Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκονται ξανά στην ίδια γραμμή – σχολιάζει σε ανάλυσή του για το CNN ο Stephen Collinson.
Οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας επικεντρώνονται και πάλι στην Ευρώπη, τρεις εβδομάδες μετά την – υψηλού προφίλ αλλά… περιορισμένης επίδρασης – συνάντησή τους στην Αλάσκα.
Ο Τραμπ κάλεσε τις Βρυξέλλες να κάνουν περισσότερα σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με Ευρωπαίους ηγέτες την Πέμπτη – ακόμη κι αν η μόνη επιπλέον διπλωματική δραστηριότητα γύρω από τον πόλεμο προέρχεται από τους διατλαντικούς συμμάχους των ΗΠΑ, που προσπαθούν να διαμορφώσουν (έστω) τις εγγυήσεις ασφαλείας για την επόμενη ημέρα.
Η τελευταία ανατροπή στην ασταθή διπλωματία του προέδρου για την Ουκρανία ήρθε μια μέρα αφότου δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι σχεδιάζει να μιλήσει ξανά με τον Πούτιν σύντομα, ώστε να καταλήξουν στο «τι πρόκειται να κάνουμε».
Αρνήθηκε να πει αν θα ενέκρινε αυστηρές άμεσες κυρώσεις στη Ρωσία, εάν ο Πούτιν συνεχίσει να αγνοεί τις προθεσμίες που του θέτει – καθυστερώντας την ειρηνευτική πρωτοβουλία. «Ανάλογα με το ποια θα είναι η απόφασή του, θα είμαστε είτε ευχαριστημένοι είτε δυσαρεστημένοι. Και αν είμαστε δυσαρεστημένοι, θα δείτε πράγματα να συμβαίνουν», προειδοποίησε την Τετάρτη.
Αφού μίλησε την Πέμπτη με τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες, ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε να στείλει και πάλι ένα μήνυμα προς τους Ευρωπαίους – κι όχι τη Ρωσία.
Ο Τραμπ «τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει την αγορά ρωσικού πετρελαίου που χρηματοδοτεί τον πόλεμο, καθώς η Μόσχα έλαβε 1,1 δισ. ευρώ από πωλήσεις καυσίμων προς την ΕΕ σε ένα έτος», όπως δήλωσε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου μετά την κλήση. «Ο πρόεδρος τόνισε ακόμη ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να πιέσουν οικονομικά την Κίνα που επιμένει στη χρηματοδότηση των πολεμικών προσπαθειών της Ρωσίας», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά
Από τη μία, ο Τραμπ έχει δίκιο, σημειώνει ο Stephen Collinson.
Δεδομένου ότι η Ρωσία συνιστά τη βασική απειλή ασφαλείας για την Ευρώπη κι η Δύση έχει επιβάλει κυρώσεις για να αποδυναμώσει την οικονομία της Μόσχας, είναι παράξενο να υπάρχουν ακόμη κράτη της ΕΕ που αγοράζουν ρωσική ενέργεια.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, πολλές από τις θέσεις του Τραμπ για τον πόλεμο – ακόμη κι η πίεσή του προς την Ευρώπη – είναι συχνά υποκριτικές, αν όχι παράλογες. Απαιτεί από την Ευρώπη να ασκήσει πίεση στην Κίνα για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, ενώ ο ίδιος διστάζει να επιβάλει κυρώσεις στο Πεκίνο. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εμπορικές διαπραγματεύσεις με την Κίνα, αφού ο πρόεδρος ξεκίνησε εμπορικό πόλεμο με υψηλούς δασμούς, με αποτέλεσμα ο Τραμπ να είναι πλέον απρόθυμος να κάνει οτιδήποτε θα μπορούσε να βλάψει τις πιθανότητες μιας συμφωνίας.
Η στάση του απέναντι στην Ευρώπη θυμίζει τον χειρισμό της Ινδίας – ενός ακόμη συμμάχου που αντιμετωπίζει δασμό 50% στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, ως τιμωρία για τις συνεχείς αγορές ρωσικού πετρελαίου.
Με τους δασμούς αυτούς ο Τραμπ κατέστρεψε μια τριακονταετή προσπάθεια διαδοχικών Αμερικανών προέδρων να κρατήσουν την Ινδία έξω από την σφαίρα επιρροής της ανερχόμενης Κίνας. Το κόστος της στρατηγικής του υπογραμμίστηκε αυτήν την εβδομάδα, όταν ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ υποδέχτηκε τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι με χαλαρή διάθεση σε σύνοδο ηγετών ισχυρών κρατών. Ο Μόντι, εν τω μεταξύ, πέρασε μια ώρα στη λιμουζίνα του Πούτιν, σε μια εικόνα που θυμίζει τη διαδρομή του Ρώσου ηγέτη στο θωρακισμένο όχημα του Τραμπ κατά τη συνάντησή τους στην Αλάσκα πριν τρεις εβδομάδες.
Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση της πίεσης προς την Ευρώπη να μειώσει τις αγορές πετρελαίου του Πούτιν είναι απίθανο να φέρει αποτελέσματα.
Η Ευρώπη έχει ήδη λάβει μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια όσο μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η Ρωσία υπήρξε κάποτε ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου προς την ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη έχουν από τότε επιβάλει απαγόρευση στις θαλάσσιες εξαγωγές πετρελαίου και στα διυλισμένα προϊόντα πετρελαίου. Η Lauren Kent του CNN ανέφερε τον περασμένο μήνα ότι οι εισαγωγές πετρελαίου στην Ευρώπη έπεσαν στα 1,72 δισ. δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2025, από 16,4 δισ. δολάρια την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
Η Ρωσία ποντάρει στο «διαίρει και βασίλευε»
Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, εντείνει την κλασική στρατηγική της, προκαλώντας ρήγματα μεταξύ των μελών της Διατλαντικής Συμμαχίας, καθώς προσπαθεί να δημιουργήσει χώρο για τις δυνάμεις της προκειμένου να αποκομίσει περαιτέρω κέρδη στα μέτωπα της ανατολικής Ουκρανίας.
Κατά την επίσκεψή του στην Κίνα, ο Πούτιν συναντήθηκε με τον Σλοβάκο πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο και κατηγόρησε τους Ευρωπαίους ότι προκαλούν «υστερία» σχετικά με φερόμενα σχέδια της Μόσχας να επιτεθεί στην Ευρώπη.
«Οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος γνωρίζει καλά πως η Ρωσία ποτέ δεν είχε, δεν έχει και δεν θα έχει την επιθυμία να επιτεθεί σε κανέναν», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος, του οποίου οι δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία το 2014 και το 2022.
Στην Αλάσκα, ο Πούτιν προειδοποίησε – καθώς στεκόταν δίπλα σε έναν Αμερικανό πρόεδρο που έχει συχνά επικρίνει τους συμμάχους της Αμερικής – ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να δυναμιτίσει τη διπλωματία του με τον Τραμπ.
Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι ένα αεροπλάνο που μετέφερε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δέχτηκε παρεμβολές στο GPS κατά την προσγείωσή του στη Βουλγαρία την Κυριακή, «δείχνοντας» το Κρεμλίνο. Αυτή είναι η «ευρωπαϊκή παράνοια», απάντησε σκωπτικά η Μόσχα.
Στο ίδιο πλαίσιο πολεμικής, η Ζαχάροβα επανέλαβε στους δημοσιογράφους ότι η Ρωσία θεωρεί «απαράδεκτη» οποιαδήποτε ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία, ενώ ο Πούτιν προσφέρθηκε μεν να συναντήσει τον Ζελένσκι, αλλά… στη Μόσχα – κάτι φυσικά που δεν θα μπορούσε να δεχτεί το Κίεβο.
Ο Τραμπ είχε στο παρελθόν προτείνει να συμμετάσχει κι ο ίδιος ως τρίτος σε αυτές τις συνομιλίες, πριν υιοθετήσει τη ρωσική θέση για μια κατ’ ιδίαν συνάντηση. Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας ανησυχούν ότι ο Πούτιν θα οργανώσει μια αντιπαράθεση, την οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει για να πείσει τον Τραμπ ότι ο Ζελένσκι είχε σαμποτάρει τη διαδικασία.
Τα «καλά» νέα είναι ανησυχητικά λίγα
Όπως σημειώνει ο Stephen Collinson, την Πέμπτη υπήρξε μια αχτίδα προόδου – έστω και υπό τον όρο της απίθανης επιτυχίας μιας ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του Τραμπ.
Μετά την κλήση μεταξύ Τραμπ, Ζελένσκι και μελών της «Συμμαχίας των Προθύμων», ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι 26 χώρες είχαν δεσμευτεί να συνεισφέρουν σε μια ενδεχόμενη ειρηνευτική δύναμη, εάν ολοκληρωθεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Ο Μακρόν ανέφερε ότι, παράλληλα με την ενίσχυση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και την ανάπτυξη ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία, το τρίτο στοιχείο των εγγυήσεων ασφάλειας για την Ουκρανία θα έπρεπε να είναι ένα «αμερικανικό δίχτυ ασφαλείας». Οι ΗΠΑ έχουν ενημερώσει τους συμμάχους ότι είναι ανοιχτές σε έναν περιορισμένο ρόλο στην παροχή εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία, εάν επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία.
Τα «καλά» νέα τελειώνουν κάπου εδώ.
