Η περιορισμένη γνώση για τις παρελθούσες μετατοπίσεις του εδάφους προκαλεί αβεβαιότητα ως προς την πρόγνωση ανόδου της στάθμης της θάλασσας μέχρι το 2100.
Το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των θαλασσών σε μεγαλύτερο βαθμό από όσο δείχνουν οι προβλέψεις ως τώρα. Μια νέα προσομοίωση του πάγου της ηπείρου δηλώνει ότι μόνο το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής μπορεί να αυξήσει παγκοσμίως τη στάθμη της θάλασσας από 64 σε 114 εκατοστά μέχρι το 2100, αναφέρουν επιστήμονες στο Nature της 31ης Μαρτίου.
Προσθέτοντας το λιώσιμο της Ανταρκτικής σε άλλες πηγές αύξησης της στάθμης της θάλασσας, όπως η επέκταση των θερμαινόμενων θαλασσινών υδάτων και το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η στάθμη των θαλασσινών νερών θα ανέβει κατά 1,5 με 2,1 μέτρα μέχρι το τέλος του αιώνα. Αυτό είναι το διπλάσιο από προηγούμενες προβλέψεις, οι οποίες δεν χρησιμοποίησαν μηχανισμούς που μπορούν να επιταχύνουν την κατάρρευση των στρωμάτων πάγου της Ανταρκτικής, όμως οι αβεβαιότητες παραμένουν, λέει ο ένας από τους συγγραφείς της μελέτης David Pollard, παλαιοκλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανία.
Η πρόβλεψη των μελλοντικών επιπέδων ανόδου της στάθμης της θάλασσας απαιτεί κατανόηση του πώς ανέβηκε η στάθμη των ωκεανών στο παρελθόν. Οι επιστήμονες συχνά συγκεντρώνουν στοιχεία για την αύξηση της στάθμης των νερών στα αρχαία χρόνια με την αναπαράσταση των τοποθεσιών όπου βρίσκονταν οι αρχαίες ακτές. Αλλά αυτές οι ακτές συχνά δεν αποτελούν ακριβή δείγματα: δυνάμεις όπως η δραστηριότητα των τεκτονικών πλακών μπορούν να ανεβάσουν ή να χαμηλώσουν την επιφάνεια της γης, θολώνοντας τα αποτελέσματα της ανόδου της στάθμης των νερών του παρελθόντος. Ανάλογα με το ποσοστό της ανόδου της επιφάνειας της γης που δημιουργεί σύγχυση στα δεδομένα για τα αρχαία επίπεδα στάθμης της θάλασσας –από μηδενική σε τεράστια άνοδο- η νέα πρόβλεψη για την άνοδο της στάθμης μπορεί να διαφέρει 35 εκατοστά ή και περισσότερο.
Μια ξεχωριστή μελέτη επίσης τονίζει τις προκλήσεις της χρήσης των αλλαγών στις ακτές ως μέσο για την πρόγνωση της ανόδου της στάθμης των νερών. Ερευνητές υποστήριξαν διαδικτυακά στις 2 Απριλίου στο Geophysical Research Letters ότι η εξάντληση των εδαφικών υδάτων έχει προκαλέσει την άνοδο του εδάφους στις ακτές της Καλιφόρνια και της Ινδίας, αντιστρέφοντας την άνοδο της στάθμης της θάλασσας στις περιοχές αυτές κατά 0,4 χιλιοστά ετησίως.
«Θα ήμουν πολύ πιο χαρούμενος αν είχαμε την πολυτέλεια να κάνουμε έρευνα πάνω στην άνοδο της στάθμης χωρίς να ενοχλούμε το κοινό μέχρι να έχουμε 95% βεβαιότητα μιας απάντησης», είπε ο Richard Alley, παγετωνολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανία, ο οποίος δεν είχε εμπλακεί σε καμία από τις δύο μελέτες. «Καθεμία πρόγνωση είναι αβέβαιη σε σημαντικό ποσοστό, αλλά αν συνεχίσουμε να θερμαίνουμε τον κόσμο γρήγορα, το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ένα σημαντικό συμβάν μεγάλης και γρήγορης ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Δύο θερμές περίοδοι, η μία πριν από περίπου 125.000 χρόνια και η άλλη πριν από περίπου 3.000.000 χρόνια, ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες για τον Pollard και τον άλλον συγγραφέα της μελέτης Robert DeConto, έναν γεωεπιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης. Αυτές οι θερμές φάσεις συρρίκνωσαν τα στρώματα πάγου της γης και ανέβασαν τη στάθμη της θάλασσας κατά αρκετά μέτρα. Οι Pollard και DeConto χρησιμοποίησαν αυτά τα επίπεδα της στάθμης της θάλασσας για να συγχρονίσουν μια υπολογιστική αναπαράσταση πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής. Έπειτα οι ερευνητές εφάρμοσαν τον συγχρονισμό ρυθμίζοντάς τον βάσει των τωρινών κλιματολογικών συνθηκών και προέβλεψαν την αύξηση της στάθμης σε χιλιάδες χρόνια από τώρα.
Αν υποθέσουμε ότι η κοινωνία δεν λαμβάνει κανένα μέτρο για να καταπολεμήσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αναπαράσταση προβλέπει ότι το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική θα επιταχυνθεί το 2050 περίπου, καθώς οι αυξανόμενες θερμοκρασίες αποσταθεροποιούν αρκετούς βασικούς παγετώνες στη Δυτική Ανταρκτική. Μετά το 2100, η συμβολή της Ανταρκτικής στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας θα ξεπεράσει τα 4 εκατοστά τον χρόνο –παραπάνω από το δεκαπλάσιο του ρυθμού αύξησης που έχει προγνωστεί από όλες τις πηγές.
Μια τόσο σοβαρή αύξηση θα μπορούσε να αλλάξει το σχήμα των περισσότερων ακτών της Γης, και τα νερά θα ανασηκώνονταν όλο και περισσότερο με το πέρασμα των χρόνων, προβλέπει ο Pollard. «Τα επίπεδα της θάλασσας δεν θα φτάσουν σε πολύ υψηλά επίπεδα μέχρι να περάσουν 3.000 με 4.000 χρόνια περίπου από τώρα», λέει. Σε εκείνο το σημείο, η Ανταρκτική θα έχει αυξήσει την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας κατά περίπου 20 μέτρα.
Οι συνέπειες αυτής της μακροπρόθεσμης ανόδου της θάλασσας θα είναι άσχημες, λέει η Maureen Raymo, γεωλόγος της θάλασσας στο Παρατηρητήριο της Γης Lamont-Doherty του Πανεπιστημίου της Κολούμπια στο Palisades της Νέας Υόρκης, η οποία δεν είχε συμμετάσχει στη μελέτη. «Δεν έχω δει κανέναν να επισημαίνει τη μακροπρόθεσμη προσφυγική κρίση που σταδιακά ξεδιπλώνεται και θα γίνεται όλο και χειρότερη καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ξεριζώνονται παγκοσμίως», λέει.
