Η κλιματική αλλαγή έχει πάψει να είναι θεωρητική απειλή για τον παγκόσμιο τουρισμό, αποτελώντας πλέον μια σκληρή πραγματικότητα που μεταμορφώνει δραστικά προορισμούς, υποδομές, εποχικότητα και επενδυτικές στρατηγικές. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η βιομηχανία βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, απαιτώντας άμεση προσαρμογή, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου ο τουρισμός είναι ο βασικός πυλώνας της οικονομίας.
Πώς επηρεάζονται οι προτιμήσεις των ταξιδιωτών
Η Laurie Myers, Global Strategist του Global Travel and Tourism Resilience Council, τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ο κλάδος είναι «απολύτως ευάλωτος στην κλιματική αλλαγή», αλλά παράλληλα εξαιρετικά ανθεκτικός. Ωστόσο, η επανεκκίνηση του χάρτη του τουρισμού είναι αναπόφευκτη.
Η αύξηση της θερμότητας αλλάζει ήδη τις προτιμήσεις των ταξιδιωτών:
- Μετατόπιση ενδιαφέροντος: Παρατηρείται στροφή προς ορεινές, υψηλότερες και πιο δροσερές περιοχές, καθώς και προς τις περιόδους «εκτός αιχμής».
- Επενδυτική αλλαγή: Οι επενδύσεις θα απομακρυνθούν από τις εκτεθειμένες παραθαλάσσιες ζώνες και θα κατευθυνθούν προς την ενδοχώρα, σε κοιλάδες και ημιορεινές περιοχές.
- Αποδέσμευση από το παραδοσιακό τρίπτυχο: Το τουριστικό προϊόν θα διαφοροποιηθεί, με λιγότερη εξάρτηση από τον «ήλιο, θάλασσα, άμμο» και περισσότερες δραστηριότητες όλο τον χρόνο.
Η μη προσαρμογή θα οδηγήσει σε «υψηλότερα ασφάλιστρα, συχνότερες επισκευές, διακοπές λειτουργίας και κίνδυνο φήμης», περιορίζοντας δραστικά τα κέρδη.
Οι κρίσιμες προσαρμογές για την Ελλάδα
Για την Ελλάδα, η κ. Myers υπογραμμίζει τις εξής προκλήσεις: Οι πυρκαγιές, η αύξηση της θερμότητας και η διάβρωση των ακτών απειλούν κρίσιμες υποδομές. Η προσαρμογή απαιτεί:
- Ανάπτυξη της ενδοχώρας και των βόρειων περιοχών.
- Επενδύσεις σε υποδομές ανθεκτικές στο κλίμα.
- Αναδιάταξη του τουριστικού brand με στόχο την ανάδειξη ορεινών προορισμών.
Από την άρνηση στη βιωσιμότητα
Ο Patrick Fritz του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ) σημειώνει ότι ο τομέας πρέπει να αλλάξει νοοτροπία, βλέποντας τα ταξίδια όχι μόνο ως δικαίωμα, αλλά και ως προνόμιο σε έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους. Ο ΠΟΤ προωθεί τη Διακήρυξη της Γλασκώβης για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, ενώ παρέχει εργαλεία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και την κυκλική οικονομία.
Τα εμπόδια
Ο Νικόλαος Γκολφινόπουλος, Διευθυντής Τουρισμού της ICF, τονίζει ότι η επιστήμη γνωρίζει με ακρίβεια πώς θα εξελιχθεί το κλίμα μέχρι το 2050 και αυτή η γνώση πρέπει να αξιοποιηθεί.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η σύγχυση μεταξύ της μείωσης των ρύπων (π.χ., βιώσιμα καύσιμα) και της ανάγκης προσαρμογής στις νέες κλιματικές συνθήκες.
Ο παρατεταμένος καύσωνας θα αλλάξει την εμπειρία του καλοκαιρινού τουρισμού, τα ακραία φαινόμενα θα επηρεάσουν προορισμούς όλου του χρόνου, ενώ η μείωση του χιονιού απειλεί τον χειμερινό τουρισμό.
