To 1775, σε μια εκκλησία στη Virginia, ο Patrick Henry θέτει ένα δίλημμα που απασχολούσε την ανθρωπότητα για αιώνες. Απέναντι στη θηλιά της «ειρήνης», ο ίδιος, εμπνευσμένος, ίσως ακόμη κι από τον Σπάρτακο της Ρωμαϊκής εποχής, απαντά: Give me liberty, or give me death. Δώστε μου Ελευθερία, ή δώστε μου Θάνατο.
Ολόκληρη η ομιλία του είναι ένα άχρονο αριστούργημα που απορρίπτει την ανελεύθερη «ειρήνη». Αναρωτιέται λοιπόν, λίγο πριν δώσει την παραπάνω απάντηση: “Is life so dear, or peace so sweet, as to be purchased at the price of chains and slavery?” («Είναι η ζωή τόσο σπουδαία, ή ειρήνη τόσο γλυκιά, ώστε να τα αγοράσουμε με τιμή τις αλυσίδες και τη σκλαβιά;»)
Η ομιλία του, 1200 λέξεις όλες κι όλες, θεωρείται θεμελιώδης για την αμερικανική επανάσταση και συνεπώς για την παγκόσμια σύγχρονη ιστορία. Με αυτά τα λόγια κατάφερε να πείσει τη Δεύτερη Συνέλευση της Βιρτζίνια να συμμετάσχουν τα στρατεύματά της στην Επανάσταση. Ανάμεσα στους ακροατές αυτής ομιλίας ήταν ο Thomas Jefferson και ο George Washington.
Ο θρύλος λέει ότι τα μέλη της Συνέλευσης παρέμειναν σιωπηλά για αρκετά λεπτά μετά που τελείωσε.
Λίγες δεκαετίες αργότερα, το ίδιο δίλημμα θα απασχολήσει έναν μικρό μεσογειακό λαό που τελικά θα αρνηθεί τη θηλιά της υποδουλωμένης Ειρήνης και θα φροντίσει να το χαράξει στις επαναστατικές του σημαίες εκείνης της εποχής, και μάλιστα να το κουβαλήσει μέχρι σήμερα ταυτίζοντας τις λωρίδες της με τις 9 συλλαβές της φράσης.
Για το ίδιο προαιώνιο δίλημμα πολεμάνε κι άλλοι σήμερα. Απέναντι στην ειρήνη διαλέγουν την ελευθερία. Κι αν αυτή δεν έρθει, τότε τον θάνατο. 80 χρόνια τώρα, σε μια γη που τη λένε Παλαιστίνη και η οποία έχει ρουφήξει στην ιστορία της πολύ περισσότερο αίμα απ’ όσο αντέχει.
Και θα υπάρξουν κι άλλοι πολλοί λαοί στο πέρασμα των αιώνων που θα αγωνιστούν με πυξίδα το ίδιο δίλημμα, γιατί κάποια πράγματα, Κεμάλ, δε θα αλλάξουν ποτέ.
Όμως ας μείνουμε στο σήμερα: Γιατί οι ίδιοι που αγαπούν τη φράση όταν τη συλλαβίζουν σε γαλανόλευκο φόντο, ανατριχιάζουν όταν σκέφτονται πως τον ίδιο αγώνα αξιώνουν να δώσουν κι άλλοι σκλαβωμένοι.
Ήταν άραγε μόνο οι Αμερικανοί άξιοι να πολεμήσουν για την ελευθερία τους; Ήταν μόνο οι Έλληνες; Ή μήπως υπάρχει εκεί ένας σπόρος «υπεροχής»; Ότι δηλαδή κάποιοι αξίζουν την ειρήνη μαζί με ελευθερία, ενώ άλλοι οφείλουν υποτέλεια σε έναν εχθρό που ήρθε από αλλού ως κατακτητής και αποικιοκράτης.
Κι αν η ομιλία του Patrick Henry σου φαίνεται μακρινή και ξένη, τότε διάβασε -αν τολμάς- ολόκληρο τον Θούριο του Ρήγα, όχι μόνο τα στιχάκια που μαθαίναμε στο σχολείο για να τα λέμε αγκαλιά με πλαστικό σημαιάκι και κινέζικη φουστανέλα από πολυεστέρα. Θα εντυπωσιαστείς. Ή θα τρομάξεις. Ή και τα δύο.
Και μην απορείς για όσα γίνονται κι όσα θα γίνουν. Η ιστορία έχει το κακό να εξελίσσεται πολύ αργά σε σχέση με τις ανθρώπινες ζωές. Και αν και τη στιγμή που εξελίσσεται δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για έννοιες όπως το «καλό» και το «κακό», το «δίκαιο» και το «άδικο», εμείς πάντα θα ελπίζουμε ότι μια μέρα, με έναν σχεδόν μαγικό τρόπο θα βρει τρόπο να δικαιώσει εκείνον που είχε το δίκιο με το μέρος του, ακόμη κι αν ήταν ο αδύναμος της εξίσωσης.
Υ.Γ.: Δε γνωρίζω αν ο μέγιστος Ρήγας είχε διαβάσει την ομιλία του Henry που προηγήθηκε κατά περίπου 20 χρόνια της συγγραφής του Θούριου. Όμως ως αναγνώστης και μόνο, ορισμένες ταυτίσεις στις σκέψεις τους είναι σχεδόν συγκινητικές, γιατί δείχνουν ότι η δίψα για ελευθερία, γεννούσε σε τελείως διαφορετικούς ανθρώπους, σχεδόν τα ίδια λόγια:
“Is life so dear, or peace so sweet, as to be purchased at the price of chains and slavery?”, αναρωτιόταν ο Patrick Henry. «Τί σ΄ ὠφελεῖ ἂν ζήσης, καὶ εἶσαι στὴ σκλαβιά / Στοχάσου πὼς σὲ ψένουν καθ΄ ὤραν στὴ φωτιά», απαντάει ο Ρήγας.
“I know not what course others may take; but as for me, give me liberty or give me death!”, κορύφωνε την ομιλία ο Henry, «Ὡς πότε παλικάρια νὰ ζοῦμεν στὰ στενά / Μονάχοι σὰ λιοντάρια, σταὶς ράχαις στὰ βουνά; […] Καλλιῶναι μίας ὥρας ἐλεύθερη ζωή,/Παρὰ σαράντα χρόνοι σκλαβιά, καὶ φυλακή», έγραφε ο Ρήγας (και απαγγέλλαμε όλο καμάρι κι εμείς στο δημοτικό).
“They tell us, sir, that we are weak; unable to cope with so formidable an adversary. But when shall we be stronger? Will it be the next week, or the next year? Will it be when we are totally disarmed, and when a British guard shall be stationed in every house?”, πίεζε ο Henry. «Ψηλὰ στὰ μπαϊράκια, συκῶστε τὸν Σταυρόν, Καὶ σὰν ἀστροπελέκια, κτυπᾶτε τὸν ἐχθρόν. Ποτὲ μὴ στοχασθῆτε, πὼς εἶναι δυνατός / Καρδιοκτυπᾶ καὶ τρέμει, σὰν τὸν λαγῶ κι΄ αὐτός. / Τρακόσιοι γκιρτζιαλίδες, τὸν ἔκαμαν νὰ διῇ / Πῶς δὲν ΄μπορεῖ μὲ τόπια, μπροστὰ τοὺς νὰ ἐβγῇ», καθυσήχαζε ο Ρήγας.
Πηγή: newsbomb.gr
