Ως πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου για 10 χρόνια, από το 1997 έως το 2007, ο Τόνι Μπλερ ήταν μάστερ των πολιτικών συμβιβασμών. Θεωρείτο επιδέξιος διαπραγματευτής του πολιτικού κέντρου, που κατάφερνε να ξεφύγει από τα στενά όρια του παραδοσιακού πολιτικού φάσματος αριστεράς-δεξιάς.
Αλλά αν επικρατήσει τελικά η ειρήνη στη Γάζα και κληθεί να βοηθήσει στη διακυβέρνηση όσων έχουν απομείνει από την φονική σύρραξη που έχει σκοτώσει περίπου 65 χιλιάδες Παλαιστινίους, θα είχε ακόμη και ο «Teflon Tony» – όπως ήταν κάποτε γνωστός – την πολιτική ευφυΐα να κρατήσει όλες τις πλευρές ευχαριστημένες και τα όπλα κατεβασμένα;
Ο ρόλος του δεν είναι ακόμη σαφής, σημειώνει το BBC. Το σχέδιο ειρήνης είκοσι σημείων του Ντόναλντ Τραμπ προβλέπει ένα διεθνές μεταβατικό όργανο που θα εποπτεύει τη διακυβέρνηση της μεταπολεμικής Γάζας.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα προεδρεύει αυτού του λεγόμενου «Συμβουλίου Ειρήνης» και ο 72χρονος Τόνι Μπλερ θα είναι μέλος του. Είναι «καλός άνθρωπος, πολύ καλός άνθρωπος», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους.
Η παρουσία του Σερ Τόνι σε αυτό το υποθετικό όργανο δεν θα ήταν έκπληξη.
AP/Alex Brandon
Ο πρώην πρωθυπουργός ασχολείται στενά με την εκπόνηση προτάσεων ειρήνης για τη Γάζα εδώ και μήνες. Συνεργάζεται με τον Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρό του Τραμπ, και τον Ρον Ντέρμερ, βασικό σύμβουλο του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Τον Αύγουστο, ο Τόνι Μπλερ συμμετείχε σε μια συνάντηση υψηλού επιπέδου με τον Τραμπ στο Λευκό Οίκο για να συζητήσουν τη μεταπολεμική στρατηγική για τη Λωρίδα της Γάζας.
Ένα μήνα νωρίτερα, είχε επίσης συνομιλίες με τον Στιβ Γουίτκοφ, τον επικεφαλής απεσταλμένο του προέδρου, στο Λευκό Οίκο.
Σε μια δήλωσή του, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, όπως ήταν αναμενόμενο, εξήρε το σχέδιο του Trump, περιγράφοντάς το ως «τολμηρό και έξυπνο» και «την καλύτερη ευκαιρία για να τερματιστούν δύο χρόνια πολέμου, δυστυχίας και πόνου».
Είπε ότι οι προτάσεις δημιουργούν τη δυνατότητα όχι μόνο «οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι να βρουν ένα δρόμο προς την ειρήνη», αλλά και «μια ευρύτερη περιφερειακή και παγκόσμια συμμαχία για την καταπολέμηση των δυνάμεων του εξτρεμισμού και την προώθηση της ειρήνης και της ευημερίας μεταξύ των εθνών».
Και αυτό είναι το βασικό σημείο: αυτό είναι που ο Τόνι Μπλερ υποστηρίζει ότι προωθεί εδώ και δεκαετίες σε διάφορους ρόλους.
AP/Abdel Kareem Hana
Ως πρωθυπουργός από το 1997, υποστήριξε τις προσπάθειες της κυβέρνησης Κλίντον για την ειρήνη στην περιοχή.
Την ίδια μέρα που αποχώρησε από το αξίωμα, τον Ιούνιο του 2007, διορίστηκε ειδικός απεσταλμένος της λεγόμενης Κουαρτέτας – που εκπροσωπεί τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την ΕΕ και τον ΟΗΕ – με σκοπό τον συντονισμό ειρηνευτικών προσπαθειών ανά τον κόσμο, θέση που κατείχε μέχρι το 2015.
Έκτοτε, οι επιχειρηματικές και άλλες δραστηριότητές του – συμπεριλαμβανομένου του Ινστιτούτου Tony Blair για την Παγκόσμια Αλλαγή – τον έχουν κρατήσει στενά συνδεδεμένο με την περιοχή.
