Σύμφωνα με μια καταδικαστική έκθεση, ο κορυφαίος κατάσκοπος της Βρετανίας μέσα στον IRA, ουσιαστικά αφέθηκε να ξεφύγει από δολοφονίες επειδή οι μυστικές υπηρεσίες ένιωθαν «μια διεστραμμένη αίσθηση πίστης» προς αυτόν.
Η Daily Mail αποκαλύπτει ότι ο διπλός πράκτορας με την κωδική ονομασία «Stakeknife» μεταφέρθηκε ακόμη και σε διακοπές από τους χειριστές του, προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη όταν ήταν καταζητούμενος από την αστυνομία.
Η MI5 και η επιχείρηση Kenova
Η MI5 (Military Intelligence, Section 5) είναι η Υπηρεσία Ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου. Ασχολείται με την αντικατασκοπεία, την αντιτρομοκρατία και την προστασία της χώρας από απειλές όπως:
- ξένες μυστικές υπηρεσίες
- τρομοκρατικές οργανώσεις
- κυβερνοεπιθέσεις
- εξτρεμιστικές δραστηριότητες
Η MI5 δρα κυρίως μέσα στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά δεν έχει εξουσίες σύλληψης. Συνεργάζεται με την αστυνομία και άλλες υπηρεσίες.
Η αποκάλυψη για τον «Stakeknife» περιλαμβανόταν σε αρχεία της MI5 που δόθηκαν στην Επιχείρηση Kenova, την εννιάχρονη αστυνομική έρευνα για τον άνθρωπο που αποκαλύφθηκε το 2003 ως Freddie Scappaticci.
Η δράση του «Stakeknife» ή Freddie Scappaticci
Αν και κάποτε είχε υμνηθεί ως το πολυτιμότερο «περιουσιακό στοιχείο» της Βρετανίας στον πόλεμο των μυστικών υπηρεσιών με τον IRA, πλέον θεωρείται ότι κόστισε περισσότερες ζωές απ’ όσες έσωσε.
Συνδεδεμένος άμεσα με τουλάχιστον 13 δολοφονίες, ο «Stakeknife» ήταν ανώτερο μέλος της εσωτερικής μονάδας ασφαλείας της τρομοκρατικής οργάνωσης, γνωστής ως «Nutting Squad», η οποία απήγαγε, βασάνιζε και δολοφονούσε υπόπτους για κατασκοπεία.
Η Επιχείρηση Kenova –με επικεφαλής τον σερ Iain Livingstone, πρώην αρχηγό της αστυνομίας της Σκωτίας– κατακεραυνώνει την MI5, κατηγορώντας την για «σοβαρή οργανωτική αποτυχία» επειδή προσπάθησε να περιορίσει την έρευνα.
Η έκθεση του σερ Ian, που διέρρευσε στη Daily Mail, αμφισβητεί πρώην επικεφαλής της MI5, που είχε δηλώσει ότι η υπηρεσία είχε «περιορισμένη γνώση» των δραστηριοτήτων του «Stakeknife». Στην πραγματικότητα, αναφέρει η έκθεση, η MI5 συμμετείχε στη διαχείρισή του «καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης του ως πράκτορας».
Η κάλυψη του «Stakeknife» από την MI5
Η έκθεση αναφέρει ότι «οι χειριστές του στρατού του ”Stakeknife” τον πήραν από τη Βόρεια Ιρλανδία για διακοπές παρότι γνώριζαν ότι ήταν καταζητούμενος από την αστυνομία για δολοφονία». Μεταφέρθηκε στην Αγγλία «με στρατιωτικό αεροσκάφος και του δόθηκαν στρατιωτικά έγγραφα ταυτότητας. Η MI5 ήταν ενήμερη εκείνη την περίοδο».
«Θα έπρεπε να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου και εξισορρόπησης για την αποτελεσματική διαχείρισή του», συνεχίζει η έκθεση. Όμως αγνοήθηκαν λόγω «μιας φαινομενικά διεστραμμένης αίσθησης πίστης προς τον ”Stakeknife” και αυτές οι θολές γραμμές του επέτρεψαν να συνεχίσει να διαπράττει σοβαρά εγκλήματα για τα οποία δεν οδηγήθηκε ποτέ στη δικαιοσύνη».
Σε άλλο σημείο, η έκθεση αναφέρει ότι «ο ”Stakeknife” ήταν συχνά πολύ ειλικρινής με τους χειριστές του σχετικά με την άμεση ανάμειξή του σε σοβαρή εγκληματικότητα, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών». Ωστόσο, οι ερευνητές της Kenova δεν είχαν πρόσβαση στις ομολογίες του. Αν είχαν λάβει «τις πρωτότυπες σημειώσεις και τις ηχητικές καταγραφές», τα στοιχεία που θα υποβάλλονταν στους εισαγγελείς θα ήταν ισχυρότερα, σημειώνεται.
Η Επιχείρηση Kenova κατέληξε ότι ο «Stakeknife» παρείχε υψηλής ποιότητας πληροφορίες στον στρατό για τον IRA, αλλά αυτές δεν αξιοποιούνταν, πάντα υπό τον φόβο ότι θα αποκαλυπτόταν ο ρόλος του. «Ζωτικής σημασίας πληροφορίες δεν μοιράστηκαν με εκείνους που μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά για να προστατεύσουν ζωές», αναφέρει η έκθεση. «Φαίνεται ότι η προστασία του πράκτορα υπερίσχυσε της προστασίας της ζωής των θυμάτων», προσθέτει.
Ο θάνατος του «Stakeknife» και τα έγγραφα της MI5
Ο Freddie Scapaticci πέθανε σε ηλικία 73 ετών το 2023. Ένα χρόνο αργότερα, η MI5 παρέδωσε εκατοντάδες έγγραφα σχετικά με τον ρόλο του ως πράκτορα, αλλά τότε η Επιχείρηση Kenova πλησίαζε στο τέλος της. Αν το υλικό είχε φτάσει νωρίτερα στους ερευνητές, ίσως να εξέταζαν την ποινική δίωξη των χειριστών του για υπόθαλψη καταζητούμενου.
Τον Αύγουστο του 2024, η πρώην γενική διευθύντρια της MI5, βαρόνη Manningham-Buller, δήλωσε ότι η υπηρεσία είχε «περιορισμένη γνώση» των δραστηριοτήτων του «Stakeknife», προσθέτοντας: «Η MI5 δεν ήταν υπεύθυνη για τον τρόπο με τον οποίο ο ”Stakeknife” στρατολογήθηκε και διαχειριζόταν ως πράκτορας».
Αλλά η έκθεση απάντησε: «Η γνώση της MI5 δεν ήταν ”περιορισμένη”. Αντιθέτως, το πρόσθετο υλικό δείχνει ότι είχε πολύ μεγαλύτερη επίγνωση και ανάμειξη στη διαχείριση του ”Stakeknife” καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης του ως πράκτορα, σε βαθμό μεγαλύτερο από ό,τι πιστεύαμε».
Στρατολογημένος στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο «Stakeknife» παρέμεινε πράκτορας για περισσότερα από 20 χρόνια, μέχρι που αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του. Στη συνέχεια απέκτησε νέα ταυτότητα και έζησε για πολλά χρόνια, με έξοδα του κράτους, σε μεγάλο σπίτι στο Γκίλντφορντ του Σάρεϊ.
