Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν νέες κυρώσεις κατά των δύο μεγαλύτερων πετρελαϊκών εταιρειών της Ρωσίας, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή στην προσέγγιση του Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Τα μέτρα που ελήφθησαν κατά της Rosneft και της Lukoil σηματοδοτούν την πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία τον Ιανουάριο.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε ότι οι κυρώσεις ήταν απαραίτητες λόγω της «άρνησης του Πούτιν να τερματίσει αυτόν τον άσκοπο πόλεμο» και ότι οι εταιρείες που στοχοποιήθηκαν ήταν υπεύθυνες για τη χρηματοδότηση της «πολεμικής μηχανής» του Κρεμλίνου. Είπε ότι οι ΗΠΑ ήταν επίσης έτοιμες να αναλάβουν περαιτέρω δράση.
Ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τις κυρώσεις «τεράστιες», αλλά οι ειδικοί παραμένουν διχασμένοι ως προς το πόσο αποτελεσματικές θα είναι στην επιβράδυνση του πολέμου της Ρωσίας και στην προσέλκυση του Βλαντιμίρ Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – με πολλούς να λένε ότι θα εξαρτηθεί από το πόσο επιθετικά θα τις επιβάλουν οι ΗΠΑ.
Τι έχει ανακοινωθεί;
Οι κυρώσεις που ανακοίνωσε το Υπουργείο Οικονομικών θα έχουν ως αποτέλεσμα το πάγωμα όλων των περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στις Rosneft και Lukoil στις ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα θα απαγορεύεται σε αμερικανικές εταιρείες και ιδιώτες να συναλλάσσονται μαζί τους. Τα μέτρα περιλαμβάνουν επίσης κυρώσεις κατά δεκάδων θυγατρικών των εταιρειών.
Οι ΗΠΑ απειλούν επίσης με δευτερεύουσες κυρώσεις σε ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που συναλλάσσονται με τις Rosneft και Lukoil – στις οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται τράπεζες που διευκολύνουν τις πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου στην Κίνα, την Ινδία και την Τουρκία.
Η Rosneft και η Lukoil είναι οι δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες στη Ρωσία και αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ των εξαγωγών αργού πετρελαίου της Ρωσίας, σύμφωνα με το Bloomberg. Και οι δύο εταιρείες δέχτηκαν κυρώσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη εβδομάδα και σήμερα ( η ΕΕ θα ανακοινώσει επίσης μια σειρά από νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Γιατί τώρα;
Κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2024, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι θα τελείωνε τον πόλεμο στην Ουκρανία «σε 24 ώρες» εάν εκλεγόταν. Αλλά από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, βρήκε το έργο πιο δύσκολο από ό,τι φανταζόταν. Η δέσμευσή του στον πόλεμο έχει ανατραπεί – από τη δήλωση του περασμένου μήνα ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ανακτήσει όλα τα εδάφη που χάθηκαν από την εισβολή του 2022, μέχρι αυτή την εβδομάδα που υπονοούσε ότι η περιοχή Ντονμπάς της χώρας θα έπρεπε να μοιραστεί με τρόπο που θα άφηνε το μεγαλύτερο μέρος της υπό ρωσικό έλεγχο.
Αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ αποσύρθηκε ξαφνικά από μια προγραμματισμένη δεύτερη Σύνοδο Κορυφής με τον Πούτιν, εν μέσω αναφορών ότι η κυβέρνησή του ήταν απογοητευμένη από τις προϋποθέσεις που έθεσε η ρωσική πλευρά για τη συνάντηση. Μέχρι την Τετάρτη, η ανυπομονησία του ήταν εμφανής, καθώς είπε «κάθε φορά που μιλάω με τον Βλαντιμίρ, κάνω καλές συζητήσεις και μετά δεν οδηγούν πουθενά».
Ο Τραμπ αντιστέκεται στις πιέσεις από συμμάχους στο Κογκρέσο για την επιβολή περαιτέρω κυρώσεων, αλλά η απροθυμία της Ρωσίας να αλλάξει τη θέση της – μαζί με το συνεχές λόμπινγκ από την Ευρώπη – φαίνεται να έχει αλλάξει τη στάση του.
