Ο φετινός χειμώνας μπαίνει ολοένα και περισσότερο στο μικροσκόπιο, καθώς τα νεότερα εποχικά μοντέλα σκιαγραφούν ένα σκηνικό με έντονες ψυχρές εισβολές και χιονοπτώσεις που ενδέχεται να πλήξουν τις ΗΠΑ, τον Καναδά και μεγάλο μέρος της Ευρώπης ήδη από τον Δεκέμβριο.
Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο μεγάλοι παίκτες της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας: η La Niña στον Ειρηνικό και η συμπεριφορά του Πολικού Στροβίλου, που ίσως τεθεί υπό δοκιμασία από ένα πιθανό ξαφνικό στρατοσφαιρικό θερμαντικό επεισόδιο (SSW).
Η La Niña και ο ρόλος του Ειρηνικού στον φετινό χειμώνα
Το παγκόσμιο κλίμα θα δεχθεί φέτος τις επιδράσεις μιας φάσης La Niña, δηλαδή της ανώμαλης ψύξης στα νερά του ισημερινού Ειρηνικού. Ακόμη και αν το επεισόδιο παραμείνει ασθενές έως μέτριο, αρκεί για να μεταβάλει τη συμπεριφορά των μεγάλων ατμοσφαιρικών ρευμάτων στο βόρειο ημισφαίριο.
Στην περιοχή ENSO, οι αρνητικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις στην επιφάνεια της θάλασσας αποτυπώνουν την παρουσία ψυχρότερων υδάτων. Ως απάντηση, ένα ισχυρό πεδίο υψηλών πιέσεων στον βόρειο Ειρηνικό τείνει να ενισχυθεί, συνοδευόμενο από χαμηλές πιέσεις πάνω από τον κεντρικό Καναδά. Το μοτίβο αυτό αναγκάζει το πολικό αεροχειμάρρο να κατεβάζει τη ροή του νοτιότερα, πάνω από τις βόρειες και κεντρικές πολιτείες των ΗΠΑ.
Το αποτέλεσμα είναι αυξημένες πιθανότητες για ισχυρές ψυχρές εισβολές και έντονες χιονοπτώσεις στις ΗΠΑ, ενώ στην Ευρώπη η La Niña ευνοεί πιο ψυχρές και ασταθείς συνθήκες στον βορρά και τα κεντρικά, με συχνότερες ροές αρκτικού ή ηπειρωτικού αέρα.
Πολικός Στρόβιλος και πιθανό SSW
Ο δεύτερος κρίσιμος παράγοντας είναι ο Πολικός Στρόβιλος, η τεράστια «δεξαμενή» ψυχρού αέρα που περιφέρεται γύρω από τον Βόρειο Πόλο. Όταν είναι ισχυρός, «κλειδώνει» το κρύο στα πολύ βόρεια. Όταν όμως εξασθενεί ή διασπάται, οι παγωμένες αέριες μάζες μπορούν να ξεφύγουν προς μεσαία γεωγραφικά πλάτη.
Οι τελευταίες προσομοιώσεις δείχνουν πως στα τέλη Νοεμβρίου ίσως σημειωθεί ένα από τα πιο πρώιμα ξαφνικά στρατοσφαιρικά θερμαντικά επεισόδια των τελευταίων δεκαετιών.
Στο παρελθόν, αντίστοιχες πρώιμες περιπτώσεις (1958, 1968, 2000) συνδέθηκαν συχνά με πολύ κρύους Δεκέμβρηδες σε Καναδά και ΗΠΑ.
Αν ο Πολικός Στρόβιλος εξασθενήσει σημαντικά, η αλλαγή στην κυκλοφορία συνήθως μεταφέρεται προς την τροπόσφαιρα με καθυστέρηση 10 έως 20 ημερών, ανοίγοντας τον δρόμο για έντονες ψυχρές εισβολές τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και στην Ευρώπη.
