Ήταν πρωί Σαββάτου, 7 Οκτωβρίου 2023, γύρω στις 6:30. Οι περισσότερες οικογένειες στο νότιο Ισραήλ κοιμούνταν ακόμη, αφού άλλωστε ήταν ημέρα θρησκευτικής γιορτής. Ο ήχος των σειρήνων άρχισε να σπάει τη σιωπή, καθώς εκατοντάδες ρουκέτες εκτοξεύονταν από τη Γάζα προς τις ισραηλινές πόλεις. Μέσα σε λίγα λεπτά, οι εκρήξεις σκέπασαν τον ουρανό από την Ασκελόν ως το Σντερότ.
Η επίθεση συνέπεσε με τη σημαντική εβραϊκή γιορτή του Σιμχάτ Τορά, μια από τις πιο χαρμόσυνες ημέρες του εβραϊκού ημερολογίου, που σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του ετήσιου κύκλου ανάγνωσης της Τορά και την έναρξη ενός νέου.
Το 2023, η γιορτή ξεκινούσε το σούρουπο της 6ης Οκτωβρίου και διαρκούσε μέχρι το βράδυ της 7ης. Η στιγμή ήταν επιλεγμένη με απόλυτη ακρίβεια: Τη στιγμή της μέγιστης χαλάρωσης. Αναλυτές εκτιμούν ότι ο χρόνος της επίθεσης δεν ήταν μόνο τακτικός, αλλά και βαθιά συμβολικός.
Η ημερομηνία της 7ης Οκτωβρίου συμπίπτει σχεδόν ακριβώς με την επέτειο της έναρξης του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ, πενήντα χρόνια νωρίτερα – στις 6 Οκτωβρίου 1973.
Διέσπασαν τον αποκλεισμό σε 119 σημεία
Ενώ οι κάτοικοι πόλεων και οικισμών του Ισραήλ κατέβαιναν πανικόβλητοι στα καταφύγια, οι ένοπλοι της Χαμάς είχαν ήδη διασπάσει το φράγμα ασφαλείας. Ορισμένοι εισήλθαν με φορτηγά και μοτοσικλέτες, άλλοι προσγειώθηκαν με αιωρόπτερα ή και μετασκευασμένα αλεξίπτωτα πλαγιάς (τα γνωστά παραπέντε) σε μια πρωτοφανή επιχείρηση. Περίπου 6.000 Παλαιστίνιοι μαχητές και άμαχοι διείσδυσαν στο Ισραήλ από τη Γάζα παραβιάζοντας τα σύνορα σε 119 σημεία και εκκαθαρίζοντας συνοριακά φυλάκια, αλλά ακόμη και στρατόπεδα.
Το αστυνομικό τμήμα του Σντερότ φέρεται να πέρασε υπό τον έλεγχο της Χαμάς, με τους μαχητές να σκοτώνουν 30 Ισραηλινούς, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών και πολιτών. Στις αρχές της επίθεσης οι τρομοκράτες της Χαμάς κατέστρεψαν σκόπιμα τα συστήματα υπολογιστών στο αστυνομικό τμήμα. Αυτό αχρήστευσε την επικοινωνία και καθυστέρησε την αντίδραση του Ισραήλ στις επιθέσεις.
Μέσα σε λίγες ώρες, περισσότερα από 20 κιμπούτς και οικισμοί κοντά στα σύνορα βρέθηκαν στο στόχαστρο εκατοντάδων μαχητών της Χαμάς αλλά και Παλαιστινίων πολιτών που τους είχαν ακολουθήσει εντός του Ισραήλ, κατά κάποιους έχοντας ως κίνητρο τις υψηλές αμοιβές της Χαμάς εάν κατάφερναν να φέρουν πίσω κάποιον όμηρο.
Από την πλευρά τους οι κάτοικοι του νοτίου Ισραήλ τηλεφωνούσαν απεγνωσμένα στις αρχές, ζητώντας βοήθεια. Όμως οι περισσότερες γραμμές ήταν κατεστραμμένες και ο στρατός χρειάστηκε ώρες για να αξιολογήσει το μέγεθος της απειλής και τελικά να δράσει.
