Αποκαλυπτική, ως προς τις πραγματικές διαστάσεις και τα βαθύτερα αίτια του δημογραφικού προβλήματος, που ήδη απειλεί ευθέως την ελληνική οικονομία και την ίδια την κοινωνία, είναι η μεγάλη έρευνα της Metron Analysis για την υπογεννητικότητα, που παρουσιάστηκε χθες στον Βόλο. Τα στοιχεία πραγματικά συγκλονίζουν.
Η ακρίβεια αναδεικνύεται σε ποσοστό 71% υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα σε μία κοινωνία που εμφανίζεται απαισιόδοξη. Το 76% θεωρεί ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση και από αυτούς το 39% πιστεύει ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.
Μέσα σε αυτό το απαισιόδοξο σκηνικό μόλις το 9% των νέων θέλει να παντρευτεί και το 24% να κάνει παιδιά, επικαλούμενο σε ποσοστό 70% ως αποτρεπτικό παράγοντα δημιουργίας οικογένειας το οικονομικό και τη στέγαση. Ωστόσο η δημογραφική συρρίκνωση δεν αφορά μόνο στην υπογεννητικότητα. Ενισχύεται από το brain drain, με επτά στους δέκα να δηλώνουν ότι έχουν σκεφτεί το ενδεχόμενο μετανάστευσης για λόγους εργασίας.
Τα ευρήματα της μεγάλης έρευνας αποτελούν ηχηρό «χαστούκι» στην Ελληνική Πολιτεία, η οποία θα πρέπει άμεσα να κινητοποιηθεί και να λάβει μέτρα ουσιαστικής στήριξης της κοινωνίας, αν θέλει να υπάρχει επόμενη ημέρα.
Μείωση γεννήσεων και brain drain
Η πανελλαδική έρευνα πεδίου για το «Δημογραφικό και τους Νέους Επιστήμονες» διεξήχθη από τη Metron Analysis για λογαριασμό της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας και παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας δημοσκοπήσεων, Στράτο Φαναρά, χθες το πρωί, στο ξενοδοχείο Valis Resort στην Αγριά, όπου φιλοξενήθηκαν οι εργασίες του ετήσιου συνεδρίου της Ομοσπονδίας.
Πρόκειται για μία έρευνα που διεξήχθη το διάστημα από 24 έως 30 Οκτωβρίου, σε δείγμα 802 ατόμων ηλικίας από 17 έως 45 ετών, με ηλεκτρονικές συνεντεύξεις.
Μέσω της έρευνας επιχειρείται προσέγγιση της δημογραφικής συρρίκνωσης της χώρας, ενός εντεινόμενου προβλήματος στις χώρες του δυτικού κόσμου, το οποίο, στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν εξαντλείται στη μείωση των γεννήσεων, αλλά η κατάσταση επιβαρύνεται και από την εκροή υψηλής κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού ως απόρροια της οικονομικής κρίσης (brain drain).
8 στους 10: Πάμε σε λάθος κατεύθυνση
Παρουσιάζοντας ένα προς ένα τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Φαναράς, αποκάλυψε την αίσθηση της απαισιοδοξίας που επικρατεί στις νεότερες γενιές, ηλικίας από 17 έως 45 ετών, για την πορεία της χώρας. Μία απαισιοδοξία που εντοπίζεται και στο σύνολο του πληθυσμού.
Σύμφωνα με αυτά, το 76% θεωρεί ότι τα πράγματα πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση ενώ μόνο 22% θεωρεί ότι πηγαίνουν προς τη σωστή.
Σύμφωνα με τον κ. Φαναρά η συγκεκριμένη εκτίμηση έχει πολιτικό πρόσημο, καθώς η αρνητική θεώρηση ενισχύεται σε όσους αυτοτοποθετούνται από το Κέντρο και προς τα Αριστερά, αλλά έχει και δημογραφικό πρόσημο καθώς οι αρνητικές θεωρήσεις αυξάνονται στις γυναίκες, στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις και σε ομάδες όπως οι φοιτητές και οι άνεργοι.
Όσον αφορά τα σημαντικότερα αντιλαμβανόμενα προβλήματα, η ακρίβεια βρίσκεται μακράν στην πρώτη θέση (71% στις συνολικές αναφορές), καθώς φαίνεται να αποτελεί ένα εμπεδωμένο πρόβλημα που αφορά άμεσα όλους τους πολίτες, σε συνάρτηση με τη γενικότερη οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Ακολουθούν το Κράτος Δικαίου, με πολλές υποθέσεις να απασχολούν τη δημοσιότητα: Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ κ.ο.κ., αλλά και οι θεσμοί Εκπαίδευσης και Υγείας.
