«Nec religionis est cogere religionem» (μτφρ Δεν είναι της θρησκείας να επιβάλλει τη θρησκεία), έλεγε ο Καρχηδόνιος θεολόγος, Τερτυλλιανός.
Την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί μια πολυαναμενόμενη συνάντηση σε τουρκικά εδάφη. Δεν θα αφορά την Ουκρανία ή τη Γάζα, δεν θα συμπεριλάβει στην ατζέντα οπλικά συστήματα ή πολιτικές συμμαχίες. Δεν θα παρευρεθούν παγκόσμιοι ηγέτες, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι ή τεχνολογικοί μύστες.
Την επόμενη εβδομάδα η Χριστιανοσύνη γιορτάζει, και αυτή η γιορτή της, πέραν της πνευματικής αξίας, έχει τόσο θεολογική όσο και γεωπολιτική υπεραξία.
Ο Πάπας Λέων XIV θα πραγματοποιήσει ταξίδι στην Τουρκία στις 27-30 Νοεμβρίου (και έπειτα στον Λίβανο) για να γιορτάσει μεταξύ άλλων την 1700ή επέτειο της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας μαζί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο με προσκύνημα στην πόλη που σήμερα οι Τούρκοι αποκαλούν Ιζνίκ.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που συγκρίνουν την επίσκεψη αυτή με εκείνη του πάπα Παύλου VI πριν από 58 χρόνια και τη συνάντηση με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα. Όταν ο Πάπας Παύλος VI έγινε ο πρώτος πάπας που επισκέφθηκε την Τουρκία το 1967, έφερε μαζί του μερικές από τις οθωμανικές σημαίες που κατακτήθηκαν στη μεγάλη χριστιανική νίκη στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, επιστρέφοντάς τις στους Τούρκους ως χειρονομία συμφιλίωσης.
Ωστόσο, εδώ και χρόνια η Τουρκία υπό τον Ερντογάν είναι μια ισλαμιστική ρεβιζιονιστική δύναμη, που όχι μόνο αυτοδοξάζεται για το αυτοκρατορικό της παρελθόν, αλλά επιδιώκει επιθετικά να προτάξει τα πολιτικά της “στήθη” απέναντι στη Δύση εμφανιζόμενη ως προασπιστής των συμφερόντων του ισλαμικού κόσμου.
Ο Πάπας Λέων θα επισκεφθεί μεταξύ άλλων το μαυσωλείο του Κεμάλ, το Μπλέ Τζαμί, αλλά όχι την Αγιά Σοφιά. Επίσης θα έχει επίσημες συνομιλίες με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν.
Μια κίνηση γεωπολιτικής και θεολογικής ισχύος
Από την στιγμή που ο Πάπας Λέων ΙΔ΄θα βρεθεί στην Τουρκία οι… διακλαδώσεις της βαρύτητας της επίσκεψης ποικίλουν.
Τρία δίπολα συνθέτουν το παζλ της επίσκεψης αυτής:
- Τουρκία – Δύση
- Βατικανό – Φανάρι
- Δύση – Μέση Ανατολή
Η Τουρκία και η «Γαλάζια Πατρίδα», που… απειλείται
Ο εκ των εμπνευστών του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», ναύαρχος ε.α. Τζεμ Γκιουρντενίζ, θεωρεί ότι η επίσκεψη του Πάπα Λέοντα XIV στην Κωνσταντινούπολη και την Νίκαια στις 28 Νοεμβρίου, για την 1700ή επέτειο της Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας δεν είναι απλώς μια απλή πράξη πίστης. Δείγμα του πώς αντιμετωπίζει το “βαθύ κράτος” της Τουρκίας τη συνάντηση, είναι η άποψη του Γκιουρντενίζ «ότι η επαφή των εκπροσώπων της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι μια σοβαρή κίνηση που συμβάλλει στη γεωπολιτική της περιφέρειας που περιβάλλει την καρδιά της Δύσης στον σημερινό κόσμο, όπου βιώνονται οι δυσκολίες της καθιέρωσης μιας πολυπολικής παγκόσμιας τάξης».
