Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ αποτελεί τραγωδία για όλους τους Αμερικανούς, ακόμη και για εκείνους που τον περιφρονούσαν – σχολιάζει ο Stephen Collinson σε ανάλυσή του για το CNN.
Αυτό συμβαίνει επειδή η σφαίρα που σκότωσε τον χαρισματικό ηγέτη των νεολαίων του MAGA στο πανεπιστημιακό campus της Γιούτα την Τετάρτη επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα στην ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία — τους μοναδικούς φραγμούς απέναντι στην αυτοδιαιώνιση της πολιτικής βίας.
Η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Κερκ ήταν σε μια εκδήλωση από τις πολλές που είχε οργανώσει σε πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα, προκειμένου να εμπνεύσει νεαρούς συντηρητικούς που συχνά ένιωθαν περιθωριοποιημένοι σε φιλελεύθερα campus, αλλά και να αντιπαρατεθεί με νεαρούς προοδευτικούς που εμφανίζονταν για να τον προκαλέσουν.
Ο ιδρυτής της Turning Point USA, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιστροφή του προέδρου Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, με ρητορική ικανή να προσβάλει πολλούς συμπολίτες του, ιδίως από την αριστερά.
Ωστόσο, πέθανε προσπαθώντας να πείσει άλλους Αμερικανούς να τον στηρίξουν πολιτικά, αξιοποιώντας τη Πρώτη Τροπολογία του Συντάγματος, που προστατεύει την ελευθερία ειρηνικής συνάθροισης και λόγου, ακόμη κι όταν ο ομιλητής απειλεί με τον λόγο του τα δικαιώματα άλλων ανθρώπων.
«Όταν κάποιος αφαιρεί τη ζωή ενός ανθρώπου εξαιτίας των ιδεών ή των ιδανικών του, τότε η ίδια η συνταγματική βάση απειλείται», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Γιούτα, Σπένσερ Κοξ, μετά τον θάνατο του Κερκ.
Σε σπάνια δήλωσή του, ο πρώην πρόεδρος Τζορτζ Μπους συνόψισε τους κινδύνους, κάνοντας λόγο για έναν νέο άνθρωπο που δολοφονήθηκε εν ψυχρώ ενώ εξέφραζε τις πολιτικές του απόψεις. «Συνέβη σε πανεπιστημιακό campus, όπου η ελεύθερη ανταλλαγή αντίθετων ιδεών θα έπρεπε να είναι ιερή. Η βία και το δηλητήριο πρέπει να εκλείψουν από τη δημόσια σφαίρα».
Ο τελευταίος κρίκος σε μια αλυσίδα επικίνδυνης βίας
Η δολοφονία του Κερκ αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο φρίκης σε μια εποχή όπου οι πολιτικές διαφωνίες διχάζουν τη χώρα.
Μόλις πριν από έναν χρόνο, ο Τραμπ γλίτωσε κατά μερικά εκατοστά από απόπειρα δολοφονίας κατά τη διάρκεια εκστρατείας στην Πενσυλβάνια. Αυτή την εβδομάδα ξεκίνησε η δίκη ενός άνδρα που κατηγορείται για απόπειρα εναντίον του σε μεταγενέστερο περιστατικό στη Φλόριντα.
Τον Ιούνιο, η πρώην Πρόεδρος της Βουλής της Μινεσότα, Δημοκρατική, Μέλισσα Χόρτμαν, και ο σύζυγός της δολοφονήθηκαν στο σπίτι τους σε αυτό που το FBI χαρακτήρισε «αποτρόπαιο έγκλημα στοχευμένης βίας», καθώς τα θύματα ήταν εκλεγμένοι αξιωματούχοι. Ο γερουσιαστής της Μινεσότα Τζον Χόφμαν και η σύζυγός του πυροβολήθηκαν επίσης, αλλά επέζησαν.
Ένας ακόμη Δημοκρατικός, ο κυβερνήτης της Πενσυλβάνιας Τζος Σάπιρο, γλίτωσε μαζί με την οικογένειά του από φερόμενη εμπρηστική επίθεση στην έπαυλη του κυβερνήτη τον Απρίλιο.
Η αμερικανική πολιτική είναι διαβόητα επιρρεπής σε δολοφονίες, πυροβολισμούς και βία. Ωστόσο, υπάρχει η αίσθηση ότι η κατάσταση επιδεινώνεται.