Ο αιφνιδιασμός ήταν τέτοιου μεγέθους, ώστε ακόμη και κάτοικοι που διέθεταν καταφύγια στα σπίτια τους δεν κατάφεραν να προστατευθούν σε αυτά. Ενώ για αρκετούς που τα κατάφεραν αυτά τα ίδια καταφύγια αποδείχθηκαν παγίδες θανάτου, καθώς οι μαχητές της Χαμάς έριξαν μέσα σε αυτά χειροβομβίδες ή τα πυρπόλησαν. Άλλωστε ήταν σχεδιασμένα για να προστατεύουν από ρουκέτες και όχι από επιθέσεις εκ του σύνεγγυς.
Η σφαγή στα κιμπούτς
Στο μεγάλο κιμπούτς Μπεερί, δεκάδες ένοπλοι εισέβαλαν στα σπίτια, πυροβολώντας όποιον έβρισκαν. Ολόκληρες οικογένειες εκτελέστηκαν. Σπίτια πυρπολήθηκαν. Οι επιτιθέμενοι κινούνταν από σπίτι σε σπίτι, συχνά βιντεοσκοπώντας τα εγκλήματά τους. Συνολικά 101 Ισραηλινοί πολίτες και 31 μέλη του προσωπικού ασφαλείας σκοτώθηκαν και 32 όμηροι απήχθησαν από το συγκεκριμένο κιμπούτς.
Στο Καφαρ Άζα, οι ισραηλινές δυνάμεις βρήκαν αργότερα δεκάδες πτώματα. Η εικόνα των σωμάτων στους δρόμους έκανε τον γύρο του κόσμου. Το Καφάρ Αζά είχε περισσότερους από 700 κατοίκους πριν από την επίθεση και χρειάστηκαν δύο ημέρες για να ανακτήσουν οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF) τον πλήρη έλεγχο της περιοχής. Τουλάχιστον 62 κάτοικοι, μεταξύ των οποίων και ένας 15χρονος, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης και άλλοι 19 πιάστηκαν όμηροι.
Οι εισβολείς πήραν αιχμαλώτους κάθε ηλικίας – από στρατιώτες μέχρι ηλικιωμένους και μικρά παιδιά. Πολλοί μεταφέρθηκαν στη Γάζα, δεμένοι σε φορτηγά ή πάνω σε μοτοσικλέτες, υπό τις ζητωκραυγές των επιτιθέμενων.
Το φεστιβάλ Supernova
Λίγα χιλιόμετρα μακριά, στο φεστιβάλ Supernova, όπου περισσότεροι από 3.000 νέοι συμμετείχαν σε ένα υπαίθριο πάρτι μουσικής, η επίθεση έλαβε διαστάσεις μαζικής σφαγής.
Περίπου στις 6 το πρωί, την ώρα που ο ήλιος ανέτελλε, οι πρώτοι μαχητές της Χαμάς βρέθηκαν μέσα στο πλήθος χρησιμοποιώντας αιωρόπτερα και άνοιξαν πυρ. Στην αρχή, πολλοί θεώρησαν ότι επρόκειτο για κάποιο θέαμα ή στρατιωτική επίδειξη. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, οι πυροβολισμοί προκάλεσαν πανικό. Άλλες ομάδες ενόπλων έφτασαν από το έδαφος, επιτιθέμενες στα αυτοκίνητα και στους ανθρώπους που προσπαθούσαν να διαφύγουν.
Βίντεο από κινητά και κάμερες ασφαλείας δείχνουν δεκάδες ανθρώπους να τρέχουν μέσα σε ανοιχτά χωράφια, ενώ γύρω τους πέφτουν πυρά. Πολλοί προσπάθησαν να κρυφτούν σε κοντινές φυτείες μπανάνας και οπωρώνες, άλλοι κρύφτηκαν πίσω από δέντρα ή κάτω από οχήματα. Όσοι συλλαμβάνονταν, εκτελούνταν ή απάγονταν επί τόπου και οδηγούνταν στα τούνελ στη Λωρίδα της Γάζας.
