής, εισάγοντας σχεδόν δύο εκατομμύρια τόνους το 2024. Ωστόσο, οι κίνδυνοι παραμένουν: μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, ένα δεξαμενόπλοιο χωρίς παγοθραυστική πιστοποίηση παγιδεύτηκε για ημέρες λόγω όψιμου πάγου, δείχνοντας τα όρια αυτής της φιλόδοξης οδού.
Η Αρκτική ως νέο στρατηγικό πεδίο
Το άνοιγμα της Βόρειας Οδού δεν αφορά μόνο το εμπόριο. Η Αρκτική εξελίσσεται σε στρατηγικό πεδίο αντιπαράθεσης, όπου η Κίνα, αυτοχαρακτηριζόμενη «σχεδόν αρκτική δύναμη», και η Ρωσία ενισχύουν την παρουσία τους. Οι δύο χώρες πραγματοποιούν πλέον κοινές ενεργειακές επενδύσεις, ερευνητικές αποστολές και ναυτικές περιπολίες έως και κοντά στις ακτές της Αλάσκας.
Επανάσταση στις θαλάσσιες μεταφορές
Όπως σχολίασε ο αναλυτής Ράντεκ Πίφελ του Ινστιτούτου Sobieski στην Πολωνία, «με την κλιματική αλλαγή και τις νέες τεχνολογίες, ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε μια επανάσταση στις θαλάσσιες μεταφορές».
Την ίδια ώρα, εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Μεταφορών δήλωσε στην εφημερίδα «Λαϊκή Ημερησία» ότι «πρόκειται για την πρώτη στον κόσμο γραμμή μεταφοράς κοντέινερ μέσω της Αρκτικής, σχεδιασμένη για ηλεκτρονικό εμπόριο και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας».
