Η κυβέρνηση μειοψηφίας του Φρανσουά Μπαϊρού κατέρρευσε μετά από μόλις εννέα μήνες στην εξουσία, βυθίζοντας τη Γαλλία σε πρωτοφανή πολιτική κρίση
Καθώς ο Εμανουέλ Μακρόν, αντιμετωπίζει μια κρίσιμη στιγμή στη διεθνή σκηνή αυτόν τον μήνα, με την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους στη συνέλευση του ΟΗΕ και τη διπλωματία για τη Γάζα και την Ουκρανία, έχει συγκλονιστεί για άλλη μια φορά από μια καταστροφική πολιτική κρίση στο εσωτερικό.
Ο κεντρώος πρωθυπουργός, Φρανσουά Μπαϊρού, έχασε το βράδυ της Δευτέρας μία κρίσιμη ψήφο εμπιστοσύνης στο κοινοβούλιο, αφήνοντας τον Μακρόν να αγωνίζεται να διορίσει τον τρίτο πρωθυπουργό του μέσα σε ένα χρόνο, και τον πέμπτο από την έναρξη της δεύτερης θητείας του ως πρόεδρος το 2022. Αυτό το καλοκαίρι, ο Μακρόν δήλωσε ότι η Γαλλία χρειάζεται σταθερότητα στο εσωτερικό, ενώ παράλληλα παίζει βασικό ρόλο στη διεθνή σκηνή.
Αλλά αυτή η σταθερότητα αποδεικνύεται άπιαστη. Από το στοίχημα του Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον περασμένο Ιούνιο, το κοινοβούλιο παραμένει διχασμένο μεταξύ τριών ομάδων – της αριστεράς, του κέντρου και της ακροδεξιάς – εκ των οποίων καμία δεν έχει πλειοψηφία. Αυτό έχει δημιουργήσει αδιέξοδο στην οικονομική πολιτική και διαιρέσεις σχετικά με το πιο βασικό πολιτικό έργο: τον καθορισμό ενός προϋπολογισμού για το 2026.
Ο Μπαϊρού έπεσε λόγω του αντιδημοφιλούς προϋπολογισμού λιτότητας για τον περιορισμό του δημόσιου χρέους. Η Γαλλία πρέπει τώρα να συμφωνήσει επειγόντως σε έναν προϋπολογισμό για το επόμενο έτος. Δεν υπάρχει όμως καμία βεβαιότητα ότι οποιοσδήποτε νέος πρωθυπουργός που θα επιλεγεί από τον Μακρόν θα μπορούσε να επιτύχει συναίνεση για τον προϋπολογισμό ή μάλιστα να αποφύγει παρόμοια έξωση.
Ο Μπαϊρού άντεξε μόλις εννέα μήνες και, πριν από αυτόν, ο δεξιός Μισέλ Μπαρνιέ ανατράπηκε μετά από μόλις τρεις. Ακόμα κι αν ο Μακρόν προκηρύξει νέες πρόωρες εκλογές – κάτι που δεν είναι η βασική επιλογή του με την ακροδεξιά «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν να προηγείται στις δημοσκοπήσεις – το κοινοβούλιο θα μπορούσε πιθανώς να παραμείνει εξίσου διχασμένο και σε αδιέξοδο, χωρίς σαφή πλειοψηφία.
Ο Μακρόν, του οποίου η προεδρία διαρκεί έως το 2027, μπορεί τώρα να επιλέξει έναν πρωθυπουργό πιο κοντά στην κεντροαριστερά. Αλλά αυτό θα ήταν δύσκολο επειδή ο πρόεδρος αρνείται να υποχωρήσει στην οικονομική του ατζέντα, που χρονολογείται από το 2017, η οποία περιλαμβάνει μειώσεις φόρων στις επιχειρήσεις, κατάργηση του φόρου περιουσίας και αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Όλα αυτά οι Σοσιαλιστές θέλουν να τα αποσύρουν.
Ο Μακρόν μπορεί αντ’ αυτού να στραφεί ξανά προς την κεντροδεξιά για έναν πρωθυπουργό που θα μπορούσε να διατηρήσει τους δεξιούς Ρεπουμπλικανούς που έχουν στηρίξει μέχρι στιγμής την κυβέρνηση μειοψηφίας. Αλλά θα αντιμετωπίσουν τις ίδιες διαμάχες για τον προϋπολογισμό. Η Αλεξάνδρα Ρουλέ, αναπληρώτρια καθηγήτρια οικονομικών στο Insead business school, η οποία συμβούλευσε τον Μακρόν από το 2022 έως το 2023, δήλωσε ότι τα πολιτικά κόμματα παρέμειναν βαθιά διχασμένα σχετικά με τον προϋπολογισμό και τον τρόπο αντιμετώπισης του αυξανόμενου δημόσιου χρέους της Γαλλίας.
Η Ρουλέ είπε: «Οι Σοσιαλιστές θα έλεγαν ότι βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση [χρέους] επειδή ο Μακρόν μείωσε μαζικά τους φόρους από το 2017, πράγμα που σημαίνει ότι για να διορθωθεί αυτό, θα πρέπει να αυξηθεί η φορολογία, ιδιαίτερα στους πλούσιους. Οι κεντρώοι του Μακρόν θα έλεγαν, μειώσαμε τους φόρους, αλλά η Γαλλία έχει γίνει πιο φιλική προς τις επιχειρήσεις… και βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση λόγω των δημόσιων δαπανών που έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο, της γήρανσης του πληθυσμού και των συνταξιοδοτικών ζητημάτων. Η ακροδεξιά θα έλεγε ότι βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση επειδή δαπανώνται πάρα πολλά χρήματα για τη μετανάστευση».
Είπε: «Αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι ότι βρισκόμαστε σε μια τροχιά όπου κάθε χρόνο το χρέος προβλέπεται να αυξάνεται. Θα θέλαμε να σταθεροποιηθεί. Για αυτό θα χρειαστούμε έναν προϋπολογισμό που μειώνει τις δαπάνες και πιθανώς αυξάνει λίγο τους φόρους, παίρνοντας κάποια χρήματα από παντού: έναν προϋπολογισμό ενοποίησης. Αλλά φαίνεται πολύ δύσκολο πολιτικά να υπάρξει οποιαδήποτε συναίνεση για έναν προϋπολογισμό ενοποίησης. Νομίζω ότι τα πράγματα θα είναι ασταθή μέχρι το τέλος αυτής της προεδρικής θητείας».