Οι διπλωμάτες λένε ότι αυτό είναι που κάνει τον Τόνι Μπλερ μοναδικό: έχει την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης Τραμπ, διαθέτει ένα απαράμιλλο δίκτυο επαφών στη Μέση Ανατολή και έχει μακρά εμπειρία στις σχέσεις με τις ηγεσίες τόσο του Ισραήλ όσο και της Παλαιστίνης.
Ο Νικ Χόπτον, γενικός διευθυντής της Ένωσης για τη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν ο μόνος δυτικός ηγέτης που θα μπορούσε να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. «Έχει την αξιοπιστία και την εμπειρία, έχοντας ασχοληθεί με τη Μέση Ανατολή για 24 χρόνια», είπε.
«Αλλά αυτό θα λειτουργήσει μόνο αν καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Ντόναλντ Τραμπ και αν δεν θεωρηθεί ότι χειραγωγείται από τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Πρέπει επίσης να αποδείξει ότι έχει την εμπιστοσύνη της ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής».
«Ο αραβικός λαός δεν έχει ξεχάσει το Ιράκ»
Για μερικούς ο πρώην πρωθυπουργός είναι μια διχαστική προσωπικότητα, ενώ άλλοι θα τον χαρακτήριζαν με ακόμα λίγοτερο κολαυτικά επίθετα.
Ο ρόλος του στην εισβολή στο Ιράκ το 2003 – βασισμένη σε ανακριβείς αναφορές σχετικά με τα όπλα μαζικής καταστροφής της χώρας – εξακολουθεί να αμαυρώνει τη φήμη του στην περιοχή και έχει οδηγήσει ορισμένους να τον κατηγορήσουν για εγκλήματα πολέμου.
AP/Stefan Rousseau
Η Φραντσέσκα Αλμπανέζε, ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα δικαιώματα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, ήταν κατηγορηματική. «Ο Τόνι Μπλερ; Με τίποτα. Μακριά από την Παλαιστίνη», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Να συναντηθούμε στη Χάγη ίσως;», αναφερόμενη στην έδρα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Ο Σάιμον Φρέισερ, υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ότι ο Τόνι Μπλερ είχε δείξει γνήσιο ενδιαφέρον για το παλαιστινιακό ζήτημα και ήταν αξιόπιστος στην Ουάσινγκτον, το Ισραήλ και τον Κόλπο. «Αλλά ο αραβικός λαός δεν έχει ξεχάσει το Ιράκ», είπε.
«Η μελλοντική εποπτεία της Γάζας χρειάζεται μια ευρύτερη βάση και δεν μπορεί να μοιάζει με αμερικανική/βρετανική επιχείρηση».
Η Χαμάς, για παράδειγμα, δεν φάνηκε ενθουσιασμένη. Ο Χουσάμ Μπαντράν, μέλος του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι ο Σερ Τόνι θα έπρεπε να δικαστεί για την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, όχι να διοικεί τη Γάζα. «Οποιοδήποτε σχέδιο συνδέεται με τον Μπλερ είναι κακός οιωνός», είπε.
Ορισμένοι Παλαιστίνιοι και άλλοι θεωρούν επίσης ότι ο Τόνι Μπλερ ήταν πάντα πολύ κοντά στις θέσεις του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Ο Nomi Bar-Yaacov, πρώην διεθνής διαπραγματευτής ειρήνης, δήλωσε: «Δεν νομίζω ότι οι Παλαιστίνιοι τον εμπιστεύονται καθόλου. Νομίζω ότι τον θεωρούν ως μια τεράστια αποτυχία κατά τη διάρκεια της θητείας του ως απεσταλμένου του Κουαρτέτου».
Οκτώ χρόνια στη Μέση Ανατολή
Ακόμη και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, ο οποίος χρησιμοποίησε την ομιλία του στο συνέδριο του Εργατικού Κόμματος την Τρίτη (30/09) για να επαινέσει το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ, επέλεξε να μην αναφερθεί στον βασικό ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει ο προκάτοχός του.
Ως απεσταλμένος ειρήνης στη Μέση Ανατολή για οκτώ ολόκληρα χρόνια, ο Τόνι Μπλερ έπρεπε να βοηθήσει στην οικοδόμηση της Παλαιστινιακής Αρχής, ώστε μια μέρα να είναι σε θέση να διοικήσει ένα παλαιστινιακό κράτος. Ωστόσο, λίγοι θα υποστήριζαν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή βρίσκεται σήμερα σε αυτή τη θέση.
Οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν επίσης ότι δεν έκανε αρκετά για να αντισταθεί στους παράνομους οικισμούς και τη βία των εποίκων. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι θα έπρεπε να είχε υποστηρίξει πιο έντονα την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση, αντί να επικεντρωθεί στην οικονομική ανάπτυξη.
Το ενδιαφέρον ερώτημα είναι γιατί ο Τόνι Μπλερ εξακολουθεί να αισθάνεται την ανάγκη να εμπλακεί στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης για τον τερματισμό των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Από καιρό θεωρεί τον εαυτό του ειρηνοποιό, μετά την επιτυχία του στις διαπραγματεύσεις για τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, η οποία συνέβαλε στη μείωση των συγκρούσεων που είχαν αιματοκυλήσει τη Βόρεια Ιρλανδία.
Ωστόσο, σημειώνει το BBC, η επίμονη άρνησή του να δεχτεί ότι μπορούσε να αποτύχει να πείσει κάποιον για την άποψή του είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό του πρώην πρωθυπουργού. Αυτό τον ενοχλεί ιδιαίτερα. Σε αυτό το βαθμό, ο Τόνι Μπλερ μπορεί να θεωρεί τη Μέση Ανατολή ως μια εκκρεμότητα.
Ο υπουργός Υγείας Γουές Στρίτινγκ δήλωσε στο PA Media ότι ο ρόλος του Τόνι Μπλερ «προκαλεί έκπληξη» λόγω του πολέμου στο Ιράκ και είπε ότι έχει «απίστευτη κληρονομιά» στη Βόρεια Ιρλανδία όσον αφορά την οικοδόμηση μιας ειρήνης που διήρκεσε. «Αν μπορεί να αξιοποιήσει αυτές τις δεξιότητες στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, με την υποστήριξη των Ισραηλινών, των Παλαιστινίων και άλλων περιφερειακών δυνάμεων, τότε τόσο το καλύτερο», είπε.
AP/Gareth Patterson
Στην πραγματικότητα, ο ρόλος του Μπλερ είναι δευτερεύον ζήτημα. Θα έχει δουλειά να κάνει μόνο αν αυτό το ειρηνευτικό σχέδιο πετύχει και επιβιώσει, και δεν υπάρχει καμία εγγύηση για αυτό. Πολύ πιο σημαντικές είναι οι διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών και οι λεπτομέρειες που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί από το πλαίσιο που σκιαγράφησε ο Λευκός Οίκος.
Ο Sanam Vakil, διευθυντής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή στο think tank Chatham House, δήλωσε: «Η εστίαση στον Τόνι Μπλερ και την κληρονομιά του από τη δυτική επέμβαση στο Ιράκ συγκαλύπτει τις πραγματικές προκλήσεις αυτού του πλαισίου ειρήνης, το οποίο στερείται λεπτομερειών και χρονοδιαγραμμάτων.»
«Χωρίς σημαντική προσπάθεια για να προχωρήσουμε πέρα από τα 20 σημεία σε ένα κομμάτι χαρτί, αυτό το σχέδιο θα είναι μια άλλη εκδοχή της επιφανειακής διπλωματίας που ενσωματώνει την αδικία και στερεί από τους Παλαιστινίους την αυτονομία και την κυριαρχία τους», πρόσθεσε.
Ίσως λοιπόν αυτό που πραγματικά έχει σημασία δεν είναι το «ψυχοδράμα» του Τόνι Μπλερ και οι αμφιλεγόμενες απόψεις που έχουν οι άνθρωποι για αυτόν, αναφέρει το BBC. Ένα πιο σχετικό ερώτημα μπορεί να είναι ποιος θα είναι ο ρόλος μιας μεταβατικής αρχής στη Γάζα και αν ο Τόνι Μπλερ έχει τις κατάλληλες δεξιότητες και εμπειρία για να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
Αν η δουλειά του είναι να συντονίζει τους ηγέτες του Κόλπου και τον Λευκό Οίκο, αυτό είναι ένα πράγμα. Αλλά αν του ζητηθεί να κυβερνήσει πραγματικά τη Γάζα, να επιβλέπει την ανοικοδόμηση, την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη της Λωρίδας, αυτό είναι εντελώς διαφορετικό. «Ο αντιβασιλέας Μπλερ;» έγραψε ένας διπλωμάτης. «Αυτό δεν θα περάσει ποτέ».
*Πηγή: BBC