Η υπηρεσία διάσωσης ZAKA ανακοίνωσε ότι τα συνεργεία της περισυνέλεξαν πάνω από 260 πτώματα, ενώ άλλες ομάδες διάσωσης ανέφεραν ότι ο πραγματικός αριθμός των νεκρών ήταν υψηλότερος. Ήταν η μεγαλύτερη μαζική δολοφονία πολιτών στην ιστορία του Ισραήλ.
Στην περιοχή βρέθηκαν εκατοντάδες εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα, πολλά καμένα ή διάτρητα από σφαίρες, καθώς οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν απεγνωσμένα να διαφύγουν. Drone που κατέγραψαν τη σκηνή λίγες ώρες μετά δείχνουν τον δρόμο γύρω από την περιοχή που διεξαγόταν το μουσικό φεστιβάλ Supernova γεμάτο με συντρίμμια, πτώματα και αντικείμενα διαφυγής.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά βίντεο ήταν εκείνο της Noa Argamani, που φαίνεται να φωνάζει «Μην με σκοτώσετε!» την ώρα που μαχητές της Χαμάς τη βάζουν πάνω σε μια μοτοσικλέτα και την απαγάγουν μαζί με τον σύντροφό της. Σύμφωνα με φίλους της, τα τελευταία της μηνύματα στάλθηκαν γύρω στις 10 το πρωί, όταν κρυβόταν με άλλους, παρακαλώντας για βοήθεια: «Υπάρχουν τρομοκράτες παντού, σκοτώνουν και απαγάγουν ανθρώπους», έγραφε.
Άλλες μαρτυρίες περιγράφουν σκηνές ανεξέλεγκτης βίας. Ο Shoam Gueta, ένας από τους επιζώντες, είπε στο NBC ότι κρύφτηκε με περίπου 20 άτομα σε θάμνους για έξι ώρες, προσπαθώντας να μείνουν απολύτως σιωπηλοί:
«Είδαμε ανθρώπους να εκτελούνται, αυτοκίνητα να καίγονται, γυναίκες να μαχαιρώνονται. Αν έβγαζες έστω έναν ήχο, σε σκότωναν».
Υλικό από κάμερες από εκείνη την ημέρα δείχνει μαχητές της Χαμάς να εκτελούν τραυματισμένους πίσω από αυτοκίνητα, ενώ αργότερα, λίγες ώρες μετά τη σφαγή, άλλοι περιφέρονταν ανάμεσα στα πτώματα, ψάχνοντας για λάφυρα.
Η επίθεση στο Supernova κράτησε αρκετές ώρες. Μόνο το απόγευμα του Σαββάτου 7 Οκτωβρίου 2023 οι ισραηλινές δυνάμεις κατάφεραν να φτάσουν στο σημείο. Μέχρι τότε, ο τόπος είχε μετατραπεί σε ένα απέραντο πεδίο θανάτου. Το φεστιβάλ που ξεκίνησε ως σύμβολο ελευθερίας και μουσικής, τελείωσε ως το πιο πολύνεκρο γεγονός στην ιστορία του Ισραήλ, με εκατοντάδες νεκρούς και δεκάδες ομήρους να μεταφέρονται στη Γάζα.
Οι πρώτες ώρες του χάους
Το ισραηλινό κράτος χρειάστηκε ώρες να αντιδράσει. Η κλίμακα της εισβολής δεν είχε προηγούμενο. Ελικόπτερα και τεθωρακισμένα κινητοποιήθηκαν με καθυστέρηση, ενώ σε πολλά σημεία οι μάχες συνεχίστηκαν μέχρι το βράδυ.
