Γραφει ο Πανος Θεοδωριδης… H «κατά Ελλήνων» μόδα, ήταν μια μορφή ρητορικής άσκησης που κράτησε αιώνες πολλούς. Εύκολα και βιαστικά την συναρτούν με την επιφάνεια του Χριστιανισμού, πράγμα εν μέρει αληθές, αλλά ελαφρώς ανακριβές.
Ξεκίνησε από ιδεολογικές διαφορές μεταξύ σχολών που ακολουθούσαν διαφορετικά φιλοσοφικά ρεύματα, όταν κατακρίθηκαν και περιφρονήθηκαν ή αγνοήθηκαν κατά καιρούς ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Ηρόδοτος, και όχι λίγοι σύγχρονοί τους.
Το θέμα είναι απλώς απέραντο και συνιστώ στους χασομέρηδες ενθέρμως την μελέτη του, διότι ώσπου να ξεκολλήσει το νεοελληνικό σκάφος από τους βάλτους, θα υπάρχει μπόλικος χρόνος ομφαλοσκόπησης.
Αρκετούς αιώνες πριν θριαμβεύσει ο χριστιανισμός, ως αποτέλεσμα της γνωριμίας του ελληνιστικού και του ρωμαϊκού κόσμου με την Ανατολή και την Αίγυπτο, τις Εβραϊκές γραφές και το κύμα των ελληνιζόντων, άρχισε μια εντατική σύγκριση της «Ιουδαϊκής αρχαιολογίας» με την ελληνική μυθολογία και σκέψη.
Ακόμη δεν είχαν ταυτιστεί οι Έλληνες με τους εθνικούς, αλλά κόντευαν.
Χαρακτηριστικός εκπρόσωπος αυτών που υποστήριζαν έναν συγκρητισμό που δεν άφηνε μεγάλο θαυμασμό για τους Έλληνες, ήταν ο Τατιανός, ένας «Ασσύριος» του 2ου μεταχριστιανικού αιώνα, μαθητής του Ιουστίνου, εν μέρει χριστιανός κι εν μέρει ιουδαΐζων, που αποτόλμησε να συγγράψει ένα ενιαίο ευαγγέλιο, σύμφωνο με τις γνωστικές αντιλήψεις.
Από το έργο του, παραφράζω ένα μικρό κομμάτι από την «κατά ελλήνων» πραγματεία που διασώθηκε, άγνωστο από τι χέρια πέρασε:
“Μη φέρεστε εχθρικά προς τους βαρβάρους,ω Έλληνες, μήτε να φθονείτε τις αξίες τους. Ποιο κατόρθωμά σας δε ξεκίνησε από βαρβάρους;
Οι Τελμησσείς ήταν άριστοι εξηγητές ονείρων. Οι Κάρες εξηγούσαν τα μελλούμενα από τα άστρα.Ερμήνευαν το πέταγμα των πουλιών οι Φρύγες και οι αρχαιότατοι Ίσαυροι. Οι Κύπριοι πρώτοι θυσίασαν, την αστρονομία κάτεχαν οι Βαβυλώνιοι,την μαγεία οι Πέρσες, την γεωμετρία οι Αιγύπτιοι, την εγγράμματη παιδεία οι Φοίνικες, επομένως μη αποκαλείτε «ανακαλύψεις» τις μιμήσεις.
Την ποίηση και την απαγγελία της ο Ορφέας σας εδίδαξε, ο ίδιος σας γνώρισε την μύηση. Από τους Τοσκανούς μάθατε να πλάθετε ιστορίες,ενώ οι επιγραφές των Αιγυπτίων ήταν η πρώτη Ιστορία. Από τον Μαρσύα και τον Όλυμπο πήρατε την τέχνη του αυλού,δυό Φρύγες δηλαδή, που πρώτοι βρήκαν τις αρμονίες με τις φλογέρες τους.
Από τους Τυρρηνούς μάθατε την σάλπιγγα και από τους Κύκλωπες την τέχνη του χαλκού, κι όπως γράφει ο Ελλάνικος,πρώτη έγραψε επιστολές η παλιά βασίλισσα των Περσών, η Άτοσσα.
Μη γίνεστε φαντασμένοι και σταματήστε να κορδωνεστε.Τα έργα σας στηρίζονται σ΄αυτούς που οι ίδιοι οι δικοί σας επαινούν.
Και ένας μυαλωμένος περιμένει η υπεράσπισή σας να συνάδει με τον λόγο που εκφέρετε,ενώ είστε οι μόνοι που δεν μιλάτε καν την ίδια διάλεκτο.Οι Δωριείς αλλιώς μιλάνε από τους Αττικούς, ενώ οι Αιολείς δεν μιλάνε όπως οι Ίωνες.
Με τέτοιο μπέρδεμα, απορώ γιατί να με αποκαλεί κάποιος Έλληνα,Και το χειρότερο όλων, φτιάξατε μια γλώσσα παίρνοντας από παντού στοιχεία,αφού αποκτήσατε ορολογία που δεν ήταν δική σας και κάνατε κατάχρηση βαρβαρικών όρων.
Γι αυτό και ένας λογικός ανάμεσά σας, αν υπάρχει κάποιος, εγκαταλείπει την δήθεν σοφία σας.
Όπως λένε και οι κωμικοί σας, αυτά είναι παροδικά και φλυαρίες, χελιδονίσματα, σπαράγματα τέχνης, λαρυγγισμοί και κορακίστικα.
Και την ρητορική την φτιάξατε ως εργαλείο της αδικίας και της συκοφαντίας, καθώς υποστηρίζετε το ένα και το άλλο πουλώντας το για χρήματα και πολλές φορές το δίκαιο μεταστρέφετε σε άδικο.Και στα ποιήματά σας, μόνον θεομαχίες και έρωτες και ψυχική φθορά.”
Μοιάζει κάπως με σύγχρονη καταγγελία του Δυτικού πολιτισμού, από έναν εκπρόσωπο του Τρίτου κόσμου, γραμμένη πάντως στα Αγγλικά.
Το κλειδί της «εξήγησης του κόσμου» που βρήκαν οι Αλεξανδρινοί, οι Αντιοχείς και η Συριακή γραμματολογία, η αναζήτηση κοινών θεών και οι πνοές της Αιγύπτου, των Βαβυλωνίων και άλλων, πραγματικών και φανταστικών λαών, δεν άνοιγε πάντοτε τις Πύλες της Σοφίας.
Ωστόσο, οι κήποι των Αριθμών και των Αληθειών, γέμισαν ευφρόσυνους συνεταίρους, δηκτικών διαλόγων και θεωρητικών αμαλγαμάτων. Το αίμα άργησε να χυθεί, αλλά όταν ξεκίνησε, δεν είχε κανένας γλιτωμό.