Σύμφωνα με το BBC o πρωθυπουργός της Βρετανίας, σερ Κιρ Στάρμερ, αναμένεται να ανακοινώσει την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους σήμερα το απόγευμα. Η κίνηση έρχεται μετά την προειδοποίηση που είχε απευθύνει τον Ιούλιο, ότι η χώρα θα αλλάξει στάση τον Σεπτέμβριο εάν το Ισραήλ δεν συμφωνούσε σε κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και σε μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική συμφωνία που θα οδηγούσε σε λύση δύο κρατών.
Η απόφαση σηματοδοτεί βαθιά αλλαγή στην εξωτερική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου, αφού διαδοχικές κυβερνήσεις τόνιζαν πως η αναγνώριση θα έπρεπε να έρθει μόνο ως μέρος μιας ειρηνευτικής διαδικασίας και τη στιγμή της μέγιστης δυνατής επίδρασης. Υπουργοί θεωρούν ότι αυτή η στιγμή έφτασε και υποστηρίζουν πως υπάρχει ηθική ευθύνη να διατηρηθεί η ελπίδα μιας διαρκούς ειρήνης.
Οι αντιδράσεις του Ισραήλ
Η απόφαση έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από την ισραηλινή κυβέρνηση, οικογένειες ομήρων και βουλευτές των Συντηρητικών. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, είχε δηλώσει πως μια τέτοια κίνηση «ανταμείβει την τρομοκρατία».
Κυβερνητικές πηγές στο Λονδίνο ανέφεραν ότι η κατάσταση στο πεδίο έχει επιδεινωθεί δραματικά τις τελευταίες εβδομάδες, επικαλούμενες εικόνες λιμού και βίας στη Γάζα, τις οποίες ο Στάρμερ χαρακτήρισε «απαράδεκτες». Η τελευταία χερσαία επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα, που περιγράφηκε από αξιωματούχο του ΟΗΕ ως «κατακλυσμιαία», ανάγκασε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Η στάση του ΟΗΕ και το επιχείρημα των εποικισμών
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, επιτροπή έρευνας του ΟΗΕ κατέληξε ότι το Ισραήλ διέπραξε γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα, ισχυρισμός που η ισραηλινή πλευρά απέρριψε ως «διαστρεβλωμένο και ψευδές».
Η βρετανική κυβέρνηση έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην επέκταση των ισραηλινών εποικισμών στη Δυτική Όχθη, που θεωρούνται παράνομοι βάσει του διεθνούς δικαίου. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ντέιβιντ Λάμι, ο οποίος ως υπουργός Εξωτερικών τον Ιούλιο είχε ανοίξει τον δρόμο για την αναγνώριση, στάθηκε στο επίμαχο σχέδιο εποικισμού «E1», το οποίο –σύμφωνα με επικριτές– θα έθετε τέλος σε κάθε προοπτική βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους.
AP
Η παλαιστινιακή πλευρά και οι όροι για τη Χαμάς
Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, χαιρέτισε τη δέσμευση της Βρετανίας για αναγνώριση κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Λονδίνο. Η Ντάουνινγκ Στριτ σημείωσε ότι και οι δύο πλευρές συμφώνησαν πως η Χαμάς δεν έχει ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Παλαιστίνης.
Ωστόσο, μέλη οικογενειών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς απηύθυναν ανοιχτή επιστολή προς τον Στάρμερ ζητώντας να μην προχωρήσει στην απόφαση μέχρι την απελευθέρωση των 48 εναπομεινάντων ομήρων, εκ των οποίων οι 20 θεωρούνται ζωντανοί. Υποστήριξαν ότι η επικείμενη αναγνώριση «περιέπλεξε δραματικά τις προσπάθειες» για τον επαναπατρισμό τους.
Οι διεθνείς πιέσεις και η στάση των ΗΠΑ
Η απόφαση αναμένεται να ανακοινωθεί λίγο πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, όπου ο Στάρμερ είχε θέσει ως προθεσμία για να υπάρξουν «ουσιαστικά βήματα» από το Ισραήλ: κατάπαυση πυρός, τερματισμός της ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα και δέσμευση για ειρηνευτική διαδικασία δύο κρατών.
Κατά την επίσκεψή του στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε διαφωνία με την απόφαση του Λονδίνου. Επίσης, η ηγέτιδα των Συντηρητικών, Κέμι Μπάντενοχ, δήλωσε ότι η αναγνώριση χωρίς την απελευθέρωση των ομήρων ισοδυναμεί με «ανταμοιβή της τρομοκρατίας».
Οι εσωτερικές πιέσεις στον Στάρμερ
Στο εσωτερικό του Εργατικού Κόμματος, οι πιέσεις προς τον Στάρμερ είχαν ενταθεί. Πάνω από τους μισούς βουλευτές υπέγραψαν τον Ιούλιο επιστολή ζητώντας την άμεση αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
Ο αρχιραββίνος σερ Εφραΐμ Μίρβις κάλεσε την κυβέρνηση να «παγώσει» την απόφαση, επικρίνοντας το γεγονός ότι δεν έχει τεθεί καμία προϋπόθεση για τη δημιουργία λειτουργικής και δημοκρατικής παλαιστινιακής κυβέρνησης, ούτε καν για την απελευθέρωση των ομήρων. Παρ’ όλα αυτά, το Φόρεϊν Όφις τόνισε ότι η κρατική υπόσταση είναι δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού και δεν μπορεί να εξαρτηθεί από τη Χαμάς, την οποία η βρετανική κυβέρνηση θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.
Η ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία στη Γάζα ξεκίνησε μετά την επίθεση της Χαμάς στη νότια Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, όπου σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και 251 απήχθησαν. Από τότε, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας (υπό τον έλεγχο της Χαμάς), τουλάχιστον 64.964 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις ισραηλινές επιθέσεις.
Η Παλαιστίνη αναγνωρίζεται ήδη από περίπου το 75% των 193 κρατών-μελών του ΟΗΕ. Δεν διαθέτει όμως διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα, πρωτεύουσα ή στρατό, γεγονός που καθιστά την αναγνώριση κυρίως συμβολική.
Η λύση δύο κρατών προϋποθέτει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ εξακολουθεί να κατέχει τις περιοχές αυτές, με αποτέλεσμα η Παλαιστινιακή Αρχή να μην έχει πλήρη έλεγχο στη γη και τον πληθυσμό της.
