Η σεισμική δραστηριότητα που καταγράφηκε στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025 προκάλεσε ανησυχία και πολλά ερωτήματα για το αν σχετίζεται με πιθανή ηφαιστειακή αφύπνιση.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science εξηγεί με ακρίβεια τι συνέβη κάτω από το νησί, παρέχοντας την πιο λεπτομερή εικόνα που διαθέτουμε μέχρι σήμερα για το υπόγειο μαγματικό σύστημα της περιοχής.
Τι προκάλεσε το σμήνος των σεισμών
Οι ερευνητές ανέλυσαν περισσότερα από 25.000 μικροσεισμικά γεγονότα που σημειώθηκαν σε διάστημα λίγων εβδομάδων. Το μοτίβο των σεισμών δεν ταίριαζε με κλασική τεκτονική δραστηριότητα, αλλά θύμιζε «σεισμικό σμήνος» – μια ακολουθία μικρών αλλά επίμονων σεισμών που συχνά συνδέεται με υπόγεια μαγματική κίνηση. Με τη βοήθεια τεχνικών μηχανικής μάθησης, οι επιστήμονες χαρτογράφησαν με μεγάλη ακρίβεια τις εστίες και επιβεβαίωσαν ότι προέρχονταν από διείσδυση μάγματος στον φλοιό.
Το μάγμα που κινήθηκε σε βάθος 10-14 χιλιομέτρων
Η μελέτη δείχνει ότι μια ποσότητα μάγματος μετακινήθηκε οριζόντια μέσα σε ένα σύστημα ρωγμών, δημιουργώντας έναν υπόγειο «διάδρομο» μήκους περίπου 20 χιλιομέτρων. Η δραστηριότητα εντοπίστηκε σε βάθος 10 έως 14 χιλιομέτρων – αρκετά βαθιά ώστε να προκαλεί σεισμούς, αλλά όχι αρκετά κοντά στην επιφάνεια ώστε να αυξάνει τον κίνδυνο έκρηξης.
Η ποσότητα μάγματος που εκτιμάται ότι διείσδυσε στο υπέδαφος αντιστοιχεί σε όγκο ικανό να γεμίσει περίπου 200.000 ολυμπιακές πισίνες. Παρότι εντυπωσιακή, η ποσότητα αυτή δεν αρκούσε για να ωθήσει το μάγμα προς την επιφάνεια ή να δημιουργήσει τις πιέσεις που απαιτούνται για ηφαιστειακή έκρηξη.
Γιατί δεν υπήρξε άμεσος κίνδυνος έκρηξης του ηφαιστείου
Παρά το εκτεταμένο σεισμικό σμήνος, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι δεν παρατηρήθηκαν παραμορφώσεις της επιφάνειας ή άλλα σημάδια που να δείχνουν ανοδική πορεία του μάγματος. Το φαινόμενο προήλθε από βαθιές μαγματικές διεργασίες χωρίς ένδειξη ότι το ηφαίστειο πλησίαζε κατάσταση αστάθειας.
Με απλά λόγια, η Σαντορίνη πέρασε μια περίοδο έντονης υπόγειας δραστηριότητας, αλλά δεν βρέθηκε κοντά σε έκρηξη.
Η συνδυασμένη έρευνα
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η Σαντορίνη διαθέτει ένα ενεργό αλλά πολύπλοκο σύστημα μάγματος που μπορεί να προκαλεί σεισμικές κρίσεις χωρίς να οδηγεί σε άμεσες ηφαιστειακές εκρήξεις. Η μεθοδολογία της έρευνας (συνδυασμός σεισμολογίας, δορυφορικών δεδομένων και μηχανικής μάθησης) προσφέρει ένα νέο εργαλείο παρακολούθησης που μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα ηφαιστειακά πεδία.
Πού καταλήγει η έρευνα
Η μελέτη του Science καταλήγει ότι το σεισμικό επεισόδιο στη Σαντορίνη οφείλεται σε υπόγεια μαγματική διείσδυση σε μεγάλο βάθος, χωρίς να υπάρχει ένδειξη ότι το ηφαίστειο πλησίασε σε σημείο έκρηξης. Τα ευρήματα προσφέρουν πολύτιμη γνώση για τη συμπεριφορά του ηφαιστείου και θέτουν νέα εργαλεία για την παρακολούθηση της δραστηριότητας στο μέλλον.
