Η οικολογική καταστροφή θέτει σε κίνδυνο τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (EEA). Οι αξιωματούχοι της ΕΕ προειδοποιούν ότι η κλιματική κρίση και η απώλεια της βιοποικιλότητας καταστρέφουν τα οικοσυστήματα που στηρίζουν την οικονομία της Ευρώπης, καλώντας να μην χαλαρώσουν οι περιβαλλοντικοί κανόνες.
Η έκθεση, η οποία δημοσιεύεται κάθε πέντε χρόνια από το 1995, αναδεικνύει ότι παρά τα σημαντικά βήματα μείωσης των εκπομπών ρύπων, η κατάσταση της φύσης παραμένει ανησυχητική. Πάνω από το 80% των προστατευόμενων οικοτόπων βρίσκονται σε κακή ή πολύ κακή κατάσταση, κυρίως λόγω μη βιώσιμων προτύπων κατανάλωσης και παραγωγής που οδηγούν σε απώλεια άγριας ζωής.
Παράλληλα, η ικανότητα δέσμευσης άνθρακα της ΕΕ έχει μειωθεί κατά περίπου 30% μέσα σε δέκα χρόνια, εξαιτίας της υλοτομίας, των δασικών πυρκαγιών και των παρασίτων. Οι εκπομπές από τον τομέα των μεταφορών και της διατροφής παραμένουν σχεδόν αμετάβλητες από το2005, παρά την πρόοδο σε άλλους τομείς.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης
Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν προσαρμοστεί γρήγορα στις αυξανόμενες ακραίες καιρικές συνθήκες, ενώ το ένα τρίτο του πληθυσμού ήδη βιώνει έντονη υδατική καταπόνηση, η οποία θα επιδεινωθεί με την κλιματική αλλαγή.
«Αγωνιζόμαστε να πετύχουμε τους στόχους μας για το 2030 σε πολλούς τομείς», δήλωσε η Λίνα Γιλά-Μονονεν, εκτελεστική διευθύντρια της EEA. «Αυτό θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της ευημερίας, της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας ζωής των Ευρωπαίων».
Πολιτικές προκλήσεις και αντιστάσεις στην πράσινη μετάβαση
Η προειδοποίηση έρχεται σε μια περίοδο υποχώρησης των περιβαλλοντικών κανόνων, καθώς ακροδεξιά κόμματα που αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή κερδίζουν έδαφος στην Ευρώπη. Παράλληλα, η πίεση από τις ΗΠΑ για αγορά ορυκτών καυσίμων και χαλάρωση των προτύπων ρύπανσης προσθέτει επιπλέον προκλήσεις.
Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ για το περιβάλλον, όπως η Τερέσα Ριβέρα, η Τζέσικα Ρόσγουολ και ο Βόπκε Χόεκστρα, τόνισαν τη σημασία της συνέχισης της κλιματικής δράσης, υπογραμμίζοντας ότι το κόστος της αδράνειας είναι τεράστιο και απειλεί την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι μόνο δύο από τους 22 πολιτικούς στόχους της ΕΕ για το 2030 – οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και οι ουσίες που καταστρέφουν το στρώμα του όζοντος – είναι σε καλό δρόμο. Οι υπόλοιποι δείκτες παρουσιάζουν ανάμεικτες ή αρνητικές τάσεις, με ιδιαίτερη ανησυχία για τη βιοποικιλότητα.
Aύξηση των προστατευόμενων περιοχών
Ένα από τα θετικά σημεία είναι η αύξηση των προστατευόμενων περιοχών σε ξηρά και θάλασσα, που το 2022 κάλυπταν το 26,1% και 12,3% αντίστοιχα. Ωστόσο, η μετάβαση σε μία κυκλική οικονομία παραμένει αργή, με το ποσοστό ανακύκλωσης υλικών να αυξάνεται ελάχιστα την τελευταία δεκαετία.
Παρά τις δυσκολίες, η Επιτροπή διαβεβαιώνει τη συνέχιση της πράσινης ατζέντας, παρέχοντας όμως ευελιξία σε βιομηχανικούς κλάδους και κράτη μέλη που δυσκολεύονται με τους κανόνες, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας «απλοποίησης» που, σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις, ισοδυναμεί με απορρύθμιση.
Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην Ευρώπη έχει ήδη σώσει ανθρώπινες ζωές, μειώνοντας κατά το ήμισυ τους πρόωρους θανάτους από λεπτά σωματίδια από το2005, όπως επεσήμανε η Γιλά-Μονονεν, τονίζοντας την ανάγκη συνέχισης των περιβαλλοντικών μέτρων.
