Του Σάκη Μουμτζή
Η εξαετής καθολική κρίση έχει καθηλώσει παραλυτικά την ελληνική κοινωνία σε όλα της τα επίπεδα. Η ζητούμενη υπέρβαση της –ένα αίτημα αμιγώς πολιτικό– έχει πάρει μεταφυσικές διαστάσεις που αντί να ξεδιαλύνουν και να απλοποιήσουν το πρόβλημα, το καθιστούν πιo περίπλοκο και ομιχλώδες.
Όλη αυτή η κατάσταση που βιώνουμε από το 2010 μας οδήγησε στην απώλεια και της ελάχιστης ισορροπίας που χρειάζεται να έχει μία κοινωνία για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της και σιγά – σιγά να αρχίσει να ανασυγκροτείται. Όλοι μας γίναμε μάρτυρες συλλογικών – εθνικών αυτομαστιγωμάτων στα οποία συμμετείχαμε, όλοι μας μηδενίσαμε σε στιγμές παρατεταμένης αυτοκαταστροφικής μανίας τα επιτεύγματα της μεταπολίτευσης –και ήταν πολλά– και όλοι μας ισοπεδώσαμε υπό καθεστώς ανεξέλεγκτης οργής και υποκριτικού θυμού πολιτικούς και πολιτικές που ελάχιστα κοινά σημεία είχαν.
Αυτή η περιδίνηση της ελληνικής κοινωνίας εμποδίζει όλους μας να δούμε καθαρά τα αίτια του προβλήματος και άρα και τις λύσεις του. Γιατί στα δημοκρατικά πολιτεύματα οι κρίσεις ξεπερνιούνται, όταν η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας ομονοήσει πάνω στους λόγους εξ αιτίας των οποίων βρέθηκε σε αυτήν τη δυσάρεστη κατάσταση.
Στις δημοκρατίες οι ριζικές λύσεις δεν επιβάλλονται από «τα πάνω». Αλλαγές με διοικητική επιβολή είναι ίδιον των ολοκληρωτικών καθεστώτων, όπου οι φορείς της εξουσίας πιστεύουν πως διαθέτουν το γνωστικό προνόμιο της απόλυτης αλήθειας και άρα έχουν και την ιστορική υποχρέωση να την επιβάλλουν με κάθε τρόπο επί του κοινωνικού σώματος.
Απεναντίας, στις δημοκρατίες οι μεγάλες τομές ριζώνουν, όταν πιστοποιούν τις αλλαγές που έχουν ήδη επισυμβεί στις συνειδήσεις των πολιτών, όταν οι πολιτικές παρεμβάσεις στηρίζονται από τη θέληση της πλειοψηφίας τους, γιατί έχουν συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητα τους. Στις δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες, η κοινωνία των πολιτών προηγείται και η πολιτική εξουσία ακολουθεί τον βηματισμό της. Κάθε μεταρρύθμιση πρέπει να αποτυπώνει τους συσχετισμούς δυνάμεων μέσα στην κοινωνία και για να πετύχει, οφείλει να εκφράζει την πλειοψηφική της τάση, το μεγάλο ρεύμα που επιζητεί αυτές τις αλλαγές. Γι’ αυτό και οι αλλαγές είναι σταδιακές, ώστε οι κραδασμοί τους να απορροφώνται από τα κοινωνικά αμορτισέρ. Θέλουν τον χρόνο τους.
Βίαιοι κοινωνικοί μετασχηματισμοί, ριζικές κοινωνικές ανατροπές που είναι αποτέλεσμα σχεδιασμών «πρωτοποριών» ή γραφειοκρατών, για να επιτύχουν, χρειάζονται και την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της διακυβέρνησης προς αυταρχικές μορφές πολιτικής εκτροπής. Πάντοτε οι «κάτοχοι της απόλυτης επιστημονικής γνώσης» αισθάνονται μία περιφρόνηση για τον απαίδευτο λαό, και εκλαμβάνουν το κοινωνικό σώμα σαν μία πλαστελίνη στα χέρια τους, που μπορεί να το διαμορφώσουν όπως αυτοί θέλουν. Η Ιστορία τους διέψευσε πανηγυρικά.
Συνεπώς σήμερα, αν θέλουμε να δούμε κατάματα την πραγματικότητα για να μπορέσουμε να την αλλάξουμε, πρέπει σαν κοινωνία να έχουμε μία ξεκάθαρη πεποίθηση για το τι έφταιξε και για το τι φταίει που εξακολουθούμε έξι χρόνια να κωπηλατούμε ασκόπως.
Φταίει ο υπερτροφικός και αντιπαραγωγικός δημόσιος τομέας για την κατάντια μας ή οι «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές που εφαρμόστηκαν; Η απάντηση που δίνει η πλειοψηφία της κοινωνίας ελάχιστα περιθώρια αισιοδοξίας αφήνει. Αυτά όμως τα περιθώρια υπάρχουν, γιατί ολοένα και πιο πολλοί Έλληνες αντιλαμβάνονται τα αίτια της υπερφορολόγησης τους και επιζητούν την αλλαγή του μεταπολιτευτικού κρατικιστικού παραδείγματος. Το ζητούμενο είναι πλέον η πλειοψηφική πολιτική τους έκφραση. Ναι, ελπίδα υπάρχει. liberal.gr