Τα νοσοκομεία γέμισαν μέσα σε λίγες ώρες. Ομάδες διάσωσης που έφτασαν στα κιμπούτς περιέγραψαν εικόνες που θύμιζαν πολεμική ζώνη. Ταυτόχρονα, οι πρώτες αναφορές για μαζικές απαγωγές προκάλεσαν πανικό σε όλο το Ισραήλ. Στο Τελ Αβίβ, η κυβέρνηση συγκλήθηκε εκτάκτως. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι η χώρα «βρίσκεται σε πόλεμο». Μέσα στο ίδιο απόγευμα, ισραηλινά αεροσκάφη βομβάρδισαν στόχους στη Γάζα.
Οι αριθμοί και οι απώλειες
Ο απολογισμός της ημέρας ήταν βαρύς: περισσότεροι από 1.200 νεκροί στο Ισραήλ, οι περισσότεροι άμαχοι. Πάνω από 250 άτομα απήχθησαν και μεταφέρθηκαν στη Γάζα, ενώ πολύ μεγαλύτερος ήταν ο αριθμός των τραυματιών, κάποιοι εκ των οποίων έχασαν ακόμη και μέλη στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από τους μαχητές της Χαμάς.
Οι ισραηλινές δυνάμεις βρήκαν περισσότερα από 1.500 πτώματα ενόπλων της Χαμάς στα σύνορα και στα χωριά που είχαν καταληφθεί. Η χώρα βυθίστηκε στο πένθος. Ήταν η πιο αιματηρή μέρα για το Ισραήλ μετά τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973.
Τα ντοκουμέντα του τρόμου
Τις επόμενες εβδομάδες, εκατοντάδες βίντεο και φωτογραφίες από κάμερες ασφαλείας, κινητά θυμάτων και στρατιωτικά drones αποκάλυψαν το μέγεθος της βαρβαρότητας. Οι επιτιθέμενοι κατέγραφαν επιδεικτικά τις δολοφονίες, τα βασανιστήρια και τις απαγωγές.
Οι εικόνες από τις σκηνές των εγκλημάτων χρησιμοποιήθηκαν αργότερα ως αποδεικτικά στοιχεία στις έρευνες. Δείχνουν γονείς και παιδιά πυροβολημένους στο ίδιο δωμάτιο, σπίτια καμένα με ανθρώπους μέσα, πτώματα δεμένα με καλώδια.
Το Ισραήλ απαγόρευσε τη δημόσια προβολή του συνόλου του υλικού λόγω της αγριότητας, όμως στρατιωτικοί και ξένοι δημοσιογράφοι που το είδαν μίλησαν για «ανεξέλεγκτη σφαγή». Μόλις έναν χρόνο μετά πλάνα, είτε από κάμερες των οικισμών, είτε από κινητά και gopro κάμερες των μαχητών της Χαμάς που αιχμαλωτίσθηκαν αργότερα, δόθηκαν στη δημοσιότητα.
Η ημέρα που άλλαξε την περιοχή
Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις στη Μέση Ανατολή. Από εκείνη την ημέρα, το Ισραήλ βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο στη Γάζα, με χιλιάδες νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους. Ταυτόχρονα έχει εξαπολύσει επιθέσεις κατά της Χεζμπολάχ στο Λίβανο, των Χούθι στην Υεμένη, το Ιράν, ενώ σύμφωνα με τα όλα τα στοιχεία διευκόλυνε και την πτώση του Άσαντ στην Συρία.
Παρόλες τις πολεμικές επιχειρήσεις όμως, δύο χρόνια μετά, οι πληγές της 7ης Οκτωβρίου παραμένουν ανοιχτές. Δεκάδες όμηροι – νεκροί ή ζωντανοί – δεν έχουν επιστρέψει στις οικογένειές τους, παρά τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται σήμερα στην Αίγυπτο, ενώ η ζωή στον νότο της χώρας έχει εν πολλοίς στρατιωτικοποιηθεί, αφού χιλιάδες όπλα έχουν μοιραστεί στους κατοίκους.
Με την προοπτική της ειρήνης να είναι ακόμη εύθραστη, η σημερινή ημέρα υπενθυμίζει για μια ακόμη φορά την αγριότητα που ξεκίνησε τον πόλεμο.