Σύμφωνα με τον αναλυτή, ο οποίος χαίρει μεγάλης εκτίμησης σε συγκεκριμένους πολιτικοστρατιωτικούς κύκλους της γείτονος, πολιτικοποιείται η θρησκεία. Ο κύριος λόγος για την εντατική χρήση της θρησκείας ως πολιτικού εργαλείου σήμερα είναι ότι βοηθά τις κοινωνίες να ξεχάσουν τα κοινωνικοοικονομικά τους προβλήματα τοποθετώντας τα σε έναν φαταλιστικό κύκλο.
Σημειώνεται ότι ο Φαταλισμός αποτελεί μια φιλοσοφική πνευματική στάση που αποδέχεται πως ο,τι συμβαίνει είναι προκαθορισμένο και προδιαγεγραμμένο να συμβεί. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον απόστρατο ναύαρχο, η θρησκεία χρησιμεύει για να παγώσει την ενέργεια των εξαγριωμένων μαζών. Ταυτόχρονα, μέσω της πόλωσης που δημιουργεί, βοηθά στη νομιμοποίηση του πολέμου που διεξάγεται εναντίον των φτωχών μαζών.
Η αμερικανική πτυχή και ο ρόλος των Ευαγγελιστών
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η συνέχεια της ανάλυσης του Γκιουρντενίζ, ο οποίος σημειώνει ότι η θρησκεία έχει αποκτήσει τόσο μεγάλη σημασία στις ΗΠΑ τα τελευταία 75 χρόνια που, με την άνοδο των Ευαγγελιστών η πολιτική και θεολογική προσέγγιση μεταξύ του χριστιανικού κόσμου και της εβραϊκής παράδοσης έχει γίνει ένας από τους κύριους πυλώνες της δυτικής ιδεολογίας με το όνομα «Ιουδαιοχριστιανισμός», όπου η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη αντιμετωπίζονται πλέον ως μια ενιαία αφήγηση.
Όπως ισχυρίζεται ο ίδιος το ευαγγελικό κίνημα μετά το 1967 κήρυξε το Ισραήλ απαραίτητο παράγοντα στην διαδικασία της Αποκάλυψης. Η αμερικανοεβραϊκή κοινότητα, η οποία ασκούσε σημαντική επιρροή σε μεγάλο μέρος του πολιτισμικού χώρου, μετέφερε αυτή τη νέα αφήγηση της ενότητας σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο, όπως υποστηρίζει ο αναλυτής, διαμόρφωσε την ιδεολογική ραχοκοκαλιά της σημερινής αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, της στρατηγικής για τη Μέση Ανατολή και της συμμαχίας Σιωνιστών και Ευαγγελιστών.
Η επίσκεψη του Πάπα στην Τουρκία
Πριν από οποιαδήποτε περαιτέρω ανάλυση είναι απαραίτητη η σημείωση ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τον οικουμενικό ρόλο του Πατριάρχη, που εδρεύει στο Φανάρι.
Οι Τούρκοι, λοιπόν, θεωρούν δια στόματος Γκιουρντενίζ, ότι πέρα από το θεολογικό μήνυμα, η επιστροφή στη Νίκαια, συνιστά και ένα γεωπολιτικό μήνυμα στην προσπάθεια να νομιμοποιηθεί το Ορθόδοξο Πατριαρχείο ως πλήρως πολιτικοποιημένος θεσμός, φέρνοντάς το στο προσκήνιο ως εκπρόσωπο της Ανατολής. Ο Γκιουρντενίζ παράλληλα κάνει λόγο και για ένα εσχατολογικό μήνυμα στην προσπάθεια να αποκατασταθεί η ενότητα της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας και θέτει τον ακόλουθο προβληματισμό: Αν οι Ευαγγελιστές κατάφεραν να μετατρέψουν δύο ιστορικά εχθρικές θρησκείες (Ιουδαϊσμό και Χριστιανισμό) σε συμμάχους στο αμερικανικό έδαφος μετά από 2.000 χρόνια, γιατί να μην γίνουν και πάλι ένα οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί;
Κάτι τέτοιο για το τουρκικό βαθύ κράτος αποτελεί τεράστια απειλή. Σύμφωνα με αυτό το τουρκικό σενάριο, μόλις επιτευχθεί η χριστιανική ενότητα, θα ξεκινήσει η εποχή της επιστροφής του Ιησού Χριστού, αλλά και η επαναβεβαίωση της Ιερουσαλήμ ως κεντρικού ιερού τόπου.
