Γραφει η Άννα Κούτσμα… Ρωσία και Τουρκία αντήλλαξαν κατηγορίες για το λαθρεμπόριο πετρελαίου με την τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Τα ρωσικά ΜΜΕ κατάφεραν να μάθουν περισσότερα για την προσωπικότητα και την επιχειρηματική δραστηριότητα του Τζορτζ Χασβάνι, του ανθρώπου που ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατονόμασε ως έναν από τους αγοραστές πετρελαίου από τους τρομοκράτες, για λογαριασμό της Ρωσίας (!). Και ο ίδιος ο Χασβάνι, όμως, προέβη σε διάψευση των ισχυρισμών Ερντογάν. Ως γνωστόν, προηγουμένως η Ρωσία είχε δώσει στη δημοσιότητα ατράνταχτα στοιχεία για το λαθρεμπόριο ιδιαίτερα μεγάλης έκτασης ανάμεσα στους τζιχαντιστές και την Αγκυρα. Μια άκρως επικερδής δραστηριότητα τόσο για την Τουρκία, όσο και για τους τρομοκράτες, οι οποίοι κατ’ αυτό τον τρόπο καταφέρνουν να έχουν τεράστια έσοδα για να χρηματοδοτούν τη δράση τους και να αγοράζουν εξοπλισμό.
Ο έχων συριακή και ρωσική υπηκοότητα, Τζορτζ Χασβάνι, συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των κυρώσεων του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ στο τέλος του περασμένου Νοεμβρίου. Η υπηρεσία ελέγχου ξένων περιουσιακών στοιχείων του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ (OFAC) τον χαρακτηρίζει μεσάζοντα στο εμπόριο πετρελαίου μεταξύ της κυβέρνησης του Μπασάρ Άσαντ και του Ισλαμικού Κράτους. Νωρίτερα, το Μάρτιο του 2015, το όνομα του Χασβάνι είχε μπει στη λίστα του καθεστώτος κυρώσεων και από την ΕΕ. Στην απόφαση της ΕΕ αναφερόταν πως ο ιδιοκτήτης μιας από τις μεγαλύτερες συριακές κατασκευαστικές και μηχανικές κοινοπραξίες, HESCO, «έχει στενές σχέσεις με το συριακό καθεστώς, ενώ υποστηρίζεται γι’ αυτό τον ρόλο του, αλλά έχει έσοδα, ως μεσάζοντας στις συναλλαγές αγοράς πετρελαίου του συριακού καθεστώτος με το Ισλαμικό Κράτος».
Αρνείται τις κατηγορίες
Ο Χασβάνι αρνείται ότι συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος. Σε συνέντευξή του στις 6 Δεκεμβρίου στο ρωσικό πρακτορείο TASS ανέφερε: «Σας διαβεβαιώ ότι η συριακή κυβέρνηση δεν έχει πάρει ούτε ένα βαρέλι πετρέλαιο από το ΙΚ, ούτε από μένα, ούτε από οποιονδήποτε άλλο». Ως αιτία των κυρώσεων σε βάρος του, ο Χασβάνι θεωρεί τη συμμετοχή της HESCO στην κατασκευή μιας μονάδας επεξεργασίας φυσικού αερίου στην κεντρική Συρία, η οποία βρίσκεται υπό την επιρροή του ΙΚ. Το εργοστάσιο αυτό βρίσκεται μεταξύ της Παλμύρα και της Ράκα, και η κατασκευή του είχε αρχίσει από το μακρινό 2007, διευκρίνισε στο πρακτορείο TASS.
Ο Ντέιβιντ Μπάτερ, ειδικός του βρετανικού ανεξάρτητου ινστιτούτου αναλύσεων διεθνών σχέσεων Chatham House, πιθανολογεί ότι ο Χασβάνι αναφέρεται στο πρόγραμμα φυσικού αερίου North Middle Area, το οποίο περιλαμβάνει και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων Φαγιάντ και Σαντάντ.
Όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία η περιοχή στην οποία βρισκόταν το πρόγραμμα, περνούσε από τη μια πλευρά στην άλλη. Τελικά τέθηκε υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους. Ως εκείνη τη στιγμή είχαν ήδη δαπανηθεί για το πρόγραμμα 700 εκατ. δολάρια, γι’ αυτό η Syrian Gas Company αποφάσισε να μη διακόψει τις εργασίες και επομένως η παρουσία της HESCO ήταν σημαντική και απαραίτητη στο μέρος αυτό, τόνισε ο Χασβάνι.
Το ΙΚ απαιτούσε συνεχώς να κατευθύνεται το φυσικό αέριο στον ελεγχόμενο από το ίδιο σταθμό ηλεκτρικής ενέργειας στο Χαλέπι, και τελικά, ύστερα από τη διαμεσολάβηση μιας τρίτης ανώνυμης πλευράς, η επίσημη Δαμασκός και το ΙΚ έφτασαν σε μια συμφωνία για το μοίρασμα της ροής του φυσικού αερίου, έγραψε ο επιχειρηματίας στην επιστολή του προς τον μόνιμο αντιπρόσωπο των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Μαρκ Γουάλας, ο οποίος απαιτούσε να συμπεριληφθεί αυτός στον κατάλογο των κυρώσεων. Ο Χασβάνι εξήγησε ότι «δεν είμαστε μέρος αυτής της συμφωνίας, συνεχίσαμε στα πλαίσια της δεύτερης φάσης της εργασίας μας».
Στη συνέντευξή του στο TASS ο Σύρος ανέφερε ότι έχει αρχίσει ήδη η δίκη κατά της ΕΕ (το πρακτορείο ειδήσεων RBC δεν είχε καταφέρει, ως την Κυριακή τουλάχιστον, να το επιβεβαιώσει). Οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τον ίδιο, επιβάλλοντας τις κυρώσεις ακολούθησαν απλώς το παράδειγμα της ΕΕ.
Ο γεννημένος στη Συρία, Χασβάνι, σπούδασε στην ΕΣΣΔ, στο Πολυτεχνείο του Λένινγκραντ, παίρνοντας διδακτορικό το 1979. Τελειώνοντας τις σπουδές, άρχισε να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στις δυο χώρες. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 η εταιρία του «Αδελφοί Χασβάνι», καταχωρημένη στη συριακή πόλη Γιαμπρούντ κοντά στη Δαμασκό, συμμετείχε σε τρεις κοινές επιχειρήσεις στη Ρωσία. Σε δύο ραπτικής ενδυμάτων και σε μια παραγωγής ποδηλάτων. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν ήταν πολύ επικερδείς και σήμερα πλέον δεν υπάρχουν. Περισσότερα χρήματα απέφεραν στον Χασβάνι οι δουλειές του στη Συρία.
Στη χώρα αυτή εμφανίστηκε η κατασκευαστική εταιρία Hesco Engineering & Construction, η οποία διεκδίκησε ηγετική θέση στη συριακή αγορά κατασκευαστικών και μηχανικών υπηρεσιών. Μεταξύ των πελατών της HESCO είναι συριακές κρατικές εταιρίες, μια φυσικού αερίου και μια πετρελαίου, το υπουργείο Ηλεκτρικής Ενέργειας, το υπουργείο Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων, το υπουργείο Βιομηχανίας, καθώς και το υπουργείο Άμυνας.
Επίσης, η HESCO συνεργάζεται με τον μεγάλο εργολάβο κατασκευών από τη Ρωσία, τη Stroytransgaz, εδώ και 15 χρόνια. Το 2005 η Stroytransgaz και η κρατική Syrian Gas Company συνήψαν συμβόλαιο για την κατασκευή εργοστασίου επεξεργασίας φυσικού αερίου και την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στην κεντρική Συρία (το εργοστάσιο ήταν έτοιμο το 2009). Οι Stroytransgaz και HESCO δεν συνεργάζονται μόνο στη Συρία, αλλά και στην περιοχή Μελούτα του Σουδάν, στην Αλγερία και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