Χειρότερη η ζωή τα επόμενα 5 – 10 χρόνια
Η απαισιοδοξία δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο για το παρόν, καθώς εκείνοι που πιστεύουν ότι σε πέντε έως δέκα χρόνια η ζωή τους θα είναι χειρότερη απ’ ό,τι σήμερα είναι περισσότεροι από όσους πιστεύουν ότι θα είναι καλύτερη (39% έναντι 34%). Μάλιστα, φαίνεται ότι με το πέρασμα του χρόνου και της ηλικίας η απαισιοδοξία ενισχύεται, καθώς στις νεότερες μερίδες επικρατεί η αντίληψη πως η ζωή θα είναι καλύτερη (41% στους 17 -24) ενώ στις μεγαλύτερες επικρατεί σαφώς η αίσθηση ότι θα είναι χειρότερη (45% στους 35 – 45).
Και αυτό το στοιχείο έχει κοινωνικό και πολιτικό πρόσημο. Περισσότερο αισιόδοξη σε ποσοστό 54% εμφανίζεται η ανώτερη τάξη και το 44% των κεντροδεξιών – δεξιών.
Αντίθετα, η εκτίμηση ότι η ζωή σε προσωπικό επίπεδο θα είναι χειρότερη μετά από 5-10 χρόνια εντείνεται στις χαμηλότερες τάξεις (50% στους μικρομεσαίους) και στα αριστερά του Κέντρου (48% στους κεντροαριστερούς).
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον που τείνει στην απαισιοδοξία, οι προτεραιότητες που διαμορφώνονται σε προσωπικό επίπεδο είναι πρωτίστως η υγεία (77% στο σύνολο των αναφορών), η οικονομική άνεση (58%) και η ποιότητα ζωής γενικότερα, είτε αφορά την προσωπική, την κοινωνική ή την επαγγελματική ζωή.
Οικονομικά και στέγαση αποτρέπουν τη δημιουργία οικογένειας
Η απόκτηση παιδιών βρίσκεται σαφώς χαμηλά στις προτεραιότητες (με 24% – και ακόμη χαμηλότερα ο γάμος με 9%) και μάλιστα πιο χαμηλά για τις γυναίκες απ’ ό,τι για τους άνδρες.
Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που αποτρέπουν την απόκτηση παιδιών, ακόμη και εάν υπάρχει η διάθεση; Σύμφωνα με τον κ. Φαναρά στην αντίληψη των ερωτώμενων φαίνεται να βαραίνει σαφώς περισσότερο, όπως και στο γενικό κλίμα, η δυσκολία ως προς την οικονομική κατάσταση αλλά και τη στέγαση (70% στις συνολικές αναφορές). Έπονται η παράμετρος της ελλιπούς στήριξης από την Πολιτεία (37%) καθώς και οι παράμετροι που συνδέονται με την εργασία (επαγγελματική ανασφάλεια 31% και αυξημένες απαιτήσεις στην εργασία 28%).
7 στους 10 σκέφτονται να μεταναστεύσουν
Τα στοιχεία της έρευνας αποκαλύπτουν ότι μολονότι το δημογραφικό δεν βρίσκεται ανάμεσα στις μείζονες αντιλαμβανόμενες προκλήσεις και ανησυχίες για τους πολίτες, εντούτοις θεωρείται ότι η μείωση του πληθυσμού επηρεάζει πρωτίστως το εκπαιδευτικό σύστημα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας (65%).
Ταυτόχρονα, εάν η δημογραφική συρρίκνωση προκύπτει όχι μόνο από την υπογεννητικότητα αλλά και από το brain drain, τότε η πρόκληση παραμένει υπαρκτή και από αυτή τη σκοπιά, καθώς σχεδόν 7 στους 10 (68%) δηλώνουν ότι έχουν σκεφτεί το ενδεχόμενο της μετανάστευσης για λόγους εργασίας.
Μάλιστα, το ποσοστό αυτό ενισχύεται κατά τι στην Περιφέρεια, στα άτομα ανώτερης εκπαίδευσης και άρα υψηλότερης κατάρτισης, στους ανέργους.
