Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε το βράδυ του Σαββάτου 22 Νοεμβρίου την επίτευξη μιας νέας διεθνούς συμφωνίας με κεντρικό στόχο τη διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5°C. Η πρωτοβουλία, που συζητήθηκε στο Μπελέμ της Βραζιλίας, φέρνει στο ίδιο τραπέζι πάνω από 100 χώρες, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ινδία. Πρόκειται για μια συμφωνία που εντάσσεται στον πυρήνα του στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050 και συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη του ευρωπαϊκού green deal.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η νέα συμφωνία στηρίζεται σε τρεις άξονες:
- τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
- την ενίσχυση της προσαρμογής απέναντι στις κλιματικές απειλές και
- τη χρηματοδότηση χωρών που χρειάζονται στήριξη.
Η ΕΕ δεσμεύεται πλέον για μείωση εκπομπών κατά 55% έως το 2030, ενώ επενδύει σε τεχνολογίες όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η δέσμευση άνθρακα.
Την ίδια ώρα, η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη συμφωνία «σχέδιο δράσης για τις επόμενες γενιές», υπογραμμίζοντας ότι ο στόχος των 1,5°C παραμένει εφικτός.
Οι δεσμεύσεις συνοδεύονται από συγκεκριμένα εργαλεία. Προβλέπονται ετήσιες εκθέσεις προόδου, κυρώσεις για μη συμμόρφωση και ένα νέο ταμείο 100 δισ. ευρώ για ευάλωτες περιοχές. Παράλληλα, η ΕΕ επενδύει 50 δισ. ευρώ σε έρευνα για πράσινες τεχνολογίες, με στόχο καλύτερη παρακολούθηση εκπομπών και ταχύτερη ανάπτυξη υποδομών καθαρής ενέργειας.
Στην cop30 κατατέθηκαν 86 επικαιροποιημένες εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ndcs) από 113 μέρη. Η νέα NDC της ΕΕ ανεβάζει τη φιλοδοξία: Pροβλέπει μείωση καθαρών εκπομπών κατά 66,25–72,5% κάτω από τα επίπεδα του 1990 έως το 2035. Η κάμψη της παγκόσμιας καμπύλης εκπομπών θεωρείται κρίσιμη για τον στόχο των 1,5°C, με τους επιστήμονες να προειδοποιούν πως οι τρέχουσες τάσεις δεν επαρκούν.
Οι χώρες συμφώνησαν στη δημιουργία της «Παγκόσμιας Αντιμετώπισης» (global mutirão), ενός πλαισίου συλλογικής δράσης. Στην ίδια λογική, ο νέος «Παγκόσμιος Επιταχυντής Υλοποίησης» στοχεύει να αντιμετωπίσει το κενό στον μετριασμό, βοηθώντας τις χώρες να εφαρμόσουν τα σχέδια προσαρμογής και τις διετείς εκθέσεις διαφάνειας.
Τι σημαίνει για την Ευρώπη και τον κόσμο
Για την ΕΕ, η συμφωνία ενισχύει τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό για ουδετερότητα εκπομπών έως το 2050. Η Επιτροπή εκτιμά ότι θα δημιουργηθούν έως και 1 εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωφελημένοι θα είναι και τομείς όπως η γεωργία και ο τουρισμός, οι οποίοι επηρεάζονται σημαντικά από την άνοδο των θερμοκρασιών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η εφαρμογή των δεσμεύσεων μπορεί να περιορίσει ρίσκα όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά 0,5 μέτρα έως το 2100. Κι όμως, οι ειδικοί υπενθυμίζουν ότι η επιτυχία εξαρτάται από την ταχύτητα εφαρμογής. «Χρειαζόμαστε δράση τώρα, όχι υποσχέσεις», ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