Τι πρέπει να κάνει η Τουρκία
Σύμφωνα με τον ναύαρχο ο σωστός δρόμος για την Τουρκία είναι να επωφεληθεί από την άνοδο της Ευρασίας χωρίς να εγκλωβιστεί σε μια στάση απλής αντίθεσης προς τη Δύση. Θα πρέπει να στοχεύσει να γίνει ένας από τους ιδρυτικούς παράγοντες του νέου παγκόσμιου συστήματος με μια γεωπολιτική όραση που θα επικεντρώνεται στην πολυμερή διπλωματία, την οικονομική διαφοροποίηση, την αμυντική αυτονομία και τη θαλάσσια δοξασία της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Πόσο θα ανακατευτούν οι ΗΠΑ;
Η αλήθεια είναι ότι οι σχέσεις του Φαναρίου με την Ουάσινγκτον ήταν κάτι παραπάνω από αγαστές επί Δημοκρατικών (Ομπάμα – Μπάιντεν). Κι όσο οι σχέσεις ΗΠΑ – Οικουμενικού Πατριαρχείου κέρδιζαν έδαφος – ως εκ θαύματος- καταστρέφονταν οι αντίστοιχες Φαναρίου – Μόσχας. Γεγονός που οδήγησε και στην αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Αυτή υπήρξε και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι με το Πατριαρχείο Μόσχας. Το οποίο Πατριαρχείο Μόσχας από την πλευρά του ονειρεύεται -αλλά μονάχα ονειρεύεται στην πραγματικότητα- εδώ και αιώνες πως είναι η “Τρίτη Ρώμη” (σ.σ. πρώτη η αρχαία Ρώμη, δεύτερη η Κωνσταντινούπολη)
Επί Δημοκρατικών, λοιπόν, η κόντρα Φαναρίου – Μόσχας τράφηκε και εκτοξεύθηκε. Τώρα τι θα γίνει με την διακυβέρνηση Τραμπ και με Αμερικανό πάπα;
Οι πρώτες πληροφορίες, που το Newsbomb, έχει αναδείξει εδώ και πολλές μέρες, αναφέρουν ότι παρών στις εκδηλώσεις στην Νίκαια θα είναι και ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς. Με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό…
Πόσο κοντά είναι στην πραγματικότητα η Ορθόδοξη και η Ρ/Καθολική Εκκλησία;
Κι αφού αναλύσαμε τα δύο προηγούμενα δίπολα, Τουρκία – Δύση και Δύση – Μέση Ανατολή, ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει και το τρίτο: Φανάρι – Βατικανό.
Προ μηνός επιβεβαιώθηκε ότι ο Πάπας Λέων ΙΔ΄και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ετοιμάζουν την ιστορική συνάντηση στη Νίκαια, εν μέσω πάντως αντιδράσεων. Η επίσκεψη, που ανακοινώθηκε από το Βατικανό, θα πραγματοποιηθεί με θέμα «Ένας Κύριος, μία πίστη, ένα βάπτισμα».
Το Newsbomb.gr ήδη από τον Αύγουστο του 2004 έχει δώσει τις πρώτες πληροφορίες για τις τάσεις που έχουν δημιουργηθεί σε Φανάρι και Ρώμη.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος είχε τέλη Μαϊου συνάντηση με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ’ στο Βατικανό. Αυτή ήταν η δεύτερη συνάντηση μεταξύ των δύο θρησκευτικών ηγετών, καθώς ο Οικουμενικός Πατριάρχης είχε παραστεί και στην τελετή ενθρόνισης του νέου Ποντίφικα.
