Μια διαμάχη για το προστατευόμενο καθεστώς του ρυζιού μπασμάτι προσθέτει στις εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, απειλώντας να περιπλέξει την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας με την ΕΕ. Οι δύο χώρες της Νότιας Ασίας είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί σιτηρών στον κόσμο και ο καθένας ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιεί αποκλειστικά τον όρο, υποστηρίζοντας να περιορίσει την ετικέτα «μπασμάτι» στο ρύζι που καλλιεργείται σε μια καθορισμένη περιοχή και επιτρέποντας έτσι στους παραγωγούς εκεί να χρεώνουν επιπλέον.
Οι διαπραγματευτές της ΕΕ που βρίσκονται στο Νέο Δελχί για να σφραγίσουν μια εμπορική συμφωνία πιέζονται να αποδεχτούν το δικαίωμα της Ινδίας να χρησιμοποιεί την ονομασία μπασμάτι, σύμφωνα με αξιωματούχους. Αλλά αυτό θα προκαλούσε διπλωματική ρήξη με την Ισλαμαμπάντ, επομένως οι Βρυξέλλες παίζουν με χρόνο, δήλωσε ένας αξιωματούχος.
Η Ινδία περίμενε επτά χρόνια για να αναγνωριστεί η αίτησή της για προστασία του όρου στην αγορά της ΕΕ και γίνεται όλο και πιο ανυπόμονη. Το 2023, το Πακιστάν υπέβαλε ανταγωνιστική αίτηση για να ορίσει την περιοχή και τις μεθόδους παραγωγής του ρυζιού, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων περιοχών στο Κασμίρ που διοικείται από το Πακιστάν – μια περιοχή που η Ινδία διεκδικεί ως δική της.
Αξιωματούχοι της ΕΕ σημειώνουν ότι η έγκριση του ισχυρισμού του Πακιστάν θα συνεπαγόταν de facto αναγνώριση της αξίωσής του για κυριαρχία επί αυτών των εδαφών, κάτι που θα εξοργίσει το Νέο Δελχί. Τόσο για την Ινδία όσο και για το Πακιστάν, το σιτηρό αποτελεί από καιρό σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας. Καλλιεργείται κυρίως στους ορυζώνες του ιστορικού Παντζάμπ, της περιοχής που τώρα διαιρείται μεταξύ των βασικών αντιπάλων που έχουν πολεμήσει πολυάριθμους πολέμους για το αμφισβητούμενο έδαφος του Κασμίρ.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το Πακιστάν υποστήριξε μια ινδική προσπάθεια να ανατρέψει τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για το ρύζι μπασμάτι που κατείχε η εταιρεία RiceTec με έδρα το Τέξας, την οποία οι δύο νοτιοασιατικές δυνάμεις κατηγόρησαν τότε ότι διέπραττε «βιοπειρατεία». Επίσης, συγκρότησαν ομάδες εργασίας για να υποβάλουν κοινή αίτηση στην ΕΕ.
Ωστόσο, οι ελπίδες της ΕΕ ότι οι δύο χώρες θα μπορούσαν να συνεργαστούν διαψεύστηκαν όταν μαχητές, οι οποίοι, σύμφωνα με την Ινδία και τις δυτικές κυβερνήσεις, υποστηρίζονταν από τις πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες, σκότωσαν περισσότερους από 100 ανθρώπους στη Βομβάη στο τέλος του 2008. Οι επιθέσεις δηλητηρίασαν την προθυμία των δύο πλευρών να συνεργαστούν, ακόμη και σε θέματα αμοιβαίου οικονομικού ενδιαφέροντος. Το 2018, η Ινδία προχώρησε σε αίτηση για αποκλειστική ιδιοκτησία, εξοργίζοντας το Πακιστάν.
Αν και η αίτηση του Πακιστάν αναγνωρίζει ότι το μπασμάτι καλλιεργείται επίσης σε ορισμένες περιοχές της Ινδίας, το Νέο Δελχί επιδιώκει την αποκλειστική ιδιοκτησία της συγκεκριμένης ποικιλίας ρυζιού, πλήττοντας ενδεχομένως τους Πακιστανούς εξαγωγείς που βασίζονται στον τίτλο «μπασμάτι» για να πουλήσουν τα σιτηρά τους.
«Οι διαδικασίες σε σχέση με τις αιτήσεις τόσο της Ινδίας όσο και του Πακιστάν διεξάγονται παράλληλα», ανέφερε σε ανακοίνωσή της η αντιπροσωπεία της ΕΕ στο Πακιστάν. Και οι δύο αιτήσεις για την ετικέτα προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης «αντιμετωπίζονται προσεκτικά» και η επιτροπή γνωρίζει την «ευαίσθητη φύση» τους, ανέφερε η δήλωση.
Ο Ιμπραήμ Σαφίκ, διευθυντής εξαγωγών στην Latif Rice Mills με έδρα τη Λαχόρη, δήλωσε ότι η προσφορά της Ινδίας για μια αποκλειστική γεωγραφική ένδειξη θα σήμαινε ότι οι Πακιστανοί πωλητές θα μπορούσαν να χάσουν το δικαίωμα να χαρακτηρίζουν τα σιτηρά τους ως μπασμάτι και, ως εκ τούτου, «να χάσουν τόσο την premium τιμολόγηση όσο και το μερίδιο αγοράς».
Το μπασμάτι πωλείται περίπου 200 έως 300 δολάρια περισσότερο ανά τόνο από τις υπόλοιπες ποικιλίες, είπε. «Θα ήταν ένα μεγάλο χτύπημα, για εμάς και για άλλους εξαγωγείς μπασμάτι στη χώρα συνολικά». Ο υπουργός Εμπορίου της Ινδίας, Πιγιούς Γκόγιαλ, δήλωσε την Παρασκευή, μετά από επίσκεψη εμπορικής αντιπροσωπείας της ΕΕ, ότι η χώρα του συνεργάζεται με την Ένωση για την οριστικοποίηση μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών που θα «ωφελήσει τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές και των δύο πλευρών».