«Η πολιτική βία βρίσκεται πλέον εκτός ελέγχου. Μπορούμε να μιλήσουμε για αυτήν ή εκείνη την απόπειρα ή δολοφονία. Συμβαίνει τόσο στην αριστερά όσο και στη δεξιά και οι λογικοί άνθρωποι το ξέρουν, γνωρίζουν τα δεδομένα», δήλωσε η Ζιλιέτ Καγιέμ, αναλύτρια εθνικής ασφάλειας στο CNN. «Αυτό στο οποίο πρέπει όλοι να συμφωνήσουμε είναι πως μια ελεύθερη κοινωνία υπάρχει μόνο όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι μπορούν να εισέλθουν στην πολιτική αρένα όπως ο Τσάρλι Κερκ, ότι μπορούν να λένε πράγματα που μπορεί να αρέσουν ή να μην αρέσουν, χωρίς να κινδυνεύουν με θάνατο. Αυτή είναι μια επίθεση τόσο κατά των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και κατά του Τσάρλι Κερκ».
Ένας φόβος τώρα είναι πως η δολοφονία Κερκ θα προκαλέσει περισσότερη βία, αντίποινα και έναν όλο και μεγαλύτερο κύκλο πολιτικού αίματος.
Σύμφωνα πάντα με τον Stephen Collinson, οι πολιτικοί πρέπει τώρα να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να εμποδίσουν το πένθος και τον θυμό να πυροδοτήσουν μια τέτοια αντίδραση: «Αυτή είναι μια σκοτεινή στιγμή για την Αμερική», δήλωσε ο πρόεδρος σε ανακοίνωσή του από το Οβάλ Γραφείο την Τετάρτη το βράδυ, χαρακτηρίζοντας τον Κερκ «μάρτυρα της αλήθειας και της ελευθερίας».
Ο διχασμός παραλύει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Μετά την επιβεβαίωση του θανάτου του Κερκ, πολιτικοί και από τα δύο κόμματα εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους, καλώντας σε ηρεμία κι αυτοσυγκράτηση. Αυτό συμβαίνει πάντα μετά από τέτοιες τραγωδίες.
Λιγό αργότερα ωστόσο, η ρητορική – που μπορεί να ωθήσει ευάλωτα άτομα σε κακόβουλες πράξεις – αναζωπυρώθηκε ξανά.
Την Τετάρτη το βράδυ στο Καπιτώλιο, η έντασε ανέβηκε όταν η Ρεπουμπλικανή βουλευτής Άννα Παουλίνα Λούνα φώναξε στους Δημοκρατικούς στο Κοινοβούλιο ότι «αυτό το προκαλέσατε εσείς».
Η Δημοκρατική Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές δήλωσε στο CNN ότι οι Ρεπουμπλικάνοι πρέπει να λάβουν μέτρα για την ασφάλεια των όπλων ώστε να σταματήσει η βία: «Αρκετά πια. Αυτό είναι φρικτό. Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ μπορεί να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και να φέρει πολιτικό χάος και βία που δεν μπορούμε να αντέξουμε στην Αμερική».
Ο κυβερνήτης της Γιούτα, Σπένσερ Κοξ, πήρε τον λόγο καλώντας όλους «να σταματήσουν να μισούν τους συμπολίτες τους». Προσέθεσε: «Τίποτα από όσα λέω δεν μπορεί να μας ενώσει ως χώρα. Χρειαζόμαστε ηγέτες, αλλά πιο πολύ χρειαζόμαστε κάθε πολίτης να σκεφτεί πού βρισκόμαστε και πού θέλουμε να πάμε»
Οι εκκλήσεις του Κοξ δεν βρίσκουν ιδιαίτερη ανταπόκριση, αν κρίνει κανείς από τις αντιδράσεις των χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ορισμένοι από την αριστερά δημοσίευσαν πανηγυρικά σχόλια σε δημοσιεύσεις που θρηνούσαν για τον Κερκ ή ειρωνεύτηκαν τις «προσευχές» που οι Ρεπουμπλικάνοι αφιερώνουν συνήθους στους νεκρούς μετά από μαζικούς πυροβολισμούς. Από την άλλη, συντηρητικοί χρήστες κατηγόρησαν ανοιχτά τους Δημοκρατικούς – παρότι εξέφρασαν συλλυπητήρια για τον θάνατο του Κερκ – και ζήτησαν εκδίκηση.
Οι Αμερικανοί ήταν πάντα διχασμένοι. Η πολιτική βία συνόδευσε ολόκληρη την ιστορία της χώρας, η οποία εξάλλου έχασε μισό εκατομμύριο ζωές στον Εμφύλιο Πόλεμο.
Ο θάνατος του Κερκ ωστόσο έδειξε πόσο κυριαρχούν πλέον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσοι εκφράζουν ακραίες πολιτικές απόψεις, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Η δημόσια σφαίρα που ανέφερε ο Μπους είναι τώρα πολύ μεγαλύτερη και πολύ πιο ευάλωτη στην εξάπλωση του εξτρεμισμού.