«Συνοψίζοντας, λοιπόν, θα λέγαμε ότι σε μια συγκυρία όπου ο ορίζοντας προσδοκιών στενεύει, η δημογραφική συρρίκνωση γίνεται αντιληπτή ως ένα σημαντικό πρόβλημα για τη χώρα – το οποίο μάλιστα αποτελεί μια πρόκληση που συνδέεται με την οικονομική και εργασιακή πίεση αλλά επίσης επιδρά σε πολλούς τομείς και δη στην εκπαίδευση και στην οικονομική ανάπτυξη», ανέφερε ο κ. Φαναράς παρουσιάζοντας την έρευνα.
Η χώρα «διώχνει» τους επιστημονικά καταρτισμένους
Στην ίδια έρευνα, οι πολίτες κλήθηκαν να απαντήσουν και στο ερώτημα εάν τα άτομα με επιστημονική κατάρτιση και εξειδικευμένες γνώσεις μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους στη χώρα μας. Οι απόψεις διίστανται, με 3 στους 10 να απαντούν θετικά και άλλους 3 στους 10 να απαντούν αρνητικά, ενώ ένα 39% απαντά «όχι και τόσο».
Οι πολίτες εμφανίζονται να πιστεύουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να καλλιεργεί πρωτίστως τις ψηφιακές και τεχνολογικές δεξιότητες (48%).
Σε ό,τι αφορά στον χώρο της εργασίας, οι πολίτες προκρίνουν μια επαγγελματική προοπτική που εμπεριέχει το στοιχείο της ελευθερίας και της ευελιξίας, στην κατεύθυνση της επιχειρηματικότητας (31% των προτιμήσεων) ή της αυτοαπασχόλησης (23% αλλά και 29% στους 17-24 ετών και 31% στους φοιτητές). Η εργασία στον πιο ασφαλή δημόσιο τομέα προτιμάται από σχεδόν 1 στους 4 (24%), αλλά φαίνεται να ενισχύεται στις σχετικά μεγαλύτερες ηλικίες, οι οποίες έχουν «εκτεθεί» περισσότερο στην εργασιακή εμπειρία αλλά και επισφάλεια (31% στους 35-45 ετών).
«Βόμβα» στα θεμέλια της χώρας το δημογραφικό
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μεγάλης έρευνας, ο κ. Φαναράς μίλησε για ένα «κουβάρι που οφείλουμε να ξεμπερδέψουμε αν θέλουμε επόμενη ημέρα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία».
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας, Γιάννης Βαφειαδάκης, υπογράμμισε ότι «το δημοιγραφικό αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας». «Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη σοβαρότητα για να περιορίσουμε στο μέλλον τις συνέπειες που είναι ήδη ορατές. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό και κοινωνικό, αλλά και αναπτυξιακό, καθώς όσο λιγότερα παιδιά γεννιούνται τόσο λιγότεροι επιστήμονες θα βγαίνουν στη χώρα και σε συνδυασμό με το brain drain δεν θα έχουμε το επιστημονικό δυναμικό για να προσελκύσουμε επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας».
Ο “οικοδεσπότης» του συνεδρίου, πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδα, Γιώργος Καψιώχας, μίλησε για ένα πρόβλημα που ήδη είναι εμφανές στην εκπαίδευση και την οικονομία και θα απασχολήσει ακόμη εντονότερα τα επόμενα χρόνια την ανάπτυξη της χώρας.
Το «παρών» στις εργασίες του συνεδρίου έδωσε ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, υπογράμμισε ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που αφορά το σύνολο της χώρας και του ίδιου του έθνους. «Αν το 2050 ο πληθυσμός της χώρας μειωθεί κατά 1,5 εκατομμύριο, αυτό θα έχει επιπτώσεις στην οικονομία, στα εργατικά χέρια, στην ίδια την ύπαρξη της χώρας. Θα είμαστε μια άλλη χώρα αν δεν λάβουμε μέτρα», σήμανε συναγερμό, τονίζοντας την επιτακτική ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων. «Εχουμε ήδη αργήσει να πάρουμε μέτρα, αν σκεφτούμε ότι για να αποδώσουν χρειάζονται 20 χρόνια», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηθεοδοσίου, ζητώντας από την Πολιτεία να ενεργοποιηθεί. «Δεν είναι η νέα γενιά που την καταδικάζουμε ότι δεν θέλει να κάνει παιδιά. Είναι τα προβλήματα».
Πηγή: taxydromos.gr