Δεκέμβριος 2025: Πρώιμα κρύα στις ΗΠΑ, αυξημένος κίνδυνος χιονιού στην Ευρώπη
Ο συνδυασμός La Niña και ενδεχόμενου SSW καθιστά τον Δεκέμβριο τον πιο «επικίνδυνο» μήνα για έντονη έναρξη του χειμώνα. Τα μοντέλα στα 500 hPa αποτυπώνουν ισχυρά μπλοκαρίσματα σε πολικές περιοχές και ροή αρκτικού αέρα προς τις ΗΠΑ και τον νότιο Καναδά, με αυξημένη πιθανότητα πρώιμων ψυχρών εξάρσεων και χιονοπτώσεων σε μεγάλες εκτάσεις.
Για την Ευρώπη, οι εκτιμήσεις δείχνουν υψηλές πιέσεις στα βόρεια και χαμηλές στα κεντρικά-νότια, διάταξη που ευνοεί ανατολικούς και βορειοανατολικούς ανέμους. Το μοτίβο αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για ψυχρές εισβολές και χιονοπτώσεις, ιδιαίτερα στην κεντρική Ευρώπη, ενώ κατά διαστήματα μπορεί να φτάνουν και στη Μεσόγειο.
Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα
Η χώρα μας βρίσκεται συχνά στο όριο μεταξύ των ψυχρών αερίων μαζών από την ανατολική Ευρώπη και των υγρότερων συστημάτων από τη Μεσόγειο. Σε τέτοιο μοτίβο, τα δεδομένα ευνοούν επεισόδια κακοκαιρίας με βόρειους-βορειοανατολικούς ανέμους και πιθανότητα χιονιών στα ηπειρωτικά, ακόμη και σε χαμηλότερα υψόμετρα αν οι συνθήκες ευθυγραμμιστούν. Δεν αποκλείεται ο Δεκέμβριος να είναι ένας από τους πιο χειμερινούς των τελευταίων ετών για την Ελλάδα, με διαδοχικές εισβολές ψυχρού αέρα και αυξημένο υετό.
Ιανουάριος 2026: Ο χειμώνας επιμένει
Τα εποχικά μοντέλα δείχνουν διατήρηση ενός «κλειδωμένου» μοτίβου στον Ατλαντικό, με ισχυρά συστήματα υψηλών πιέσεων στη Γροιλανδία και τον βόρειο Ειρηνικό και χαμηλές πιέσεις μεταξύ Καναδά και βόρειων ΗΠΑ. Σε τέτοιο περιβάλλον, το κρύο συνεχίζει να συσσωρεύεται στη Βόρεια Αμερική.
Για την Ευρώπη, ο Ιανουάριος ίσως κινηθεί πιο κοντά στα κλιματικά κανονικά, χωρίς όμως να αποκλείονται ισχυρές αλλά παροδικές ψυχρές εισβολές. Η Ελλάδα ενδέχεται να βιώσει ένα μίγμα από πιο ήπιες περιόδους και μικρά «παράθυρα» κακοκαιρίας με κρύο και χιονοπτώσεις κυρίως στην ηπειρωτική χώρα.
Φεβρουάριος 2026: Σταδιακή επαναφορά σε πιο ήπιες συνθήκες
Οι τρέχουσες προβλέψεις δείχνουν τάση για πιο συμπαγή και ισχυρό Πολικό Στρόβιλο τον Φεβρουάριο, με αποτέλεσμα λιγότερες ψυχρές αποδράσεις προς τα μεσαία πλάτη. Η Ευρώπη πιθανότατα θα δει θερμοκρασίες πάνω από τα κανονικά, κυρίως μετά τα μέσα του μήνα. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει μεγαλύτερα διαστήματα ήπιου καιρού, χωρίς όμως να αποκλείονται κάποιες σύντομες χειμωνιάτικες «κορυφώσεις» στην αρχή του μήνα.
