Δεν ξέρω αν το είπε, αν του αποδίδεται ή αν πρόκειται για αστικό μύθο. Το αναφέρω γιατί έχει την αξία του. Είναι διαχρονικό. Τη δεκαετία του ΄30 με τη μεγάλη οικονομική κρίση να πλήττει σχεδόν όλες τις χώρες και να απειλεί το καπιταλιστικό σύστημα, ο Αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ πήρε γενναία μέτρα για να στηρίξει τους ανέργους, τους οικονομικά αδύναμους και για να περιορίσει κάπως την απληστία των υπερπλουσίων. Αυτοί βεβαίως διαμαρτυρήθηκαν εντόνως λέγοντας ότι ματώνουν για να τα βγάλουν πέρα και δεν πρέπει να επιβαρυνθούν φορολογικά, αυτοί είναι η ψυχή της οικονομίας, αυτοί προσφέρουν θέσεις εργασίας στους πληβείους και είπαν γενικώς όλα εκείνα που χρησιμοποιούν οι μεγαλοαστοί για να αποφύγουν να σηκώσουν το βάρος που τους αναλογεί. Θεός τους το κέρδος με όλα τα μέσα, η πάλη των τάξεων είναι αναχρονισμός, η αλληλεγγύη είναι κατάπτυστη αίρεση και πρέπει να αποβληθεί από το ιερό ευαγγέλιο της αγοράς.
Βρίσκουν και κάνουν γιατί στις μέρες μας οι κυβερνήσεις (με ελάχιστες εξαιρέσεις) δεν τολμούν να βάλουν το χέρι τους στις φορτωμένες τσέπες, στα γεμάτα χρηματοκιβώτια και στους λογαριασμούς στους φορολογικούς παραδείσους των εχόντων και των κατεχόντων. Ο Ρούζβελτ τότε τους είπε: «Δώστε σήμερα τα καπέλα σας, για να μη χρειαστεί αύριο να δώσετε τα κεφάλια σας». Τους προειδοποιούσε δηλαδή ότι αν δεν συνετιστούν είναι πολύ πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι με λαϊκή εξέγερση και να την πάθουν όπως οι όμοιοί τους στη Ρωσία πριν από λίγα χρόνια. Ο αμερικανικός καπιταλισμός άντεξε χάρη στις πολιτικές του Ρούζβελτ, η εξεγερσιακή διάθεση των μαζών υποχώρησε και το σύστημα αναγεννήθηκε λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Σήμερα στην ίδια χώρα τι συμβαίνει; Κανιβαλικός καπιταλισμός. Η περιγραφή από τον Μπέρνι Σάντερς στο άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» της Μεγάλης Βρετανίας, δηλαδή στον Guardian, σύμφωνα με τη σύγκριση που έκανε ο Ελληνας πρωθυπουργός. Γράφει λοιπόν ο γερουσιαστής Σάντερς: «Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι δύο Αμερικές. Μία για την τάξη των δισεκατομμυριούχων και μία για όλους τους άλλους. Στην πρώτη Αμερική οι πλουσιότεροι άνθρωποι γίνονται απίστευτα πιο πλούσιοι, πλουσιότεροι όσο ποτέ πριν. Αυτή η Αμερική ξεχειλίζει από αδιανόητο πλούτο, απληστία και χλιδή… Και μετά υπάρχει μια δεύτερη Αμερική όπου η πλειονότητα των ανθρώπων ζει από μισθό σε μισθό και αγωνίζεται να εξασφαλίσει τα πιο βασικά είδη πρώτης ανάγκης – τροφή, υγειονομική περίθαλψη, στέγαση και εκπαίδευση». Και δίνει στοιχεία: «Το κορυφαίο 1% κατέχει τώρα περισσότερο πλούτο από το φτωχότερο 93% του αμερικανικού λαού». Τέτοια θηριώδης ανισότητα δεν υπήρχε ποτέ στο παρελθόν. Ανάλογη είναι η κατάσταση και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αντιμετωπίζεται αυτό το φαινόμενο; Ο Μπέρνι Σάντερς σημειώνει ότι η μάχη κατά της ανισότητας πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο και καλεί τον λαό των ΗΠΑ να μην υποκύψει στην απόγνωση: «Αν δεν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να μας διχάσουν ο Τραμπ και οι ολιγάρχες σύμμαχοί του, μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία μας».
Δεν λείπουν οι προτάσεις. Ο Γάλλος οικονομολόγος Γκαμπριέλ Ζουικμάν έκανε λόγο για την επιβολή φόρου ύψους 2% επί των περιουσιών των περίπου 1.800 γαλλικών νοικοκυριών που διαθέτουν πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ. Εννέα στους δέκα Γάλλους δηλώνουν ότι συμφωνούν. Οι υπερπλούσιοι; Στα κεραμίδια. Ο Μπερνάρ Αρνό (ίσως ο πλουσιότερος στον πλανήτη) αποκάλεσε τον Ζουικμάν «αριστεριστή, ψευδοεπιστήμονα που επιθυμεί να σκοτώσει τη γαλλική οικονομία». Ο σύμμαχος της Λεπέν, Ερίκ Κιοτί, παρομοίασε τις προτάσεις με τις πολιτικές που εφάρμοζε η Σοβιετική Ενωση!!! Το πιο ωραίο όμως ήρθε από τον επικεφαλής των εργοδοτικών οργανώσεων Πατρίκ Μαρτέν. Ανακοίνωσε ότι θα διοργανώσει εντός των προσεχών ημερών μια πελώρια συγκέντρωση διαμαρτυρίας. Οι υπερπλούσιοι αισθάνονται σίγουροι. Πιστεύουν ότι ούτε τα καπέλα τους θα δώσουν ούτε τα κεφάλια τους κινδυνεύουν. Εκτός αν η πανούργα Ιστορία έχει άλλη γνώμη.
(Ο Τάσος Παππάς είναι δημοσιογράφο
