Το Ηνωμένο Βασίλειο προχώρησε σε επίσημη αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης, σε μια σημαντική αλλαγή της εξωτερικής του πολιτικής.
Η ανακοίνωση έγινε πριν από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, όπου το ζήτημα της Γάζας αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο.
Εκτός από την Βρετανία, η Πορτογαλία, η Αυστραλία και ο Καναδάς ανακοίνωσαν την επίσημη αναγνώριση του Κράτους της Παλαιστίνης, ενώ παρόμοιες κινήσεις αναμένονται και από άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Γαλλία, η οποία προτίθεται να προβεί σε αναγνώριση κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Αυτό σημαίνει ότι το Λονδίνο αποδέχεται όλα τα νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από την αναγνώριση. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ντέιβιντ Λάμι, δήλωσε ότι η κίνηση δεν θα έχει άμεσο πρακτικό αντίκτυπο, εκτίμησε ωστόσο ότι θα κρατήσει «ζωντανή την προοπτική μιας λύσης δύο κρατών».
Το Ηνωμένο Βασίλειο υιοθετεί πλέον τον όρο «Παλαιστίνη» αντί για «Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη» σε όλες τις επίσημες αναφορές της, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών άλλαξε και τους αντίστοιχους χάρτες στις ταξιδιωτικές του οδηγίες.
Η εξέλιξη συνεπάγεται πλήρη διπλωματικά δικαιώματα για την Παλαιστίνη όσον αφορά τις σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο. Το Λονδίνο ετοιμάζεται να αναβαθμίσει την παλαιστινιακή αντιπροσωπεία, η οποία σήμερα λειτουργεί ως «διπλωματική αποστολή» στο Χάμερσμιθ, στο επίπεδο πρεσβείας. Αυτό θα προσφέρει νομική προστασία βάσει των Συμβάσεων της Βιέννης για τις διπλωματικές και προξενικές σχέσεις.
Η Παλαιστινιακή Αρχή, υπό τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, αναγνωρίζεται διεθνώς ως φορέας εκπροσώπησης του παλαιστινιακού λαού. Έχει περιορισμένη αυτοδιοίκηση σε τμήματα της Δυτικής Όχθης, εκδίδει διαβατήρια και οργανώνει δομές υγείας και εκπαίδευσης. Ωστόσο, δεν διαθέτει αεροδρόμια, ενώ η πρόσβαση στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα παραμένει υπό ισραηλινό έλεγχο.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντεβιδέο (1933), για να αναγνωριστεί ένα κράτος ως κυρίαρχο απαιτούνται:
- μόνιμος πληθυσμός,
- οριοθετημένη επικράτεια,
- αποτελεσματική κυβέρνηση
- και διεθνείς σχέσεις.
Αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους: Συμβολισμός και πρακτική σημασία
Πολλές χώρες –μεταξύ αυτών η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και τα περισσότερα αραβικά κράτη– έχουν αναγνωρίσει την Παλαιστίνη εδώ και δεκαετίες, ωστόσο οι αναγνωρίσεις έχουν συχνά συμβολικό χαρακτήρα.
Στη περίπτωση της Βρετανίας, ο Παλαιστίνιος πρεσβευτής Χουσάμ Ζόμλοτ δήλωσε ότι η απόφαση θέτει τους Παλαιστίνιους «σε ισότιμη βάση» με το Ισραήλ, ανοίγοντας το δρόμο για στρατηγικές συνεργασίες. Ο πρώην γενικός πρόξενος της Βρετανίας στην Ιερουσαλήμ, Βίνσεντ Φιν, εκτίμησε ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν μέτρα όπως εμπάργκο προϊόντων από τους ισραηλινούς οικισμούς.
Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει συνδέσει τη γαλλική αναγνώριση με την εκδήλωση πολιτικών μεταρρυθμίσεων από την Παλαιστινιακή Αρχή, ώστε να ενισχυθεί η ικανότητά της να κυβερνήσει μετά τον πόλεμο στη Γάζα.
Το χρονικό της απόφασης
Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι «η στιγμή για αναγνώριση είναι τώρα», σε μια περίοδο που απειλείται η προοπτική της λύσης δύο κρατών. Παρουσίασε την απόφαση ως μέρος ενός κοινού σχεδίου με Γαλλία και Γερμανία, αρνούμενος ότι υποχώρησε στις πιέσεις του κόμματος των Εργατικών.
Καθοριστικός παράγοντας ήταν και η ισραηλινή χερσαία επιχείρηση στη Γάζα από τις 16 Σεπτεμβρίου, την οποία το Λονδίνο χαρακτήρισε «απερίσκεπτη και απαράδεκτη».
Με την αναγνώριση από Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδά, Αυστραλία και Πορτογαλία, ο συνολικός αριθμός των χωρών που αναγνωρίζουν επίσημα την Παλαιστίνη ανέρχεται σε 151 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Ωστόσο, η πλήρης ένταξη στον ΟΗΕ απαιτεί έγκριση από το Συμβούλιο Ασφαλείας, χωρίς βέτο από τα μόνιμα μέλη. Στο παρελθόν, οι ΗΠΑ έχουν μπλοκάρει αντίστοιχες απόπειρες.
Αντιδράσεις Παλαιστινίων και Ισραηλινών
Η Παλαιστινιακή Αρχή εξέφρασε «ευγνωμοσύνη» για την αναγνώριση, ενώ ο Μπενιαμίν Νετανιάχου την καταδίκασε, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί «βήμα προς την εξόντωση του Ισραήλ αντί ειρηνικής συνύπαρξης».
Την ίδια ώρα οι Αμερικανικές αντιρρήσεις παραμένουν ισχυρές. Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε κοινή εμφάνιση με τον Στάρμερ, δήλωσε ότι «διαφωνεί» με την αναγνώριση, ενώ η Ουάσιγκτον απάντησε με κυρώσεις σε Παλαιστίνιους αξιωματούχους.
Η αναγνώριση εντάσσεται στο πλαίσιο της λύσης των δύο κρατών. Δηλαδή ανεξάρτητη Παλαιστίνη δίπλα σε ασφαλές Ισραήλ. Στα μέσα Σεπτεμβρίου, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε με 142 ψήφους μια διακήρυξη με στόχο συγκεκριμένα και μη αναστρέψιμα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι Παλαιστίνιοι ζητούν ανεξάρτητο κράτος στη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Γάζα· εδάφη που βρίσκονται υπό ισραηλινή κατοχή από το 1967. Το Ισραήλ, αντίθετα, θεωρεί ότι η αναγνώριση ανταμείβει τους ενόπλους μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και δηλώνει ότι δεν θα αποδεχθεί ποτέ παλαιστινιακή κυριαρχία στη Γάζα ή τη Δυτική Όχθη.
