Η σύνοδος κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ, χωρίς τον Αμερικανό πρόεδρo, περιβάλλεται από το φάσμα της αποτυχίας. Στην απέλπιδα προσπάθειά τους να σώσουν το κύρος του φόρουμ, οι διοργανωτές προσπάθησαν να εξασφαλίσουν έστω τη συμμετοχή του Αμερικανού πρέσβη στη Νότια Αφρική, όμως ούτε εκείνος εμφανίστηκε.
Προχθές, για λίγες ώρες και σε μια ύστατη προσπάθεια να σωθεί ό,τι φαινόταν ήδη χαμένο, η νοτιοαφρικανική προεδρία άφηνε να διαρρεύσει ότι η Ουάσιγκτον θα εκπροσωπούνταν στη G20 από έναν Αμερικανό διπλωμάτη, χαμηλής βαθμίδας βέβαια, αλλά ικανό να αποτρέψει τη μετατροπή της συνόδου σε… G19. Τελικά, δεν κατέστη εφικτό, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να μην εκπροσωπούνται από κανέναν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε αποσύρει τη συμμετοχή του εδώ και εβδομάδες. Για λίγο εξετάστηκε το ενδεχόμενο να παραστεί ο αντιπρόεδρος Βανς. Ούτε όμως αυτό κατέστη εφικτό. Έπειτα στράφηκαν στον Αμερικανό πρέσβη. Μετά στον αναπληρωτή του. Το αποτέλεσμα: άδεια καρέκλα.
Ο Εμανουέλ Μακρόν το είπε καθαρά, επαναλαμβάνοντας την προφητεία του 2019, όταν είχε δηλώσει πως «το ΝΑΤΟ είναι εγκεφαλικά νεκρό».
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία άλλαξε προσωρινά το τοπίο, όμως τα κενά που είχε επισημάνει ο Γάλλος πρόεδρος παραμένουν, ιδίως τώρα, με τους Ευρωπαίους χωρίς ξεκάθαρη πυξίδα μετά την αποχώρηση Μπάιντεν και την επάνοδο του πρώην προέδρου.
Με αφοπλιστική ειλικρίνεια, ο Μακρόν επανέλαβε χθες:
«Η G20 ίσως βρίσκεται στο τέλος ενός κύκλου. Είναι σε κίνδυνο. Αυτή τη στιγμή δυσκολευόμαστε να λύσουμε τις μεγάλες διεθνείς κρίσεις γύρω από αυτό το τραπέζι, ακόμη και με μέλη που δεν είναι παρόντα». Εννοεί φυσικά τις ΗΠΑ.
Ένα «ορφανό» G19 που παρακολουθεί με ανησυχία την αδιαφορία της Ουάσιγκτον. Ευρωπαίους χωρίς ηγέτη, που παρακαλούν τον Τραμπ να μη διαλύσει ό,τι έχει απομείνει από τη δυτική παρουσία στους πολυμερείς θεσμούς. Ο κίνδυνος: δυνάμεις όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία, ακόμη και η ίδια η Νότια Αφρική να στραφούν οριστικά προς Κίνα και Ρωσία.
Υπάρχει και μια ειρωνική σύμπτωση που κάνει το νοτιοαφρικανικό G20 ιστορικό στην αποτυχία του: αυτή είναι η 20ή σύνοδος του θεσμού. Ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, κλείνει το εικοσαετές κεφάλαιο η Νότια Αφρική. Και του χρόνου… θα πρέπει να ξαναρχίσει στις ΗΠΑ.
Ο αγγλοσαξονικός Τύπος αναρωτιέται όπως και ο Μακρόν: είναι αυτή η τελευταία σύνοδος;
Δύσκολο να προβλεφθεί, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς την αδυναμία του Αμερικανού προέδρου για το διεθνές προσκήνιο και τις «φιέστες» όπου ο ίδιος είναι ο οικοδεσπότης.
Στη Νότια Αφρική, πάντως, ο πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόσα προσπαθεί να δείξει πως όλα κινούνται ομαλά. Ανακοινώνει τις τελικές αποφάσεις, μια κίνηση που μοιάζει με σπασμωδική προσπάθεια να διασωθεί η διαδικασία. Για να το πετύχει, μάλιστα, χρειάστηκε να συνεννοηθεί άτυπα με την Ουάσιγκτον όχι μόνο για το περιεχόμενο, αλλά και για το νομικό σκέλος: τις τελευταίες ημέρες είχε προκύψει ακόμη και ζήτημα νομιμότητας ενός G20 που αποφασίζει με… 19 μέλη.
Ο Ραμαφόσα έχει εμπειρία από συγκρούσεις με τον Τραμπ. Τον περασμένο Μάιο είχαν διασταυρώσει τα πυρά του στον Λευκό Οίκο με αφορμή νόμο για την απαλλοτρίωση γης για δημόσια χρήση. Ο Τραμπ τον είχε χαρακτηρίσει «ρατσιστικό» εις βάρος λευκών ιδιοκτητών, σε μια χώρα που για δεκαετίες υπήρξε σύμβολο του Απαρτχάιντ εις βάρος της μαύρης πλειονότητας. Ακολούθησε η απέλαση του Νοτιοαφρικανού πρέσβη και η επιβολή αμερικανικών δασμών.
Ίσως, λοιπόν, το να τινάξει στον αέρα την G20 να αποτελεί για τον Τραμπ την… ιδανική «εκδίκηση».
Πηγή: La Repubblica