Θα λειτουργήσουν οι κυρώσεις;
Οι φόροι από την ενεργειακή βιομηχανία αντιπροσωπεύουν περίπου το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού της Ρωσίας και οι πρόσθετες κυρώσεις θα συμβάλουν στον περαιτέρω περιορισμό της δυνατότητας των εταιρειών Rosneft και Lukoil να δραστηριοποιούνται, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στον Πούτιν.
Ο Marshall Billingslea, αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, δήλωσε ότι η απειλή στοχοποίησης τραπεζών που συνεργάζονται και με τις δύο εταιρείες ήταν από τα πιο κρίσιμα μέτρα που ανακοινώθηκαν, καθώς θα δυσκόλευε τις εταιρείες που εισάγουν ρωσικό αργό πετρέλαιο.
«Ακόμα κι αν τα ινδικά, κινεζικά και τουρκικά διυλιστήρια θέλουν να συνεχίσουν να αγοράζουν, η/οι τράπεζά/ές τους μπορεί να πουν “όχι”». Ο Thomas Graham, μέλος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, ήταν πιο επιφυλακτικός, λέγοντας στο Bloomberg «αν ο Λευκός Οίκος πιστεύει ότι αυτό θα οδηγήσει σε ριζική αλλαγή στη συμπεριφορά του Κρεμλίνου ή στην πολιτική του Πούτιν, αυταπατώνται». «Οι κυρώσεις λειτουργούν αργά και το Κρεμλίνο ήταν πολύ καλό στην παράκαμψη αυτού του είδους των κυρώσεων».
Τελικά, ο αντίκτυπος του νέου μέτρου θα εξαρτηθεί από το πόσο ενεργές είναι οι ΗΠΑ στην επιβολή των απειλών τους κατά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που συνεργάζονται με τη Rosneft και τη Lukoil. Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέλεξε να μην επιβάλει κυρώσεις και στις δύο εταιρείες λόγω ανησυχιών ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αυξήσει το κόστος ενέργειας σε μια εποχή που ο αυξανόμενος πληθωρισμός είχε αρχίσει τελικά να τιθασεύεται.
Οι ειδικοί λένε ότι η προεκλογική υπόσχεση του Τραμπ να διατηρήσει τις τιμές του πετρελαίου χαμηλές και να διαχειριστεί την κρίση του κόστους ζωής θα μπορούσε να μετριάσει τον αντίκτυπο των νέων κυρώσεων, εάν αρχίσουν να επηρεάζουν δραματικά την τιμή του πετρελαίου.
Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν οι ΗΠΑ;
Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας συνεχίζουν να πιέζουν τον Τραμπ προς άλλες οδούς υποστήριξης – μεταξύ των οποίων ένα σχέδιο για τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που είχαν παγώσει στην αρχή του πολέμου για τη χρηματοδότηση της άμυνας της Ουκρανίας. Αυτή την εβδομάδα οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να συμφωνήσουν σε ένα άτοκο δάνειο 140 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία, με την υποστήριξη ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει στην Ευρώπη. Οι αναφορές υποδηλώνουν ότι οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από την υποστήριξη ενός τέτοιου σχεδίου.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνεχίζει επίσης να ασκεί πιέσεις στις ΗΠΑ για όπλα μεγάλου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να χτυπήσουν βαθιά μέσα στη Ρωσία. Οι προσπάθειες για την εξασφάλιση πυραύλων Tomahawk σε συνάντηση στον Λευκό Οίκο την περασμένη εβδομάδα ματαιώθηκαν μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον Πούτιν.
Την Τετάρτη, η Wall Street Journal έγραψε ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα επέτρεπε στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που παρέχονται από συμμάχους για επιθέσεις βαθιά εντός της Ρωσίας, όπως τους πυραύλους κρουζ Storm Shadow που παρέχονται από τη Βρετανία και χρησιμοποιήθηκαν για μια πρόσφατη επίθεση σε ένα χημικό εργοστάσιο στο Μπριάνσκ, παρά τις ανησυχίες της Ουάσινγκτον για πιθανή κλιμάκωση των εντάσεων με το Κρεμλίνο.
Ωστόσο, ο Τραμπ αρνήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι είχε άρει τυχόν περιορισμούς, λέγοντας «Οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία σχέση με αυτούς τους πυραύλους, από όπου κι αν προέρχονται, ή με το τι κάνει η Ουκρανία με αυτούς».