Συχνά λέγεται ότι η πολιτική βία και οι δολοφονίες είναι πρόβλημα που χαρακτηρίζει την Αμερική: τέσσερις πρόεδροι έχουν δολοφονηθεί, αρκετοί επιβίωσαν από απόπειρες, και οι Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζ. και Ρόμπερτ Κένεντι δολοφονήθηκαν το 1968.
Πιο πρόσφατα, η Δημοκρατική πρώην βουλευτής Γκαμπριέλ Γκιφόρντς και ο Ρεπουμπλικανός Στιβ Σκάλις τραυματίστηκαν σοβαρά σε πυροβολισμούς, ενώ ο σύζυγος της πρώην Προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόσι, Πολ, υπέστη σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι σε επίθεση στο σπίτι του.
Μια νέα μορφή πολιτικής βίας, μάλιστα, καταγράφηκε νωρίτερα φέτος όταν ο CEO της United Healthcare, Μπράιαν Τόμσον, πυροβολήθηκε στη Μανχάταν. Ο φερόμενος δολοφόνος του, Λουίτζι Μαντζιόνε, χαρακτηρίστηκε «ήρωας» στα social media.
Αν και η πολιτική δολοφονία δεν είναι αποκλειστικά αμερικανικό φαινόμενο, η χώρα φαίνεται ιδιαίτερα ευάλωτη στη μετατροπή των πολιτικών διαφορών σε βία – εν μέρει λόγω των έντονων πολιτικών διαιρέσεων και της ευρείας διαθεσιμότητας των όπλων.
Το αν η δολοφονία του Κερκ θα δημιουργήσει νέο κύμα βίας εξαρτάται – σε μεγάλο βαθμό – από την αντίδραση των Ρεπουμπλικανών οπαδών του MAGA. Σημαντικό ρόλο θα παίξει κι ο ίδιος ο Τραμπ, πρόεδρος που δεν φημίζεται για την εκτόνωση της έντασης, καθώς έχει συχνά χρησιμοποιήσει ακραία ρητορική ενώ είναι και το πρόσωπο που προκάλεσε το πιο διαβόητο ξέσπασμα μαζικής πολιτικής βίας τις τελευταίες δεκαετίες – με την εισβολή των υποστηρικτών του στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021.
Ο Τραμπ – που ήταν κοντά στον Κερκ – θα μπορούσε να μειώσει την ένταση, καλώντας σε ηρεμία και αυτοσυγκράτηση. Μία επιλογή θα ήταν ανώτατοι Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί ηγέτες να εμφανιστούν μαζί σε ένδειξη αλληλεγγύης. Σε μια εποχή, ωστόσο, όπου κάθε πλευρά κατηγορεί την άλλη για την πρόκληση βίας, αυτό μοιάζει αδύνατο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος άλλωστε την Τετάρτη υπαινίχθηκε ότι η αντίδρασή του θα είναι η ενίσχυση της καταστολής και του αυταρχισμού της κυβέρνησής του: «Η διοίκησή μου θα βρει κάθε έναν που συνέβαλε σε αυτή την αποτρόπαιη ενέργεια και σε κάθε άλλο επεισόδιο πολιτικής βίας, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών που τη χρηματοδοτούν και υποστηρίζουν, καθώς και όσους επιτίθενται σε δικαστές, αστυνομικούς και σε όλους όσους φέρνουν τάξη στη χώρα μας», τόνισε – αναφερόμενος αποκλειστικά στη βία κατά των Ρεπουμπλικάνων.
Τον Απρίλιο του 1968, ο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, τότε υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών, ανακοίνωνε στον κυρίως αφροαμερικανικό κόσμο της Ινδιανάπολης τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζ., λέγοντας:
«Αυτό που χρειάζεται η Αμερική δεν είναι διχόνοια, ούτε μίσος, ούτε βία ή ανομία· χρειάζεται αγάπη, σοφία και συμπόνια».
Πρόσθεσε ότι οι περισσότεροι Λευκοί και Μαύροι θέλουν να ζήσουν μαζί, να βελτιώσουν τη ζωή τους και να εξασφαλίσουν δικαιοσύνη για όλους. Τα λόγια του Κένεντι ισχύουν και για τις σημερινές πολιτικές διαιρέσεις, με την πικρή ειρωνεία ότι δύο μήνες αργότερα ο ίδιος δολοφονήθηκε.
Μετά από μια ακόμη πολιτική δολοφονία, δύσκολα μπορεί κανείς να ελπίζει.