Η συνάντηση των δύο θρησκευτικών ηγετών στην Τουρκία έχει μεγάλη σημασία μετά και τις κατά καιρούς δηλώσεις για κοινό εορτασμό του Πάσχα και “Κοινό Ποτήριον”.
Μετά την ανακοίνωση στις 7 Οκτωβρίου με την οποία επισημοποιήθηκε η επίσκεψη του Πάπα Λέοντα στην Τουρκία, ο Μητροπολίτης Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ. ο οποίος συνεργάζεται στενά με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α’, μίλησε στο Vatican News για την επίσκεψη του Πάπα.
«Θα είναι μια γιορτή με την παρουσία άλλων προσκεκλημένων, αρχιερέων και αδελφικών εκπροσώπων άλλων χριστιανικών Εκκλησιών, καθώς αυτή η Σύνοδος είναι εκείνη που συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως, ενώ τα άλλα πέντε συμπληρώθηκαν από τη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο του 381. Η Σύνοδος της Νίκαιας ήταν σημαντική για την πίστη και το δόγμα μας, ειδικά για το Σύμβολο της Πίστεως, το οποίο μοιράζονται όλοι οι Χριστιανοί», ανέφερε αρχικά ο κ. Εμμανουήλ.
Χαρακτήρισε επίσης εξαιρετικές τις σχέσεις μεταξύ της Καθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. “Ο θεολογικός διάλογος προχωρά, όχι μόνο με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά και με όλες τις αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Υπάρχουν ακόμα σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν, αλλά έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο μέχρι τώρα, χάρη στις πρωτοβουλίες των τελευταίων δεκαετιών, μετά την άρση των αναθεμάτων του 1054. Φέτος, γιορτάζουμε την 60ή επέτειο της άρσης αυτής, γεγονός που δείχνει ότι, παρ’ όλα τα εμπόδια, έχουμε καταφέρει να ξεπεράσουμε πολλά. Βρισκόμαστε στον σωστό δρόμο προς την πραγματοποίηση – ελπίζω στο εγγύς μέλλον – της κοινωνίας μεταξύ των δύο αδελφών Εκκλησιών μας”, είπε.
Σε αυτήν την τόσο… συγκεκριμένη αοριστία εστιάζονται και οι πολλαπλές αντιδράσεις. Μια σειρά από δηλώσεις και εκφράσεις προθέσεων έχουν οδηγήσει την χριστιανική κοινότητα να πιστεύει ότι σχεδιάζεται σε πρώτη φάση Κοινός Εορτασμός του Πάσχα και κατόπιν Κοινωνία των Ορθοδόξων με τους Καθολικούς παρά τις σοβαρές και ανεπίλυτες δογματικές διαφορές.
“Τώρα μπαίνουμε σε μια περίοδο στην οποία αποδεχόμαστε τον άλλον, τον γνωρίζουμε καλύτερα και, δημιουργούμε πολύ βαθύτερους δεσμούς που θα μας βοηθήσουν να εκπληρώσουμε το θέλημα του ίδιου του Χριστού: να γίνουν όλοι ένα”, είπε επίσης ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος στο VaticanNews.
To βιβλίο του Πάπα
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως στο ίδιο μήκος κύματος αυτής της ολοένα και στενότερης σχέσης Ορθοδόξων και Ρ/Καθολικών κινείται και το νέο βιβλίο του ποντίφικα. Ο Εκδοτικός Οίκος του Βατικανού (LEV) κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Πάπα Λέοντα XIV, με τίτλο «Η δύναμη του Ευαγγελίου: η χριστιανική πίστη σε 10 λέξεις». Το βιβλίο, σε επιμέλεια του Lorenzo Fazzini, είναι μια συλλογή των παρεμβάσεων και των ομιλιών του Πάπα, μαζί με μια αδημοσίευτη εισαγωγή, στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων: “Η Εκκλησία είναι αυτή η κοινωνία του Χριστού που συνεχίζεται σε όλη την ιστορία, μια κοινότητα που ζει την ποικιλομορφία στην ενότητα”
Το πρόγραμμα του ταξιδιού του ποντίφικα στην Τουρκία:
Πέμπτη, 27 Νοεμβρίου
— 7:40 π.μ. Αναχώρηση από το αεροδρόμιο Fiumicino της Ρώμης.
— 12:30 μ.μ. Άφιξη στο Διεθνές Αεροδρόμιο Esenboga στην Άγκυρα. Επίσημη υποδοχή.
— 1:30 μ.μ. Επίσκεψη στο μαυσωλείο του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας.
— 2:10 μ.μ. Τελετή υποδοχής στο Προεδρικό Μέγαρο.
— 2:40 μ.μ. Επίσκεψη στον Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.
— 3:30 μ.μ. Συνάντηση με εκπροσώπους της κυβέρνησης, της κοινωνίας των πολιτών και του διπλωματικού σώματος. Ομιλία του Πάπα.
— 5:35 μ.μ. Αναχώρηση με αεροπλάνο από το Διεθνές Αεροδρόμιο Esenboga προς την Κωνσταντινούπολη.
— 7 μ.μ. Άφιξη στο Αεροδρόμιο Atatürk στην Κωνσταντινούπολη.
Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου
— 9:30 π.μ. Συνάντηση με καθολικούς επισκόπους, ιερείς, διακόνους, άνδρες και γυναίκες και ποιμενικούς εργάτες στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πνεύματος στην Κωνσταντινούπολη. Ομιλία του Πάπα.
— 10:40 π.μ. Επίσκεψη στο γηροκομείο που διευθύνουν οι Μικρές Αδελφές των Φτωχών. Χαιρετισμός από τον Πάπα.
— 2:15 μ.μ. Μεταφορά με ελικόπτερο στη Νίκαια
— 3:30 μ.μ. Οικουμενική προσευχή για την επέτειο της Συνόδου της Νίκαιας κοντά στις αρχαιολογικές ανασκαφές της αρχαίας Βασιλικής του Αγίου Νεόφυτου. Ομιλία του Πάπα.
— 4:30 μ.μ. Μεταφορά με ελικόπτερο στην Κωνσταντινούπολη.
— 6:30 μ.μ. Ιδιωτική συνάντηση με επισκόπους στην Αποστολική Αντιπροσωπεία.
Σάββατο, 29 Νοεμβρίου (Κωνσταντινούπολη)
— 9 π.μ. Επίσκεψη στο Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ, γνωστό και ως Μπλε Τζαμί, στην Κωνσταντινούπολη.
— 9:45 π.μ. (1:45 π.μ.) Ιδιωτική συνάντηση με τους ηγέτες των τοπικών εκκλησιών και των χριστιανικών κοινοτήτων στη ΣυρΟρθόδοξη Εκκλησία του Μορ Εφραίμ.
— 3:30 μ.μ. Δοξολογία στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Οικουμενικού Πατριάρχη. Χαιρετισμός από τον Πάπα.
— 3:50 μ.μ. Συνάντηση με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και υπογραφή κοινής δήλωσης στο Πατριαρχικό Παλάτι.
— 5 μ.μ. Θεία Λειτουργία στη Volkswagen Arena. Ομιλία του Πάπα.
Κυριακή, 30 Νοεμβρίου (Κωνσταντινούπολη, Βηρυτός)
— 9:30 π.μ. Επίσκεψη και προσευχή στον Αρμενικό Αποστολικό Καθεδρικό Ναό. Χαιρετισμός από τον Πάπα.
— 10:30 π.μ. Θεία Λειτουργία στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου. Ομιλία από τον Πάπα.
— 12:30 μ.μ. Οικουμενική ευλογία με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
— 1 μ.μ. Γεύμα με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
— 2:15 μ.μ. Τελετή αποχαιρετισμού στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης.
— 2:45 μ.μ. Αναχώρηση με αεροπλάνο από το αεροδρόμιο Ατατούρκ προς τη Βηρυτό
